با بازگشایی مدارس موضوع تغذیه دانش‌آموزان برای خانواده ها و مدارس اهمیت ویژه ای می یابد، به طور معمول در ایام تابستان، دانش‌آموزان الگوی زندگی و تغذیه‌ای ساماندهی شده‌ای ندارند و ساعت خواب و بیداری و غذا خوردن و نوع مواد غذائی تغییر پیدا می کند.
با شروع سال تحصیلی برای حضور فعال و شاداب دانش آموزان در مدارس و یادگیری موثر و جلوگیری از ضعف و بیحالی و افت تحصیلی ، دانش‌آموزان و خانواده های آنان باید از یک الگوی تغذیه‌ای صحیح و سبک زندگی مناسب در این ایام پیروی کنند که بدین منظور با دکتر محمد رضا نورس دانش اموخته دانشکده طب ایرانی و مکمل دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفتگویی انجام شده است.
توجه به کیفیت غذا مبتنی بر مزاج
متخصص طب ایرانی و مکمل دانشگاه علوم پزشکی مشهد در این راستا اظهار کرد: امروزه معیار در دسترس و ارزان بودن، تهیه سریع و آسان و طعم ماده غذایی بیشتر از کیفیت و نوع مواد غذایی بویژه تناسب با مزاج سن و زمان مورد توجه قرار گرفته است، از این رو خواب آلودگی ، ضعف و مشکلات گوارشی، چاقی، روز به روز در حال گسترش است.متاسفانه هنوز هم مادرانی هستند که میان وعده کودکان خود را ساندویچ ،سوسیس و کالباس یا غذاهای آماده انتخاب می کنند.
دکتر محمد رضا نورس، مزاج سنی دانش آموزان را، با توجه به اینکه در حال رشد و نمو هستند گرم - تر دانست و خاطر نشان کرد: اگر مزاج فصلی پاییز و زمستان را هم که بیشتر سال تحصیلی را شامل میشود در نظر بگیریم باید برآیند خوراکی و نوشیدنیهای مصرفی دانش آموزان به سمت گرمی وتری معتدل تنظیم شود.
چاشت مدارس به هیچ عنوان جایگزین صبحانه در منزل نیست
وی وعده صبحانه را مهمترین وعده غذایی برای دانش آموزان عنوان و تصریح کرد: بعضی از خانواده‌ها به دلیل دیر بیدار شدن فرزند یا عدم فرصت کافی وعده صبحانه را حذف یا به همراه کردن چاشت فرزند خود، می خواهند جای این وعده مهم را پر کنند، در صورتی که نکته اشتباه این است که چاشت مدارس به هیچ عنوان جایگزین صبحانه در منزل نیست.
دکتر نورس افزود: مطالعات علمی ثابت کرده اند که عملکرد مغز حدود یک ساعت پس از صرف صبحانه به میزان طبیعی خود می رسد و با توجه به اینکه زمان صرف چاشت حدود دو ساعت بعد از حضور در مدرسه است (با احتساب مسیر خانه تا مدرسه) عملاً چند ساعت اولیه مدرسه بازدهی و کارایی مغز با حد کفایت خود فاصله زیادی دارد، بنابراین باید با خواب به موقع دانش آموزان و به موقع بیدار شدن آنها در صبح، فرصت کوتاه چند دقیقه ای برای صرف صبحانه آنها قرار داده شود.
وی تصریح کرد: بهترین نمونه برای صبحانه سالم استفاده از غذاهایی با طبع گرم و تر می باشد، زیرا غذای با طبع سرد – سرد و تر باعث رخوت و سستی آنها سر کلاس خواهد شد. از نمونه صبحانه مفید برای دانش آموزان می توان به ارده و عسل یا مربا، کره و عسل یا مربا، حلوا ارده، شیر و عسل، نان و خرما، حلوای سنتی، خوراک عدسی ، فرنی، شله زرد یا شیر برنج ، گردو ، پنیر و چایی شیرین، نان شیرمال و عسل، تخم مرغ آب پزمی باشد. مصرف کربوهیدرات هایی مانند نان و غلات ( به خصوص انواع سبوس دار ) برای وعده صبحانه ، هم کارایی حافظه را بیشتر می کند و هم در طول روز قند خون رو با ثبات نگه می دارد.
دانش آموزان هر ۱٫۵ تا ۲ ساعت یک‌بار به میان وعده سالم نیاز دارند
متخصص طب ایرانی و مکمل دانشگاه علوم پزشکی مشهد خاطر نشان کرد: دانش آموزان هر ۱٫۵ تا ۲ ساعت یک‌بار به میان وعده سالم نیاز دارند تا دچار افت قند خون و کاهش یادگیری نشوند.
وی، بهترین خوراکی‌ها برای میان وعده دانش آمورزان را، لقمه نان و پنیر و گردو یا نان و کوکو سبزی یا کوکو سیب زمینی ، میوه‌های خشک مثل کشمش، انجیر و برگه‌ی خشک، انواع مغزیجات مانند پسته، فندق، بادام، نخودچی و غیره، چند عدد بیسکویت با شهد توت یا خرما، میوه‌های تازه مثل سیب دانست.
وی با بیان اینکه استفاده از آب، در کنار میان وعده‌های ذکر شده، از اهمیت ویژه ای برخوردار است،بیان کرد: بهترین و سالم ترین نوشیدنی، یک بطری شیشه ای آب است. به دلیل اینکه دانش آموزان در سال‌های اول مدرسه، توانایی خوردن آب از آب خوری را ندارند و این کار برایشان مشکل است و همچنین احتمال بروز بیماری‌ها در استفاده از آب‌خوری افزایش می‌یابد، بهتر است کودکان بطری آب را با خود به مدرسه ببرند.
دکتر محمد رضا نورس با بیان اهمیت نوشیدن شیر، ابراز کرد: شیر را قبل از خواب به دانش آموزان بدهید یا اگر آن را در صبحانه قرار می‌دهید، حتماً ولرم به همراه عسل باشد تا طبع سرد آن ملایم شود. از دادن شیر سرد در وعده صبحانه جدا پرهیز کنید.
وی استفاده از، انواع آب نبات، كاكائو، آدامـس و شـكلات که موجـب پوسـيدگي دندان و نوشيدني هاي گازدار و انواع تنقلات رنگارنگ که از انـواع غـذاهاي كـم ارزش هستند مانند چیپس، پفک، چوپ شور، لواشـك و تمبرهنـدي و سس ها و فست فودها و پيراشكي ممنوع دانست.
دانش آموخته ی طب ایرانی و مکمل دانشگاه علوم پزشکی مشهد، تصریح کرد: ساندویچ های سرد و گرم مانند سالاد الويه بعلت پخته بودن مواد تـشكيل دهنـده آن و آمادگي زيـاد بـراي رشـد عوامـل ميكروبـي، سوسـيس، همبرگر وكالباس به دليل وجود نگهدارنده در آنها و نيـز احتمـال سـرخ شدن با روغـن هـاي مانـده حـاوي مـواد سـرطانزا ، همبرگر و چيپس به علت اينكـه در روغـن در حـال جوش سرخ مي شوند و حاوي مواد سرطانزا مي باشـند، باید پرهیز كرد.
دکتر محمد رضا نورس با بیان اینکه، نان گندم کامل به شکل ساندویچ خانگی با مختصر سبزی، پنیر و گردو یا سبزی و مقداری گوشت گوسفند یا مرغ، شیرینیهای خانگی که از بادام تهیه شده باشد، برای دانش آموزان مناسب می باشد، افزود: انجیر خشک، خرما (2تا3 عدد روزانه)، هویج، سیب شیرین، تـنقلات طبيعـي چـون كـشمش، مویز ، توت خشك، برگه زردآلو ، نخود و کشمش و نخودچی گزینه های مناسبی به عنوان میان وعده و تغذیه همراه دانش آموزان هستند.