متخصص دندان‌پزشکی کودکان دانشگاه علوم پزشکی مشهد با هشدار نسبت به خطرات شیردهی یا تغذیه نوزاد با شیشه در هنگام خواب، تأکید کرد: در طول شب، به‌دلیل کاهش ترشح بزاق، قند موجود در شیر برای ساعات طولانی بر سطح دندان‌ها باقی می‌ماند و این امر به حل شدن مینای دندان و ایجاد پوسیدگی‌های سریع و گسترده منجر می‌شود.
دکتر ترانه موحد در گفتگو با وب دا با اشاره به اینکه بسیاری از والدین از مشاهده پوسیدگی‌های زودرس و وسیع در دندان‌های کودکان خود شگفت‌زده می‌شوند، گفت: علت اصلی این مشکل در یک عادت ساده اما نادرست نهفته است؛ یعنی خواباندن کودک با شیشه شیر در دهان یا آرام کردن او با شیردهی مکرر شبانه.
وی افزود: در طول شب، ترشح بزاق – که پاک‌کننده طبیعی دندان‌هاست – به حداقل می‌رسد. در نتیجه، قند شیر (لاکتوز) برای مدت طولانی روی دندان‌ها باقی می‌ماند و باکتری‌های دهان با تغذیه از آن، اسید تولید می‌کنند که موجب حل شدن مینای دندان می‌شود. این وضعیت که به نام پوسیدگی ناشی از شیشه شیر یا شیر مادر شناخته می‌شود، معمولاً در سنین زیر سه سال آغاز شده و اغلب نیازمند درمان‌های پیچیده و حتی بیهوشی عمومی است.
راهکارهای پیشگیری از پوسیدگی شیر شبانه
دکتر موحد برای پیشگیری از این نوع پوسیدگی‌ها توصیه کرد:مسواک‌زدن از زمان رویش اولین دندان، پاک‌سازی دهان کودک پس از هر نوبت شیردهی شبانه با پارچه مرطوب، حذف تدریجی شیر شبانه پس از یک‌سالگی، و جایگزینی شیشه شیر با لیوان بعد از دو سالگی از اقدامات ضروری است.
وی تأکید کرد: دندان‌های شیری سالم نقش حیاتی در جویدن، تکلم، زیبایی چهره و هدایت صحیح رویش دندان‌های دائمی دارند و پیشگیری از پوسیدگی پیش‌رس، سرمایه‌گذاری برای سلامت آینده کودک محسوب می‌شود.
این دانشیار دانشگاه با اشاره به ارتباط مستقیم سلامت دهان با سلامت عمومی گفت: پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه درمان‌نشده می‌توانند سلامت قلب و ریه‌ها را تهدید کنند، زیرا باکتری‌های دهان از طریق جریان خون به اندام‌های دیگر منتقل می‌شوند. مطالعات علمی نیز ارتباط این عفونت‌ها را با بیماری‌های قلبی-عروقی، ریوی و حتی آلزایمر نشان داده‌اند.
وی افزود: سلامت دهان دروازه‌ای برای سلامت یا بیماری کل بدن است؛ بنابراین رعایت بهداشت دهان و دندان و مراجعه منظم به دندان‌پزشک باید به یک عادت خانوادگی تبدیل شود.
تغذیه سالم و نقش پروبیوتیک‌ها
دکتر موحد به خانواده‌ها توصیه کرد: به‌جای خوراکی‌های پوسیدگی‌زا مانند کیک و بیسکویت، از میوه‌ها و سبزیجات ترد مانند سیب، هویج و خیار برای میان‌وعده کودکان استفاده کنند، زیرا جویدن آن‌ها موجب افزایش جریان بزاق شده و مانند یک مسواک طبیعی عمل می‌کند.
وی همچنین به نقش پروبیوتیک‌ها (میکروب‌های مفید موجود در ماست و پنیر پروبیوتیک) در کاهش باکتری‌های پوسیدگی‌زا و پری‌بیوتیک‌ها (مواد مغذی باکتری‌های مفید موجود در سبوس و حبوبات) اشاره کرد و افزود: نان سبوس‌دار همراه پنیر پروبیوتیک و گردو یک میان‌وعده بسیار مناسب و سالم برای کودکان است.
اهمیت معاینات منظم دندان‌پزشکی
این متخصص در پایان خاطرنشان کرد: بزاق سالم باید شفاف و آبکی باشد و خشکی دهان نشانه‌ای از افزایش خطر پوسیدگی است. اگرچه تغذیه سالم نقش بنیادین دارد، اما معاینات منظم دندان‌پزشکی، مسواک‌زدن با خمیردندان و استفاده از نخ دندان از ارکان اصلی سلامت دهان محسوب می‌شوند. باید به خاطر داشت که پیشگیری همیشه آسان‌تر و کم‌هزینه‌تر از درمان است.
