متخصص بیماری‌های عفونی و گرمسیری و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، در تشریح ابعاد مختلف بیماری هپاتیت، به راه‌های انتقال، روش‌های تشخیص و درمان پرداخت و بر ضرورت افزایش آگاهی عمومی در زمینه پیشگیری از آن تأکید کرد.
دکتر امین بجدی در گفتگو با وب دا با بیان اینکه «هپاتیت» به معنای التهاب بافت کبد است، اظهار داشت:هر عاملی که موجب افزایش آنزیم‌های کبدی شود، می‌تواند به التهاب کبد منجر شود. این عوامل ممکن است عفونی یا غیرعفونی باشند؛ از جمله مصرف الکل، برخی داروها، سموم و بیماری‌های خودایمنی. با این حال، مهم‌ترین علل، ویروس‌های هپاتیت هستند که سلامت کبد را تهدید می‌کنند.
وی افزود: هپاتیت‌های ویروسی در دو نوع حاد و مزمن بروز می‌کنند. هپاتیت‌های A و E معمولاً حاد بوده و خودبه‌خود بهبود می‌یابند، اما انواع B و C می‌توانند به صورت مزمن در بدن باقی بمانند و در صورت عدم تشخیص به موقع، منجر به سیروز یا سرطان کبد شوند.
به گفته این عضو هیأت علمی دانشگاه، راه‌های انتقال هپاتیت بسته به نوع ویروس متفاوت است:در نوع A و E، انتقال از طریق مصرف آب و غذای آلوده یا تماس با مدفوع فرد مبتلا صورت می‌گیرد. اما هپاتیت‌های B و C عمدتاً از طریق تماس با خون و فرآورده‌های خونی، وسایل تزریق یا اصلاح مشترک، خالکوبی غیربهداشتی، تماس جنسی محافظت‌نشده و انتقال از مادر به نوزاد در هنگام زایمان منتقل می‌شوند.
وی در ادامه گفت:افراد دارای سابقه اعتیاد تزریقی، بیماران هموفیلی و تالاسمی، بیماران دیالیزی، خانم‌های باردار، کارکنان مراکز درمانی و افرادی که اقدام به خالکوبی یا حجامت با وسایل غیربهداشتی کرده‌اند، در معرض خطر بالاتری قرار دارند و لازم است آزمایش‌های غربالگری را انجام دهند.
دکتر بجدی با اشاره به اینکه هپاتیت از جمله «بیماری‌های خاموش» است، اظهار کرد:بسیاری از مبتلایان تا مراحل پیشرفته بیماری هیچ علامتی ندارند. علائم در موارد حاد می‌تواند شامل تب، تهوع، بی‌اشتهایی، زردی پوست و چشم و تیره شدن ادرار باشد.
وی افزود: تشخیص بیماری فقط از طریق آزمایش خون ممکن است. آزمایش‌های تخصصی مانند HBsAg برای هپاتیت B و Anti-HCV برای هپاتیت C انجام می‌شود و در صورت مثبت بودن، آزمایش‌های تکمیلی برای تعیین وضعیت فعال یا غیرفعال بیماری صورت می‌گیرد.
این متخصص بیماری‌های عفونی با اشاره به پیشرفت‌های علمی در حوزه درمان گفت:در سال‌های اخیر داروهای مؤثر و کم‌عارضه‌ای برای درمان هپاتیت C تولید شده که در مدت سه ماه می‌توانند بیش از ۹۰ درصد بیماران را بهبود دهند. اما هپاتیت B هنوز درمان قطعی ندارد و بیماران باید با داروهای ضدویروس مانند تنوفوویر تحت کنترل طولانی‌مدت قرار گیرند.
وی خاطرنشان کرد: نکته مهم در کنترل بیماری، تشخیص زودهنگام است؛ زیرا هرچه بیماری زودتر شناسایی شود، احتمال انتقال به دیگران کاهش یافته و روند درمان موفق‌تر خواهد بود.
دکتر بجدی با اشاره به نقش واکسیناسیون در پیشگیری از هپاتیت گفت:از سال ۱۳۷۲ واکسیناسیون هپاتیت B در کشور به صورت گسترده آغاز شده و همه نوزادان در بدو تولد این واکسن را دریافت می‌کنند. افرادی که پیش از این تاریخ متولد شده‌اند، به‌ویژه اگر در تماس با بیماران مبتلا هستند، باید واکسینه شوند.
وی افزود: در حال حاضر واکسن مؤثری برای هپاتیت C وجود ندارد و بهترین راه پیشگیری، رعایت بهداشت فردی، استفاده نکردن از وسایل شخصی مشترک و انجام آزمایش‌های غربالگری در گروه‌های پرخطر است.
به گفته دکتر بجدی، طبق آمار سازمان جهانی بهداشت، حدود ۳۰۰ میلیون نفر در جهان به هپاتیت B و ۵۰ تا ۶۰ میلیون نفر به هپاتیت C مبتلا هستند.
وی افزود: در ایران، میزان شیوع هپاتیت B در برخی استان‌های جنوبی و شمالی کشور تا ۵ درصد جمعیت گزارش شده است. هدف وزارت بهداشت و سازمان جهانی بهداشت، حذف کامل هپاتیت C تا سال ۲۰۳۰ است.
دکتر بجدی در پایان تصریح کرد:باور رایج مبنی بر اینکه هپاتیت درمان ندارد، اشتباه است. امروزه درمان‌های قطعی برای هپاتیت C در دسترس است و برای نوع B نیز داروهای مؤثری وجود دارد که از پیشرفت بیماری جلوگیری می‌کنند.
وی تأکید کرد:در بیماری‌های عفونی، آگاهی، شناسایی زودهنگام و پیگیری درمان سه رکن اصلی موفقیت هستند. مردم باید بدانند که آزمایش و درمان هپاتیت در بسیاری از مراکز بهداشتی به‌صورت رایگان انجام می‌شود و مراجعه به موقع می‌تواند از بروز نارسایی یا سرطان کبد پیشگیری کند.
