فلوشیپ، آنکولوژی زنان و زایمان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، با بیان اینکه خونریزی های غیرطبیعی و اختلال در سیکل ماهیانه، می تواند زنگ هشدار بروز سرطان رحم؛ بویژه در سنین 45 سالگی به بعد باشد افزود: غربالگری مهم ترین راه پیشگیری از ابتلا به سرطان رحم است.
دکتر ملیحه حسن زاده، در گفتگو با وبدا، پیرامون سرطان های شایع زنان گفت: سرطان دهانه رحم ، سومین سرطان شایع در بین جمعیت زنان است و متأسفانه 80 درصد این نوع از سرطان، در کشورهای در حال توسعه که امکانات پیشگیری های اولیه و ثانویه در دسترس عموم جامعه قرار ندارد، به چشم می خورد.
وی شایع ترین علت بروز سرطان دهانه رحم را آلوده شدن با ویروس HPV ذکر کرد و گفت: این ویروس عفونتی است، که در اکثر موارد از طریق مقاربت ایجاد می شود و عامل اصلی ایجاد سرطان دهانه رحم در زنان ذکر شده است، از دیگر علائم بروز این سرطان، وجود عفونت های مکرر است که علیرغم درمان آن، همچنان ترشحات و عفونت ها باقی می ماند. در موارد پیشرفته تر علائم فشار به ارگان های مجاور مثل اِدِم پا، علائم ادراری و گوارشی در بیمار دیده می شود.
استاد گروه زنان و زایمان دانشگاه علوم پزشکی مشهد، همچنین گفت: برخی از انواع عفونت ها که در بدن زنان ایجاد شود، ممکن است ویروسی باشند که از جمله آنها می توان به عفونت ویروسی تبخال یا هِرپِس و HPV که با علائمی از جمله، سوزش و خارش واژینال، ضایعات زگیل مانند و در صورت بروز تبخال با ضایعات آفت همراه است و به درمان های معمولی پاسخ نمی دهد اشاره کرد.
دکتر حسن زاده تاکید کرد: در صورتی که فردی با ترشحات واژینال مکرر روبرو است و علی رغم درمان های طبی بهبودی حاصل نمی شود، باید به وجود عفونت HPV شک کند، البته با توجه به نوع عفونت، علائم در افراد متفاوت است و به عنوان مثال، علائم عفونت های باکتریال به صورت ترشحات با بوی نامطبوع، عفونت های تریکومانایی، ترشحات کف آلود سبز رنگ و عفونت قارچی به صورت خارش و سوزش زیاد و خروج ترشحات پنیری بروز می کنند.
وی همچنین متذکر شد؛ با انجام واکسیناسیون می توان، در سنین پایین به ویژه در سنین کمتر از 26 سال و عمدتا زیر 15سال، از بروز سرطان دهانه رحم پیشگیری کرد و خوشبختانه با یک دوره تزریق این واکسن می توان، به صورت طولانی مدت، فرد را از ابتلا به سرطان دهانه رحم محافظت کنیم.
دکتر حسن زاده در خصوص سن مناسب افراد واجد شرایط واکسیناسیون هم گفت:، بهترین سن انجام واکسیناسیون در پسران و دختران، 11 تا 12سالگی است و تنها تجویز یک یا دو دوز واکسن HPV قبل 15 سال می تواند از برزو سرطان دهانه رحم جلوگیری کند.
وی یادآور شد؛ طبق توصیه سازمان جهانی بهداشت(WHO) تزریق واکسن تا سن 26 سالگی، باید در کلیه مراکز پیشگیری از بیماری های بین المللی انجام شود و طبق نظرWHO در سن کمتر از 20 سال، حتی تک دوز این واکسن نیز می تواند، برای پیشگیری از سرطان دهانه رحم بسیار اثربخش باشد. این نکته هم قابل ذکر است که واکسن های دوگانه تولید داخل بر علیه ویروس HPV16 ,18، واکسن های چهارگانه بر علیهHPV6,11,16,18 و همچنین واکسن های 9 ظرفیتی که 9 سویه‌ی ویروس HPV را پوشش می دهد و خوشبختانه در داروخانه های سراسرکشور همه انواع این واکسن ها موجود است.
دکتر حسن زاده یادآور شد؛ غربالگری سرطان دهانه رحم، یک دوره 10 تا 15 ساله دارد و به بیان دیگر، عفونت HPV بین10 تا 15سال باید در بدن فرد باقی بماند و به مرور زمان ضایعات پیش سرطانی درجه دو و سه و در نهایت سرطان دهانه رحم را ایجاد می کند. بنابراین یک مرحله 10تا 15 ساله فرصت وجود دارد که با انجام برنامه های غربالگری مناسب بیماری را تشخیص دهیم و از مهم ترین و بهترین تست های غربالگری برای سرطان دهانه رحم، تست های HPV و پاپ اسمیر است.
وی درباره بهترین سن انجام تست غربالگری پاپ اسمیر بیان داشت: این تست از سن 21 تا 30 سالگی و هر سه سال یک بار باید انجام شود. از سن 30 سال تا 65 سال در صورتی که تست هایHPV و پاپ اسمیر همزمان انجام شوند، هر پنج سال یک بار بیماریابی میشود و در صورتی که تنها آزمایش پاپ اسمیر انجام شود، نیاز است که هر سه سال یک بار آن را تکرار کنیم. بنابراین با انجام تست های مکرر می توانیم، حساسیت تست ها را افزایش داده و بیماری را در مرحله پیش سرطانی تشخیص و درمان کنیم.
این استاد دانشگاه با اشاره به تأکید سازمان بهداشت جهانی بر تشخیص زودهنگام بیماری سرطان رحم گفت: 90 درصد افرادی که مستعد بیماری سرطان دهانه رحم هستند، بهتر است که در مرحله پیش سرطانی تشخیص داده شوند، تا موجب پیشگیری از ابتلا به به این نوع از سرطان می شود، بر همین اساس باید برنامه های واکسیناسیون، غربالگری و تشخیصی را در نظر داشته باشیم، چون در موارد پیش سرطانی، تشخیص و درمان به موقع، باعث جلوگیری از ایجاد سرطان دهانه رحم می شود.
دکتر حسن زاده، از سرطان تخمدان به عنوان یکی از سرطان های شایع در بین جمعیت زنان نام برد و افزود: متأسفانه بر خلاف سرطان دهانه رحم، برنامه غربالگری و برنامه پیشگیری برای سرطان تخمدان وجود ندارد و متأسفانه 70 درصد بیماران در مراحل پیشرفته بیماری مراجعه می کنند.
وی تصریح کرد: برای ابتلا به بیماری سرطان تخمدان تعدادی ریسک فاکتور همچون عدم باروری تا سن بالا ، نازایی، عدم باروری، رژیم غذایی نامناسب وجود دارد که ما با کنترل این عوامل خطر، می توانیم از برزو سرطان تخمدان در زنان جلوگیری کنیم .
دکتر حسن زاده همچنین با بیان این نکته که سرطان تخمدان، دارای علائم غیراختصاصی است گفت: بیمار ممکن است با علائم غیر اختصاصی از جمله سیری زودرس، درد شکم، سوء هاضمه و مشکلات گوارشی و علائم ادراری مراجعه کند. اغلب این بیماران چندین ماه به متخصصین متعدد از جمله داخلی مراجعه می کنند و بعد از انجام سونوگرافی، تشخیص تومور سرطانی در تخمدان برای بیمار گذاشته می شود، بنابراین چنانچه بیماری باوجود دریافت درمان های دارویی مشکلات گوارشی او همچنان باقی مانده است، حتما باید بررسی و معایناتی در راستای سرطان تخمدان برای وی انجام شود.
وی با بیان اشاره به اینکه برخی سرطان های تخمدان پایه ژنتیک دارند افزود: افرادی که بستگان درجه یک و دو آنها مبتلا به سرطان های تخمدان یا پستان هستند، در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند بنابراین، باید تست های ژنتیک و مشاوره برای آنها به درستی انجام شوند و در صورتی که فردی دارای ژن ابتلا به سرطان تخمدان است، می توانیم با برداشتن تخمدان این افراد قبل بروز سرطان تخمدان، پیشگیری از ابتلابه این نوع سرطان را برای آنها انجام داد.
دکتر حسن زاده خاطر نشان کرد: برای این نوع از سرطان متأسفانه، تا کنون هیچ گونه واکسن و غربالگری وجود نداشته، که بتوانیم این بیماری رابه موقع تشخیص داده و درمان کنیم.
فلوشیپ زنان و زایمان دانشگاه، در ادامه سرطان های شایع زنان به سرطان رحم یا آندومتر اشاره کرد، که متأسفانه برای این نوع از سرطان، نیز هیچ گونه غربالگری وجود ندارد.
شایع ترین علامت سرطان رحم، همان خونریزی غیر طبیعی یا بروز ترشح مداوم در سنین یائسگی ، خونریری های نامنظم یا لکه بینی در سنین یائسگی و تغییر و افزایش حجم یا مقدار خونریزی ها نسبت به قبل است. بروز ترشح آبکی از واژن و خونریزی بعد از یائسگی بسیار اهمیت دارد و باید حتما به پزشک متخصص مراجعه کرد.
وی علائم سرطان پیشرفته رحم را ، فشار بر ارگان های مجاور بیمار ذکر کرد که با علائمی از جمله، علائم ادراری، تکرر ادرار گوارشی، یبوست یا درد همراه است.
استاد گروه زنان و زایمان دانشگاه علوم پزشکی مشهد، ، ضمن تأکید بر این نکته که حتی در سنین پایین تر سرطان رحم نیز دیده شده گفت: مهم ترین ریسک فاکتورهای ابتلا به بیماری سرطان رحم، افزایش وزن، چاقی و سیکل های نامنظم ماهانه است، بنابراین در افراد چاق با تغییر سبک زندگی، کاهش وزن ،می توان از بروز سرطان رحم پیشگیری کرد.
دکتر حسن زاده افزود: باید به این نکته مهم توجه کرد که، خونریزی و لکه بینی در یک خانم یائسه علامت بسیار مهمی و قابل توجهی است، باید بیمارسریعا به پزشک متخصص مراجعه کند. بعد از منفی شدن آزمایش ها و بررسی های سرطان رحم در این زنان، می توانیم خشکی واژن یا کاهش هورمون را به عنوان علت مورد نظر قرار داد،
در خانمها خونریزی واژینال که از 45 سالگی به بعد شروع می شود و خانم هایی که در این سنین دچار اختلال در عادت ماهانه می شوند، حتما باید به پزشک مراجعه کنند و رحم مورد بررسی قرار گیرد. حتی در مواردی اگر نیاز باشد، بیوپسی یا نمونه برداری از رحم باید انجام شود و با تشخیص ضایعات پیش سرطانی و نیز سرطان، می توان با درمان به موقع از بروز سرطان جلوگیری کرد .
استاد گروه زنان و زایمان دانشگاه علوم پزشکی مشهد، ضمن بیان این نکته مهم که، سرطان رحم نسبت به سایر انواع سرطان ها دارای علامت است ابراز داشت، بروز علائم سرطان رحم توجه فرد را به خود جلب می کند. خوشبختانه در بیشتر از 90 درصد موارد، بیماران در مراحل اولیه مراجعه می کنند که این برخلاف بیماران سرطان تخمدان است که فرد در مراحل پیشرفته بیماری به پزشک مراجعه می کنند. حتی در سرطان رحم اغلب بیماران در مراحل اولیه مراجعه می کنند و مهم این است که به علائم این بیماری توجه کنیم و در صورت بروزخونریزی به خصوص در سنین 45 سال به بالا نباید دلایل آن را یائسگی و یا تغییرات هورمونی بدانیم و حتما باید به پزشک متخصص مراجعه کرد، تا اقدامات درمانی و تشخیصی لازم و به موقع برای آنها انجام شود.
