عروق کرونری (رگهای قلبی) وظیفه خونرسانی به عضله قلب را به عهده دارند، سکته قلبی به دلیل انسداد در عروق قلبی رخ می دهد در نتیجه عضله قلب آسیب می بیند و عملکرد خود را از دست میدهد و فرد دچار عوارض ثانویه سکته قلبی می‌شود.
این انسداد در مراحل اولیه خفیف است اما به مرور زمان انسداد کامل می‌شود و عضله قلب به‌دلیل نرسیدن اکسیژن دچار ایسکمی می‌شود که در نهایت باعث سکته قلبی او خواهد شد، همچنین رسوب کلسیم ،چربی و پلاک‌ها باعث مسدود شدن مسیر رگ‌ها می‌شود.
سکته قلبی با درد بسیار شدید در قفسه سینه همراه است که گاهی به فک و کتف چپ نیز انتشار می یابد .تنگی نفس، حالت تهوع و تعریق از علامت‌های احتمالی دیگر سکته قلبی است، همچنین در افراد مبتلا به دیابت ممکن است سکته قلبی بدون هیچ گونه علائم و درد قفسه سینه اتفاق بیفتد.
چند سالی است که به منظور درمان سریع و جلوگیری از بروز عوارض جبران ناپذیر سکته های حاد قلبی، کد 247 در مراکز درمانی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در حال اجراست.
به گفته دکتر ایوب توکلیان جانشین معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی مشهد، بر اساس این برنامه که در بیمارستان های بزرگ مشهد شامل امام رضا(ع)، شریعتی و قائم(عج) اجرا می شود، بیماران به صورت شبانه روزی و در تمام ایام هفته، خدمات درمانی مورد نیاز را دریافت می کنند تا بتوان ضمن نجات بیمار، از بروز عوارض و مشکلات جسمانی نیز جلوگیری کرد.
به گفته این مقام مسئول، با ورود بیمار مبتلا به سکته قلبی، خدمات مورد نیاز شامل بررسی های بالینی توسط پزشکان متخصص قلب مقیم و خدمات اینترونشن همچون آنژیوپلاستی برای فرد انجام می شود و با توجه به شدت سکته قلبی، اقدامات درمانی صورت می گیرد.
دکتر توکلیان اظهار می دارد که اختصاص تخت در بخش های مراقبت ویژه برای بیماران اعزامی با کد 247 در اولویت است و در این زمینه ستاد هدایت درمانmcmc اقدامات لازم را در کوتاه ترین زمان انجام می دهد.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر 9 دستگاه آنژیوگرافی در مراکز درمانی این دانشگاه فعال است تاکید می کند برای توسعه خدمات رسانی به بیماران مبتلا به سکته های قلبی، قرار است کد 247 در بیمارستان شهید هاشمی نژاد فعال شود تا بتوان به بیماران در کوتاه ترین زمان ممکن بهترین و با کیفیت ترین خدمات را ارائه داد.
از سوی دیگر در حال حاضر متخصص قلب و عروق در بیشتر شهرستان های زیر پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز مستقر و در حال خدمات رسانی است و تجهیزات و داروی مورد نیاز برای ترومبولیتیک تراپی موجود است.
تجهیز 34 آمبولانس به دستگاه تله کاردیوگرافی
رئیس مرکز اورژانس پیش بیمارستانی و مدیریت حوادث دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز از توسعه خدمات تله کاردیولوژی جهت تشخیص سریع عارضه قلبی در بیماران خبر داده و اظهار می دارد: توسعه خدمات پزشکی از راه دور و استفاده از خدمات تله مدسین در دنیا باعث کاهش عوارض سکته های قلبی و مرگ ناشی از آن شده است و در سال های گذشته و با توجه به اهمیت این موضوع توسعه و تجهیز آمبولانس های اورژانس پیش بیمارستانی به این دستگاه ها در اولویت برنامه های کاری قرار گرفته است.
به گفته وی، با استفاده از این دستگاه ها ضمن تسریع در تشخیص سکته قلبی و اقدامات درمانی به موقع، امکان ارتباط زنده و تصویری و صوتی با تکنسین‌های اورژانس و ارسال نوار قلب به پزشک مرکز از محل حادثه را فراهم می کند و بعد از آن، بیمار مبتلا به سکته قلبی به صورت مستقیم به بخش اورژانس قلب بیمارستان منتقل می‌شود.
اجرای برنامه خطر سنجی بیماری های قلبی و عروقی در مراکز خدمات جامع سلامت
در حوزه بهداشت نیز به منظور پیشگیری از بروز سکته و بیماری های قلبی، برنامه خطر سنجی حوادث قلبی و عروقی با اندازه گیری قند خون، فشار خون و چربی خون در تمامی مراکز خدمات جامع سلامت در حال انجام است و افراد بالای 30 سال می توانند با مراجعه به این مراکز از وضعیت سلامت قلب خود آگاه شوند.
رئیس گروه بیماریهای غیرواگیر معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد اظهار می دارد: مصرف دخانیات و الکل، رژیم غذایی ناسالم و کم تحرکی از عوامل اصلی خطر بیماریهای قلبی و عروقی و سکته مغزی به شمار می روند که این عوامل خود را در افراد به شکل فشارخون بالا، قندخون بالا و کلسترول خون بالا، اضافه وزن و چاقی و خطرات تخریب کننده سلامت قلب نشان می دهند.
دکتر بابک اقبالی تاکید می کند: بیماریهای قلبی و عروقی اولین علت مرگ در کشور و جهان به شمار می رود و سالانه حدود 18.5 میلیون نفر در سراسر دنیا به علت بیماریهای قلبی و عروقی جان خود را از دست می دهند در حالی که تغییرات کوچک شیوه زندگی مانند داشتن 30 دقیقه فعالیت بدنی در روز، ترک سیگار و یک رژیم غذایی سالم، می تواند به پیشگیری از بیماری قلبی و سکته مغزی کمک کند.
خطر سنجی بیماریهای قلبی و عروقی مشخص می کند که در 10 سال آینده چند درصد احتمال بروز حوادث قلبی وعروقی برای فرد وجود خواهد داشت و افراد بالای 30 سال در صورت مراجعه به مرکز خدمات جامع سلامت، ضمن بررسی سابقه ابتلا به بيماريهاي قلبي عروقي، ديابت و يا فشارخون بالا، سابقه مصرف دخانيات و يـا الكـل و سابقه خانوادگي بيماري قلبي عروقي زودرس، ديابت و يا نارسايي كليه در افراد درجـه يـك خـانواده ، فاکتورهای خطر همچون فشارخون، قند خون و كلسترول خون (در اولین نوبت بصورت رایگان) نیز اندازه گيري مي شود.
در ارزيابي افراد در 4 گروه خطر كمتر از10 درصد (خطر كم)، 10 تا 20 درصد (خطر متوسط )20 تا 30 درصد (خطر زياد) و 30 درصد و بيشتر (خطر خيلي زياد) قرار مي گيرند و برحسب ميزان خطر سكته هاي قلبي و مغزي كه براي فـرد محاسـبه شـده و طبـق برنامه زمانبندي شده، پيگيري و ارزيابي مجدد ميزان خطر سكته هاي قلبي و مغزي براي وي صورت میگیرد
افزایش حدود 9.4 درصدی تعداد موارد فوت ناشی از بیماری های قلبی عروقی
دکتر جعفری نژاد معاون فنی معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد با تاکید بر اینکه وزارت بهداشت متولی تعیین علل مرگ و میر است که از طریق نظام ثبت و طبقه بندی علل مرگ و میر اطلاعات جمع آوری می شود گفت: در حال حاضر بیماری های قلبی عروقی عامل 30 درصد فوتی ها را در مناطق زیر پوشش دانشگاه به خود اختصاص داده است.
به گفته وی بر اساس آمارهای دریافتی از معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد، که از بیمارستان های دولتی و خصوصی، ثبت احوال و سازمان فردوس ها دریافت شده است، در سال گذشته 9 هزار و 851 نفر به دلیل بیماری های قلبی عروقی جان خود را از دست دادند که این رقم نسبت به سال 99 که 9 هزار مورد بود، حدود 9.4 درصد افزایش یافته است.
معاون فنی معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد معتقد است که این افزایش ناشی از سبک زندگی نامناسب از جمله کم تحرکی، استعمال دخانیات، تغذیه نامناسب، چاقی و سایر عوامل آسیب رسان به سلامت است که در صورت اصلاح آن به طور یقین آمارهای فوتی نیز بهبود می یابد.
دکتر جعفری نژاد افزود: بر اساس این گزارش در حال حاضر میزان فوت ناشی از بیماری های قلبی و عروقی در هر 100 هزار نفر 191.94 است و بیماری های قلبی و عروقی، بیماری های عفونی انگلی با احتساب کووید، سرطان ها و تومورها، بیماری های دستگاه تنفسی، حوادث غیر عمدی( ترافیکی، و غیر ترافیکی)، بیماری های غدد و متابولیک، بیماری های دستگاه گوارش، بیماری های دوران حول تولد، بیماری های دستگاه ادراری و تناسلی و بیماری های سیستم عصبی ده عامل مهم مرگ و میر در سال 1400 محسوب می شوند.
بهبود سبک زندگی بهترین راهکار پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی
دکتر مصطفی داستانی عضو هیات علمی گروه قلب و عروق دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز اظهار می دارد:کاهش مصرف نمک و شکر، بهبود فعالیتهای جسمانی، کاهش استرس نقش تعیین کننده ای در کاهش آمار ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی دارد.
بسیاری از علائم بیماریهای قلبی در مردان و زنان مشترک است، اما زنان کمتر احساس درد قفسه سینه را تجربه می کنند،در عوض درد در فک ، گردن یا قفسه سینه، احساس ضعف یا سرگیجه، فشار در قسمت فوقانی پشت و فشار در مرکز قفسه سینه را تحمل می کنند.
به گفته دکتر داستانی در حال حاضر، 11 درصد جمعیت ایران مبتلا به قند خون و 30 درصد دچار بیماری چاقی هستند که این عوامل ایجاد خطر در ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی است.
از سوی دیگر، عدم کنترل فشار خون می تواند عوارض قلبی عروقی زیادی را ایجاد کند که برخی از آنها به شدت تهدید کننده حیات و منجر به ناتوانی مادام العمر می شوند.
ترک سیگار، حداقل ۱۵۰ دقیقه در هفته ورزش هوازی متوسط یا ۷۵ دقیقه ورزش هوازی شدید ، افزایش مقدار فیبر ، سبزیجات و میوه در رژیم غذایی و حفظ وزن سالم از جمله راهکارهای مفید در حوزه سبک زندگی است که می تواند در کاهش آمار ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی موثر باشد.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد اظهار کرد: بیماران نقص ایمنی زمینه ابتلا بیشتری به عفونت نسبت به سایر افراد دارند از همین رو تزریق واکسن آنفلوانزا در این بیماران می تواند مانع بدحالی شود که البته این کار باید با مشورت پزشک انجام شود. 
