بسیج، یک تشکیلات انقلابی و مردمی نظام است که آحاد ملت می‌توانند به عضویت آن درآیند و بر اساس ارزش‌ها و مبانی انقلاب اسلامی در آن مشغول خدمت شوند.
بسیج، یادگار امام است ، نهادی برخاسته از انقلاب، وفادار به ارزش‌ها و اصول انقلاب، دارای ساختار کاملا مردمی، شکل‌گرفته بر مبنای اصول عقیدتی اسلام و طول عمر مساوی انقلاب ، چنین تشکیلاتی در هیچ جای دنیا سابقه نداشته است.
کما اینکه تشکیلات بسیج، پس از انقلاب ایران در سایر کشورها نیز مورد الگوبرداری قرار گرفت.
به هر حال، بسیج پس از شکل‌گیری و استواری اولیه، به توسعه‌ی کمی و کیفی دست یافت و خوشبختانه، اکنون در تمام سازمان‌ها، نهادها، دستگاه‌های اجرایی و دوایر دولتی و غیر دولتی، این تشکیلات، به صورت سازمان‌یافته و برنامه‌ریزی شده، فعالیت دارد و یک پشتوانه‌ی عمیق فرهنگی، اعتقادی و عملکردی برای ارزش‌ها و اصول انقلاب است.
در وزارت بهداشت ،درمان و آموزش پزشکی نیز بسیج جامعه‌ی پزشکی، سال‌هاست که تشکیل شده و در زمینه‌های گوناگون خدمت‌رسانی به جامعه و مستضعفین، از جمله دفاع مقدس، اردوهای جهادی، خدمات پزشکی در مناسبت‌های مذهبی و انقلابی و همچنین دفاع از دستاوردها و ارزش‌های انقلاب در صحنه‌های مختلف، حضور مؤثر و پایدار دارد.
در دانشگاه علوم پزشکی مشهد، این نهاد عملکرد بسیار خوبی از خود ارائه داده و در نیمه‌ی شهریورماه گذشته، یکی از سنگرداران بی‌ادعا پس از سال‌ها خدمت صادقانه، بنا به تکلیف رهبری، جای خود را به یک نیروی جوان بسیجی داد و سکان مدیریت این بخش، در دستان دکتر محسن ذاکریان قرار گرفت.
برای آگاهی از برنامه‌های دکتر ذاکریان در بسیج جامعه‌ی پزشکی و نیز نگاهی به فعالیت‌های انجام شده و ایده‌هایی که این مدیر برای توسعه‌ی رویکرد انقلابی در بسیج جامعه‌ی پزشکی دارد، به سراغ این مدیر بسیجی رفتیم و ساعتی با وی به گفتگوی صریح و رو در رو نشستیم که حاصل آن هم‌اکنون پیش روی شماست.
بسیجی فقط برای خدا کار می‌کند
از دکتر محسن ذاکریان پرسیدم اساسا نگاه ایشان به بسیج چیست و بسیج جامعه‌ی پزشکی، چه حوزه‌های فکری و انسانی را پوشش می‌دهد؟
گفت: بسیج از پیشینه‌ای 40 ساله برخوردار است و در این زمان طولانی، هر جا گرهی در کار انقلاب بوده و یا بیم کم‌رنگ شدن ارزش‌ها و اصول انقلاب وجود داشته، بسیج وارد میدان شده و فارغ از اینکه متعلق به کدام سازمان یا نهاد بوده، تنها به عشق خدمت و انقلاب، هستی خود را در طبق اخلاص نهاده و خود را وقف خدا کرده است. این فلسفه‌ی بسیج است که فقط و فقط برای خدا کار می‌کند و دستوراتش را بر اساس مبانی اعتقادی شیعه، از ولی فقیه اخذ می‌کند.
وی اضافه می‌کند: بسیج جامعه‌ی پزشکی، همان‌طور که از نامش پیداست، تمام اقشاری که ذیل نام جامعه پزشکی فعالیت می‌کنند اعم از پزشکان، پرستاران، کارکنان مراکز درمانی، پیراپزشکان و استادان رشته‌های پایه و بالین علوم پزشکی، همه و همه را پوشش می‌دهد. ما هیچ محدودیتی در عضویت بسیج نداریم و هر کس که اصول انقلاب را قبول داشته باشد و عضو جامعه پزشکی باشد می‌تواند به عضویت بسیج جامعه‌ی پزشکی درآید و لباس خدمت صادقانه و فی‌سبیل‌ا... را برتن و جان خویش بپوشاند. از آن طرف هم، ما جزو معدود نهادهایی هستیم که به لحاظ عملکردی، پذیرای آحاد مردم هستیم زیرا در نهادی فعالیت داریم که تمام اقشار مردم از ضعیف و قوی، مسؤول و غیر مسؤول، پیر و جوان و زن و مرد، همه و همه به خاطر رفع حوایج بهداشتی و درمانی خود به این نهاد مراجعه دارند و ما به عنوان بسیج جامعه‌ی پزشکی، در واقع در قبال تمام خدمت‌گیرندگان این نهاد بزرگ، مسؤولیت داریم.
دکتر ذاکریان اضافه می‌کند: این وضعیت، فرصت بی‌نظیری برای ما فراهم میسازد که بتوانیم برای توسعه و ترویج ارزش‌های انقلاب و نظام، سرمایه‌گذاری و بهره‌برداری کنیم.
تقویت و تکمیل اردوهای جهادی
بسیج جامعه‌ی پزشکی در بیشتر حوزه‌های خدمت، فعالیت و عملکرد درخشانی داشته است اما آنچه بخصوص در دهه‌های اخیر، در ذهن و ضمیر مردم باقی مانده، اردوهای جهادی است که توسط این گروه از پزشکان و پرستاران و پیراپزشکان برای مردم مناطق محروم انجام شده است.
دکتر ذاکریان، این اردوها را مهم ارزیابی می‌کند و می‌گوید: برنامه‌ی ما این است که این اردوها را با پیوست فرهنگی، تقویت کنیم زیرا معتقدیم که باید کار پیشگیری و آموزش، در صدر فعالیت‌های بسیج جامعه‌ی پزشکی قرار گیرد و گرنه، ما همیشه شاهد خیل بیماران در مراکز درمانی خواهیم بود و هزینه‌های زیادی بابت درمان از جیب مردم و نظام پرداخت خواهد شد.
تشکیلات بسیج جامعه‌ی پزشکی، گستردگی زیادی دارد و تقریبا در هر مرکز آموزشی و درمانی یا هر دانشکده و مرکز تحقیقاتی، نماینده یا پایگاهی که این تشکیلات را پشتیبانی می‌کند وجود دارد.
دکتر ذاکریان می‌گوید: ما در ذیل کانون‌هایی که در مراکز اصلی درمانی آموزشی داریم، تقریبا در هر نهادی که تحت پوشش دانشگاه است یک دفتر یا یک نماینده یا بخشی از تشکیلات را مستقر کرده‌ایم که روی هم رفته، تشکیلات بسیار خوب و منسجمی از بسیج ایجاد کرده و می‌تواند یک شبکه‌ی قدرتمند اطلاع‌رسانی، خدماتی، فرهنگ‌سازی و آگاه‌سازی را برنامه‌ریزی و هماهنگ کند.
وی در خصوص فعالیت‌های بسیج جامعه‌ی پزشکی در سال‌های پیش رو می‌گوید: در نشستی که با ریاست دانشگاه داشتیم، این مهم مورد توافق بود که هر جا دانشگاه، کار برزمین‌مانده‌ای در زمینه‌ی خدماتی، فرهنگ‌سازی، عبادی ارزشی، حفظ و پاسداشت ارزش‌ها، آموزش و پیشگیری و نیز شفاف‌سازی و آگاه‌سازی دارد، بسیج وارد میدان شود و خلاء را پر کند.
ترویج اصول انقلاب و تحقق ارزش‌های نظام
مسؤول بسیج جامعه‌ی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد می‌گوید: یک بخش مهم کار بسیج جامعه‌ی پزشکی، ترویج، تقویت و گسترش ارزش‌های نظام و اصول و مبانی انقلاب اسلامی است که همیشه در زبان و کلام رهبری جاری است. مفاهیمی مانند صبر، همت، اقتصاد مقاومتی، بصیرت، فرهنگ کار و خدمت، اصلاح سبک زندگی، دوری از اشرافی‌گری و روی آوردن به سادهزیستی، خدمت به مستضعفین، جهاد فرهنگی، تولید ملی، خودکفایی، دانش‌بنیان، سلول‌های بنیادی و صنایع نانویی، همه و همه جزو سفارش‌ها و الگوهای فکری است که از طریق رهنمودهای رهبری به ما رسیده و ما باید حافظ همه‌ی این ارزش‌ها و اصول در حیطه‌ی کار دانشگاه باشیم.
دکتر ذاکریان، نگاهی عمیق‌تر به مسائل فرهنگی دارد و معتقد به کارهای نمایشی و آموزش‌های سطحی نیست. وی می‌گوید باید از خردمندان و آگاهان حوزه‌های فرهنگی یاری گرفت و برنامه‌های فرهنگی عمیقی برای اثرگذاری بر فعالیت‌های دانشگاه تدوین کرد که بتواند اهداف مقدس این نهاد همچون اخلاق پزشکی، خدمت بی‌منت به مردم، رعایت اصول و قوانین کشور، رشد و توسعه‌ی استعدادهای جوانان، ایده‌پروری و کارآفرینی علمی، پیشگیری از تخلفات و عملکردهای ناصواب و بالاخره، کار مقدس درمان دردها و آلام مردم را محقق سازد.
وی تأکید می‌کند: از این نظر، درب این خانه به روی همه باز است و تنها کسانی نمی‌توانند با بسیج همراه شوند که خوی منفعت طلبی و دنیاگرایی داشته باشند و مسائل مادی و هواهای نفسانی، مانع حرکت آنها در راه خدمت بشود که بحمدا.. ما در جامعه‌ی پزشکی، افراد بسیار اندکی داریم که اینچنین باشند و البته ما همین مقدار را هم زیاد می‌دانیم و تلاش می‌کنیم که این میزان به صفر برسد و تمام جامعه‌ی پزشکی، افرادی خادم، مؤمن، متعهد، انسان‌دوست، صادق، پرکار، انقلابی، وطن‌دوست و معتقد به اصول و مبانی نظام و انقلاب باشند و افتخارات جامعه‌ی پزشکی در طول دوران 40 ساله‌ی انقلاب، حاصل این نگرش است.
خطر تحدید نسل، باید جدی گرفته شود
اکنون از زمانی که رهبری دغدغه‌ی تحدید نسل و پیرشدن جمعیت را مطرح کردند، چند سالی می‌گذرد و وزارت بهداشت هم در این سال‌ها تلاش‌های قابل توجهی در زمینه‌ی فرزندآوری داشته است. اما مسؤول بسیج جامعه‌ی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد اعتقاد دارد این فعالیت‌ها کافی نبوده و بزودی زمانی خواهد رسید که جامعه پیر می‌شود و جمعیت فعال کاهش می‌یابد و شاید ما هم مانند برخی کشورهای پیشرفته ناچار شویم نیروی انسانی جوان وارد کنیم.
دکتر ذاکریان معتقد است: این دغدغه‌ی رهبری، یکی از سیاست‌های کلی نظام در بخش بهداشت و درمان است که ما به عنوان بسیج جامعه‌ی پزشکی، دغدغه‌ی جدی در این زمینه داریم و معتقدیم باید تحولی در این زمینه اتفاق بیفتد. نباید اجازه دهیم بارداری جلوگیری یا متوقف شود و یا سقط‌های بی‌دلیل یا غیر قانونی و غیر اصولی اتفاق بیفتد. همچنین باید موانع مردم در راه بارداری و فرزندآوری را برداریم و از هر طریق ممکن، آنها را تشویق به فرزندآوری نماییم زیرا پیر شدن جمعیت، یک خطر جدی برای آینده‌ی کشور است و ما هم چه در بین استادان، چه در جامعه‌ی پزشکی و پرستاری و چه در بین سایر آحاد باید این فرهنگ را تبلیغ و ترویج کنیم و از همکاران پزشک و پیراپزشک و سایر خادمان جامعه‌ی پزشکی بخواهیم که در این راه ما را یاری کنند. البته ما از شهرداری، فرهنگ‌سراها و صدا و سیما هم در این زمینه انتظاراتی داریم و برنامه داریم همکاری‌های وسیعی در این قسمت با آنها داشته باشیم.
مسؤول بسیج جامعه‌ی پزشکی خراسان رضوی، وظایف بسیج این نهاد را گسترده تعریف می‌کند. وی معتقد است اصلاح سبک زندگی نیز یکی از دغدغه‌های رهبری و نظام است. این موضوع بخصوص در حوزه‌ی سلامت که امنیت غذایی، نحوه‌ی زندگی، میزان تحرک و فعالیت، و ارتباط اعضای خانواده با یکدیگر را در برمی‌گیرد باید در قسمت فرهنگ‌سازی توسط بسیج جامعه‌ی پزشکی مورد توجه قرار گیرد.
در سال‌های گذشته، عمده‌ی فعالیت چشم‌گیری که از بسیج جامعه‌ی پزشکی دیده شده، اردوهای جهادی در حاشیه‌ی شهر است. آیا بسیج جامعه‌ی پزشکی در مدیریت جدید، این برنامه را ادامه می‌دهد؟
اولویت ما، خدمت رسانی صحیح و درست به مراجعین است
دکتر ذاکریان می‌گوید: البته این کار بسیار مثبت و مفید است اما در اردوهای جهادی، غالبا بیماری‌های موردی و معمولی به پزشکان مراجعه می‌شود. اما در مراکز درمانی ما، مردم هنگامی مراجعه دارند که وضعیت بحرانی است یا شرایط خاصی بر سلامت آنها حکم‌فرماست. بنا بر این اولویت ما خدمت‌رسانی به مردم در همین مراکز است.
افزایش معنویت در بین جامعه‌ی پزشکی، یکی از برنامه‌های اولویت دار بسیج است
دکتر ذاکریان بر ترویج اخلاق پزشکی در بین جامعه‌ی پزشکی تأکید می‌کند و می‌گوید: اگر چه شفا در دستان پزشکان است اما این قشر هم مانند سایر اقشار جامعه نیاز به تغذیه‌ی معنوی و کمک اعتقادی دارند تا مسیر خدمت تغییر نکند و اولویت‌های معنوی در خدمت به مردم، دستخوش فراموشی نگردد. اگر نگاه‌مان به حرفه‌ی پزشکی صرفا مادی و دریافت‌های مالی باشد، از اخلاق پزشکی و معنویت فاصله گرفته‌ایم. به همین جهت، برنامه‌های فرهنگی و افزایش معنویت در بین جامعه‌ی پزشکی، یکی از برنامه‌های اولویت دار بسیج است.
دکتر ذاکریان می‌گوید افراد مؤمن و متعهد در این قشر بسیار زیاد هستند که باید شناسایی و به جامعه‌ی پزشکی معرفی شوند تا روش و منش آنها الگوی جامعه‌ی پزشکی شود. اینها کسانی هستند که هدف‌شان خدمت در راه خدا است و از مسائل مالی عبور کرده و به معنویت گرایش دارند. ما پزشکان زیادی داریم که بیماران را رایگان معالجه می‌کنند و هیچ چشمداشتی هم از کسی ندارند. اینها به صرف نعمتی که به آنان داده شده، فرصت خدمت به مردم و بیماران را مقدس می‌شمارند و آن را یک ودیعه‌ی الهی تلقی می‌کنند. این فرد از نظر ما الگوی بسجی جامعه‌ی پزشکی است.
خطاهای پزشکی، بزرگ‌نمایی می‌شود
وی همچنین در مورد بزرگ‌نمایی تخلفات اندکی که در جامعه‌ی پزشکی رخ می‌دهد می‌گوید: متأسفانه خطاهایی که رخ می‌دهد و بزرگ‌نمایی‌هایی که صورت می‌گیرد باعث سلب اعتماد عمومی از جامعه‌ی پزشکی می‌شود که به اعتقاد ما ترمیم این نقص یک عملکرد دو سویه می‌خواهد که از سویی به اصلاح عملکرد همکاران‌مان بستگی دارد و از سوی دیگر هم کار فرهنگ‌سازی گسترده و رسانه‌ای که باید در دستور کار قرار گیرد.
بسیج همیشه، مبلغ و مدافع ارزش‌های انقلاب بوده و هست. در عرصه‌ی دانشگاه، این ارزش‌ها بسیار متنوع می‌باشد و موضوعات مختلفی را در برمی‌گیرد.
مسؤول بسیج جامعه‌ی پزشکی می‌گوید: ما موظف هستیم که فضای دانشگاه را از نظر جایگاه و حرمتی که دارد محافظت کنیم و اجازه ندهیم این محیط به میدان زورآزمایی احزاب و گروه‌های سیاسی تبدیل شود.
دکتر ذاکریان می‌گوید: دانشجوی ما باید سیاسی باشد اما این به معنای این نیست که دانشگاه به محل تجمع و تنازع احزاب تبدیل شود و دانشگاه از هدف اصلی‌اش که کسب علم و دانش و تزکیه‌ی اخلاقی است دور بماند.
سادهزیستی و دوری از اشرافی‌گری، توصیه‌ی رهبری است
وی همچنین در زمینه‌ی الگوسازی در میان جامعه‌ی پزشکی می‌گوید: دوری از اشرافی‌گری و گرایش به سادهزیستی، یکی از ارزش‌هایی است که مرتبا توسط رهبری به مسؤولان گوشزد می‌شود و از آنجا که پزشکان تمکن مالی نسبی دارند باید این ارزش و این دغدغه‌ی رهبری، آویزه‌ی گوششان باشد که همواره به سادهزیستی و تواضع رویکرد داشته باشند و دوری از اشرافی‌گری در زندگی مادی و تجمل‌گرایی در راه و رسم زندگی را یک ضد ارزش بدانند و از آن دوری بجویند. این هدف، نیاز به کار فرهنگی دارد که امیدواریم زمینه‌های این امر در دانشگاه بیش از گذشته فراهم شود.
آخرین موضوعی که دکتر ذاکریان در این گفتگو از آن سخن می‌گوید، حوزه‌ی پژوهش است. به عقیده‌ی این مسؤول، پژوهش‌ها باید از سمت تولید مقاله و انتشار در نشریات به سمت نیازهای اساسی مملکت شیفت کند و تولیدات دانش‌بنیان در اولویت کارهای پژوهشی قرار گیرد.
پژوهش نیاز محور به جای تولید مقاله
وی می‌گوید: البته سیاست‌گذاری‌ها هم به نظر ما دچار اشکال است و باید اصلاح شود. وقتی ملاک ارتقای یک استاد، چاپ مقالات بیشتر یا ارجاعات و استنادات مجلات علمی باشد خود به خود فاصله از نیازها و مشکلات اصلی کشور دور می‌شود ، برای اینکه پژوهشگران به کشور خودمان و حل مشکلات علمی خودمان توجه کنند و اقتصاد مقاومتی و تولید علم را در اولویت قرار دهند، باید سیاست‌گذاری‌ها تغییر کند و این روحیه مورد توجه و تشویق قرار گیرد.
وی تأکید می‌کند: انشاءا.. کانون بسیج اساتید در زمینه‌ی معرفی پژوهش‌های هدفمند و تأمین‌کننده‌ی نیازهای داخلی کشور و مشکلات مردم ورود خواهد نمود تا الگوهای پژوهشی برای جامعه‌ی پزشکی ایجاد شود.
