فکر اینکه دانش‌آموختگان دانشگاه‌ها و علاقه‌مندان جستجوی علمی و نقش‌آفرینی در اقتصاد کشور، چگونه وارد حیطه‌ی عملیاتی اجرایی و تبدیل ایده به یک محصول قابل عینیت، بشوند از سال‌ها پیش و بلکه از چند دهه قبل در کشور مطرح بود اما تشکیلات و ساختاری که این فکر را به عمل رساند پارک‌های علم و فن‌آوری و مراکز رشد بودند.
به گزارش وب دا، پارک علم و فن‌آوری سلامت وابسته به دانشگاه علوم پزشکی مشهد اگر چه هنوز تازه متولد شده، اما مراکز رشد فناوری‌های دارویی و فناوری‌های سلامت، به جهت اینکه پیش از تولد پارک، در پژوهشکده‌ی بوعلی، فعال بودند، چندان خردسال نیستند و تقریبا یک دهه از پدید آمدن‌شان گذشته است.
به نظر می‌رسد مرکز رشد فراورده‌های نوین دارویی، گرایش عمده‌اش به سمت داروها با منشأ گیاهی بوده و طبیعت‌گرایی به جای روی آوردن به مواد شیمیایی، در این مرکز، دست بالاتری داشته است.
بسیاری از شرکت‌های دانش‌بنیان و شرکت‌های تازه تأسیس در حال رشدی که در این گروه، فعالیت دارند محصولات مختلف دارویی، بهداشتی و زیبایی را تولید کرده و به بازار رسانده‌اند.
یکی از این شرکت‌های موفق، شرکت توس آمیتیس آریایی است که گویا از کلمه توس به اضافه یکی از اسامی اصیل پارسی باستان گرفته شده به هر روی، این شرکت در حال حاضر موفق به ساخت دو محصول گیاهی شده که به تولید تجاری هم رسانده و به گفته‌ی خانم مریم حسینی خیاط، مدیر عامل شرکت موفقیت خوبی هم داشته است.
من، خبرنگار وبدا، در خصوص چگونگی شکل‌گیری ایده‌ی تولید، تشکیل شرکت توس آمیتیس و فرایند فعالیت آن، گفتگویی با خانم حسینی داشتم که می‌خوانید.
- با تشکر از وقتی که در اختیارمان گذاشتید، بفرمایید کی وارد پارک شدید و ایده‌ی ساخت محصولات‌تان چگونه ایجاد شد؟
- شرکت توس آمیتیس در سال 94 ثبت شده است. من و همکارانم، یعنی خواهرم و همسر ایشان، با ایده‌ی کرم ضد ترک پوست مخصوصا در دوران بارداری و پس از زایمان وارد پارک شدیم. ایده از آنجا شکل گرفت که من چون ماما بودم و با خانم‌های باردار زیادی سر و کار داشتم می‌دیدم که خانم‌های باردار و همچنین خانم‌هایی که زایمان داشتند و کلا خیلی افراد دیگر، از ترک‌های پوستی شکایت داشتند که هم اشکالاتی در پوست ایجاد می‌کرد و هم در زیبایی آنها نقش داشت.
به هر حال، این بود و من چون خودم به کار تحقیقات علمی علاقه‌مند هستم و کنجکاوی هم داشتم و خیلی دوست داشتم که یک کاری برای بیمارانم بکنم و کلا از خدمت کردن به افراد و حل مشکلات‌شان لذت می‌برم، وقتی صحبت از شرکت‌های دانش‌بنیان و کمک‌های دولت به محققان و دانش‌آموختگان به میان آمد، مجال و مسیری برای دنبال کردن ایده‌هایم یافتم و به مجموعه وارد شدم که آن موقع، پژوهشکده بود و حالا این تشکیلات جدا شده و در پارک علم و فن‌آوری سلامت، سامان یافته است.
- حالا لطفا یک مقدار راجع به این کرم که ساخته‌اید توضیح دهید و اینکه چه کارهایی می‌کند و چه نتایجی دارد؟
+ کرمی که ما ساخته‌ایم نمونه‌های مشابه شیمیایی زیاد دارد و حتی نمونه‌هایی هست که از یک یا دو گیاه استخراج شده است ولی اینکه چند گیاه را به صورت ترکیبی در فرمول بگنجانند نبوده و محصول ما اولین نمونه در نوع خود می‌باشد. ما از پنج گیاه، مواد مؤثره را در آزمایشگاه استخراج کردیم و با ترکیب و فرموله کردن آن، وارد پروسه ساخت شدیم. بابونه، همیشه بهار، شمعدانی عطری، سویا، کاکائو و روغن نارگیل، مواد و گیاهانی هستند که در این ترکیب وجود دارند.
- چه اصراری هست که حتما گیاهی باشد؟
+ مواد گیاهی طبیعی هستند و هیچگونه زیانی ندارند. ما از گیاهان به اضافه‌ی حداقل اکسیپیان استفاده می‌کنیم که زیان‌های مواد شیمیایی را نداشته باشد و حداکثر فایده را هم دارا باشد.
- بفرمایید این ترک پوست در بارداری چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟
+ ترک پوست به دلایل مختلف ممکن است ایجاد شود که یکی از مهم‌ترین و شایع‌ترین آنها ترک پوست در دوران بارداری است که در ناحیه شکم، ران‌ها، پستان‌ها و بازوها و برخی نقاط دیگر ممکن است ایجاد شود.
دلیل این امر آن است که ما در دوران بارداری تغییرات حجم پوست و همچنین تغییرات هورمونی داریم که باعث ترک پوست می‌شود. این ترک‌ها اگر مورد درمان قرار نگیرد بعد از زایمان هم باقی می‌ماند و آثار نامطلوبی از نظر زیبایی و هم از جهت سلامت پوست ایجاد می‌کند. البته ترک پوست در ورزشکاران، افراد چاق یا تحت رژیم‌های غذایی و برخی افراد دیگر هم دیده می‌شود و مخصوص خانم‌های باردار نیست.
- بعد از اینکه کرم ساخته شد، چگونه مورد آزمایش قرار گرفت و چه نتایجی داشت؟
+ اول یک طرح تحقیقاتی محدود اجرا کردیم که برخی بیماران و اطرافیان را به عنوان نمونه انتخاب می‌کردیم و از آنها می‌خواستیم که کرم را استفاده کنند و نتایج آن را با ما در میان بگذارند و در طول دوران استفاده نیز پیگیری می‌کردیم و مرتبا معاینه پوست داشتیم که تأثیرات را قدم به قدم ببینیم. در کارآزمایی بعدی، حتی از مرکز ناباروری خواستیم بیمارانی که مایلند در طرح ما شرکت کنند را معرفی و کرم را در اختیارشان بگذارند. کرم نحوه‌ی مصرف خاصی داشت و خیلی باید دقیق و مراقبت شده استفاده می‌شد که نتایج مورد نظر را می‌داشت. بنا بر این باید با دستور العمل مکتوبی که تهیه کرده بودم همراه می‌بود تا به دقت استفاده شود.
باید همه مراحل، مستندسازی می‌شد و به همین خاطر، طرح پژوهشی که با گروه بهداشت دانشگاه جرجانی انجام شد سه سال و نیم طول کشید. نتایج این بود که بیش از 90 درصد مراجعین، رضایت‌مندی کامل داشتند.
- آیا این کرم درمان کننده است یا جنبه‌ی آرایشی و زیبایی دارد؟
+ همه‌ی محصولات آرایشی بهداشتی، جنبه درمانی هم دارند اما ما مجوز را تولید بهداشتی آرایشی گرفتیم که مراحل قانونی و اداری آن یک مقدار کوتاه‌تر بود. اما اطمینان علمی داریم که این کرم، درمان‌کننده‌ی ترک‌های پوستی است و تقریبا تمام ترک‌های دوران بارداری و پس از زایمان و سایر مواردی که در بالا به آنها اشاره کردم را از بین می‌برد و پوست کاملا ترمیم و یکدست می‌شود.
- مجوز تولید را کی گرفتید و چقدر طول کشید تا نتایج اولیه را تحلیل کنید؟
+ حدود چهار سال طول کشید تا بتوانیم آزمایش‌ها را کامل کنیم و نتایج را طبق نظر مراجع مسؤول، ارائه دهیم و مجوزهای لازم را بگیریم. این محصول ثبت اختراع هم شده و کاملا بومی است.
- این کرم فقط برای ترک‌های پوستی است یا خاصیت دیگری هم دارد؟
+ آزمایش‌های ما نشان می‌دهد که آویختگی پوست شکم پس از زایمان و همچنین زخم سر سینه مادران که در اثر شیرخوردن نوزادان اتفاق می‌افتد هم با استفاده از این کرم بهبود می‌یابد.
- استفاده از کرم چه زمانی شروع و چه زمانی تمام می‌شود؟
+ طبیعی است که خانم باردار وقتی به پزشک مراجعه می‌کند که ترک‌ها نمایان شده است. بنا بر این هر زمان که بیمار مراجعه کند ما تجویز کرم را شروع می‌کنیم و اگر کرم تمام نشد، حتی پس از زایمان هم پیشنهاد می‌کنیم که ادامه دهد. چون همان‌طور که گفتم در این دوره هم نتایج خوبی به همراه دارد.
- و اینکه الان این کرم در بازار وجود دارد و به تولید انبوه رسیده است؟
+ بله. ما در سال 98 کرم را تولید کردیم و به پزشکان و ماماها معرفی شد و نتایج فروش نشان داد که مردم از مصرف آن راضی هستند.
- به نظر می‌رسد کار در پارک علم و فناوری به خاطر پیچیدگی‌های اداری و زمان‌بری مراحل تحقیق و دریافت مجوز و تولید محصول ممکن است کمی خسته کننده باشد. این مراحل شما را خسته نکرد؟
+ من و همکارانم در شرکت، سختی‌های زیادی را تحمل کرده‌ایم تا این محصول و دیگر تولیدات ما به نتیجه برسند. ولی همه‌ی شادی و نشاط روانی من این است که بازخورد مصرف کنندگان را داریم و رضایت‌مندی آنها را می‌بینیم. برای من وقتی یک خانم مشکل ترک‌های پوستی‌اش خوب می‌شود و جعبه خالی کرم را به داروخانه می‌برد یا همسایه و دوستش دنبال این هستند که کرم را دوباره خریداری کنند، خیلی لذت‌بخش است و نشان می‌دهد که ما در کارمان موفق بوده‌ایم و دردی از دردهای بیماران را علاج کرده‌ایم.
- گویا محصولات دیگری هم در دست تولید دارید. این طور است؟
+ بله. یک کرم دیگر هم برای پوست دست و ناخن درست کرده‌ایم که آن هم منشأ گیاهی دارد و در حال بررسی و تحقیق پیرامون نتایج مصرف در مراجعین هستیم. تا آنجا که دستگیرمان شده، نتایج بسیار خوبی داشته و خیلی از مشکلات پوست دست و ناخن‌ها را حل کرده است.
- پیشنهاد همکاری یا تولید از سوی شرکت‌ها و مؤسسات دیگر هم داشته‌اید؟
+ خوشبختانه به تدریج محصولات‌مان جای بیشتری در بازار باز می‌کند و رفته رفته می‌توانیم هزینه‌هایی را که در طول این سال‌ها انجام داده‌ایم بازسازی کنیم. ما تقریبا همه چیزمان را روی این طرح‌ها گذاشتیم و به خاطر اینکه با صداقت و خلوص نیت پیش رفتیم انتظار داریم نتایج خوبی داشته باشیم.
- باید سختی زیادی در مسیر کشیده باشید. کلا از فرایند کار راضی هستید؟
+ در جلسه‌ی دفاع از پروژه به من گفتند این طرح توجیه اقتصادی ندارد. دفاع من این بود که حتی اگر یک زن باردار ایرانی، از دوران بارداری با سلامت پوست گذر کند و شکایت و ناراحتی از ترک‌های پوستی‌اش نداشته باشد رضایت و خوشحالی همین یک زن برایم کافی است که کارم را توجیه کند. من نگاه اقتصادی ندارم و بیشتر دوست دارم به بیمارانم کمک کنم تا آلام و مشکلات‌شان التیام پیدا کند.
- کرم دست و ناخن‌تان چه کاربردهایی دارد؟
+ افراد زیادی در جامعه هستند که با مشاغلی سر و کار دارند که باید دست‌شان بدون دستکش در کار باشد و مواد مختلف شیمیایی با دست‌هایشان در تماس است که به پوست دست‌ها صدمه می‌زند. بناها، نجاران، جوشکارها، خانم‌های خانه‌دار، خانم‌هایی که در روستاها به کارهای دستی مشغول هستند و خیلی افراد دیگر در این گروه هستند. کرمی که من ساخته‌ام تقریبا تمام مشکلات دست و ناخن را حل می‌کند. آزمایش‌های زیادی انجام داده‌ایم و پژوهش میدانی همچنان ادامه دارد.
- این کرم هم به تولید تجاری رسیده؟
+ نه هنوز. مسؤولان پارک وقتی کار و نتیجه‌ی مصرف کرم را دیدند پیشنهاد دادند که به عنوان طرح دانش‌بنیان مطرح شود که در حال تهیه پروپوزال هستیم تا طرح را به عنوان یک ایده ی جدید مطرح کنیم و امیدواریم در یکی دو سال آینده بتوانیم آن را به تولید تجاری برسانیم.
- ایده‌های دیگری هم در فکر دارید که در ادامه‌ی فعالیت‌تان به محصول منتهی شود؟
+ بله. یکی از ایده‌هایی که روی آن کار می‌کنیم وضعیت پوستی جوانان و نوجوانان در شرایط فعلی جامعه است. در حال حاضر، بیشتر ساعات روز و شب این گروه سنی روی گوشی‌ها و توی اینترنت است و مصرف تغذیه‌ای آنها نیز نادرست و غیر اصولی است. آنها خواب کافی ندارند و به خاطر به هم ریختگی ریتم طبیعی زندگی، عوارض پوستی دارند. جوش و آکنه از مشکلات مبتلابه این گروه‌های سنی است که به خاطر سبک نادرست زندگی، کم تحرکی، استفاده از تغذیه ناسالم و فست‌فودها و همچنین سر و کار داشتن با آلودگی‌های محیطی است.
متأسفانه قسمت اعظم بیماران مطب های پوست را جوانان و افراد دارای جوش و آکنه تشکیل می‌دهند و برخی همکاران پوست هم با لایه‌برداری، مشکل را ظاهرا حل می‌کنند. اما اصل مشکل باقی است و دوباره جوش از جای دیگری سربرمی‌دارد.
ما در حال ساخت یک مکمل ضد جوش هستیم که یک کرم مقدماتی و یک کرم نهایی دارد. این دو کرم، ضمن برداشتن جوش، پوست را به گونه‌ای تقویت می‌کند که دیگر در آن ناحیه هیچ جوشی ایجاد نمی‌شود و با مصرف حداقل سه ماه از این دو محصول، جوش‌ها برای همیشه درمان می‌شوند.
- این محصول آزمایش هم شده است؟
+ بله، بارها و بارها روی بیماران، اطرافیان، داوطلبان و سایر افرادی که تمایل به شرکت در تحقیقات ما را دارند آزمایش شده و نتایج بسیار مطلوب بوده است. البته شرط نتیجه‌ی خوب این است که شخص به سمت شرایط بهتر از نظر سبک زندگی و تغذیه هم حرکت کند.
- برای تهیه این کرم‌ها و محصولاتی که می‌فرمایید هیچ نیاز بیرونی ندارید؟ همه‌ی مواد در کشور قابل تهیه است؟
+ تقریبا بله. به جز یک سری قطعات بسته‌بندی، همه چیز در داخل فراهم است. ما محصولات‌مان منشأ گیاهی دارند که همه‌ی آنها در ایران هست و بعضی از این گیاهان، فقط در کشور ما وجود دارند. مثلا گیاه دم اسب، که منحصر به چند کشور از جمله ایران است به صورت خام‌فروشی به آلمان می‌رود و از آنجا محصول فرآوری شده را وارد می‌کنیم با قیمت بسیار بالاتر.
- نظارت‌تان بر تولید محصول در تمام فرایند اعمال می‌شود؟ منظورم این است که محصول نهایی از ایده‌ی اصلی شما فاصله نگیرد.
+ بله. من و اعضای هیأت مدیره‌ی شرکت خیلی روی این حساس هستیم که دقیقا همان‌چیزی که ما گفته‌ایم تولید شود و مرتبا خط تولید را چک می‌کنیم، چون هدف‌مان رضایت مردم و خدمت به جامعه است.
- از حمایت‌ها و امکانات دانشگاه راضی هستید؟
+ خوشبختانه نگاه‌های مسؤولان پارک و دانشگاه، بسیار مثبت است و حمایت‌ها در حدودی که امکانات‌شان اجازه می‌دهد انجام می‌شود. اما مشکل در بیرون پارک است. فرایندهای صدور مجوز، فرایندهای اداری، مسائلی که در حیطه‌ی تولید وجود دارد، نرخ بسیار متغیر ارز و همچنین حمایت وسیع‌تر برای اینکه بتوانیم محصولات‌مان را به خارج کشور صادر کنیم، اینها مشکلاتی است که معمولا خارج از دانشگاه است و در کل جامعه هم وجود دارد.
