عضو هیأت علمی گروه نورولوژی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به نقش کلیدی مغز در کنترل تمام فعالیت‌های ارادی و غیرارادی بدن گفت: بیماری‌های متعددی می‌تواند عملکرد این عضو حیاتی را تهدید کند که از جمله آن‌ها سکته‌های مغزی، تشنج (صرع)، آلزایمر و بیماری ام‌اس است.
دکتر محمد دهقانی فیروزآبادی در گفت‌وگو با وب‌دا اظهار داشت: همه فعالیت‌های ارادی و غیرارادی بدن تحت کنترل مغز قرار دارد. فعالیت‌های ارادی شامل کارهایی است که آگاهانه انجام می‌شوند، اما فعالیت‌های غیرارادی مانند ضربان قلب و تنفس به طور خودکار رخ می‌دهند و مرکز کنترل نهایی آن‌ها در مغز قرار دارد.
وی با اشاره به سطوح آسیب مغزی افزود: اگر قشر خاکستری مغز به طور کامل آسیب ببیند ولی سایر بخش‌ها فعال بمانند، بیمار دچار وضعیت نباتی می‌شود؛ فرد زنده است اما هیچ‌گونه فعالیت ارادی و ادراکی ندارد. در صورتی که آسیب به ساقه مغز نیز وارد شود، مرگ مغزی رخ خواهد داد و با وجود فعالیت موقت برخی اندام‌ها، در نهایت همه ارگان‌ها از کار می‌افتند. در چنین شرایطی موضوع پیوند اعضا مطرح می‌شود و پس از تأیید مرگ مغزی، اعضای سالم به بیماران نیازمند پیوند، داده می‌شود.
ظرفیت بی‌پایان مغز و راه‌های تقویت آن
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: مغز انسان ظرفیتی بی‌انتها دارد و پیچیدگی خلقت آن سبب شده است که همچنان کمتر برای علم بشر شناخته‌شده باشد. با این حال در دو دهه اخیر پیشرفت‌های چشمگیری در شناخت فعالیت‌های مغزی، بیماری‌های عصبی و درمان آن‌ها حاصل شده است.
وی افزود: توسعه مغز از طریق افزایش ارتباطات میان نورون‌ها و سیناپس‌ها اتفاق می‌افتد. بنابراین ورزش، مطالعه و فعالیت‌های فکری می‌توانند به سلامت و رشد مغز کمک کنند.
سکته مغزی؛ از علل مهم مرگ و ناتوانی
دکتر دهقانی با بیان اینکه سکته مغزی یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها در جهان است، گفت: در برخی کشورها سکته‌ها دومین علت مرگ‌ومیر به شمار می‌روند و از مهم‌ترین علل ناتوانی هستند. خوشبختانه دانشگاه علوم پزشکی مشهد با استفاده از مداخلات درمانی سریع در بیمارستان قائم(عج) توانسته جان بیماران را در ساعات اولیه بروز سکته نجات دهد.
وی با اشاره به افزایش جمعیت سالمندان افزود: زوال عقل یا آلزایمر از دیگر بیماری‌های شایع است که فعالیت‌های شناختی نظیر حافظه، تصمیم‌گیری و استدلال را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری معمولاً با اختلال در حافظه نزدیک آغاز می‌شود و به مرور سایر توانایی‌های شناختی و عقلانی فرد را از بین می‌برد. آموزش عمومی برای پیشگیری و مواجهه با این بیماری ضروری است.
این متخصص نورولوژی ادامه داد: بیماری مالتیپل اسکلروزیس یا ام‌اس در سال‌های اخیر روندی رو به افزایش داشته و بیشتر جوانان 20 تا 40 سال، به‌ویژه زنان را درگیر می‌کند. خوشبختانه دانشگاه علوم پزشکی مشهد با راه‌اندازی مرکز جامع تشخیص و درمان MS، بیماران شرق کشور را تحت پوشش قرار داده و خدمات درمانی پیشرفته ارائه می‌دهد.
وی سردردها را شایع‌ترین مشکل در حوزه مغز و اعصاب عنوان کرد و گفت: بسیاری از افراد در طول زندگی دچار سردرد می‌شوند که اغلب منشأ جدی ندارند، اما در برخی موارد می‌توانند نشانه بیماری‌های خطرناک باشند.
دکتر دهقانی با اشاره به شیوع یک تا دو درصدی صرع در کشور اظهار کرد: صرع یا اپیلپسی یکی از بیماری‌های مهم مغز و اعصاب است که علاوه بر مشکلات جسمی، تبعات روانی و اجتماعی فراوانی برای بیماران، به‌ویژه نوجوانان، ایجاد می‌کند. خوشبختانه دانشگاه علوم پزشکی مشهد با حضور اساتید مجرب خدمات تخصصی و مقرون‌به‌صرفه به بیماران ارائه می‌دهد.
