متخصص جراحی دهان، فک و صورت و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، شکاف کام و لب را شایع‌ترین ناهنجاری مادرزادی دهان و دندان در نوزادان معرفی کرد که می‌تواند پیامدهای عملکردی و زیبایی متعددی برای فرد به همراه داشته باشد.
مجید عشق‌پور در گفت‌وگو با وب دا با اشاره به ماهیت ناهنجاری‌های فکی اظهار کرد: این ناهنجاری‌ها شامل اختلال در روابط اسکلتی، دندانی و بافت نرم هستند و می‌توانند از بدو تولد یا در طول رشد بروز یابند. وی افزود: این اختلالات به دو دسته عمده تقسیم می‌شوند؛ گروه نخست شامل ناهنجاری‌های مادرزادی مانند شکاف کام و لب، سندرم‌های متنوع و رشد نامتقارن صورت است و گروه دوم به اختلالات اکتسابی ناشی از ضربه یا آسیب‌های مفصل گیجگاهی-فکی مربوط می‌شود.
وی با بیان اینکه شکاف کام و لب در حدود یک مورد از هر ۷۰۰ تا ۱۰۰۰ تولد زنده دیده می‌شود و عوامل ژنتیکی، جهش‌های ژنی و محیطی در بروز آن نقش دارند، خاطرنشان کرد: خوشبختانه این ناهنجاری‌ها امروزه با همکاری تیم‌های چندرشته‌ای شامل جراحان فک و صورت، ارتودنتیست‌ها، گفتاردرمانگران و سایر متخصصان به‌صورت مرحله‌ای درمان می‌شوند.
این عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد ارتوسرجری (جراحی ارتوگناتیک) را روشی تخصصی برای اصلاح ناهنجاری‌های اسکلتی و دندانی معرفی کرد و گفت: این نوع جراحی زمانی انجام می‌شود که درمان ارتودنسی به‌تنهایی قادر به اصلاح اختلالات شدید نباشد. هدف اصلی ارتوسرجری، بهبود عملکرد فکی، اصلاح مشکلات تنفسی مانند آپنه خواب، بهبود جویدن و تکلم، و همچنین ایجاد هماهنگی و تعادل در پروفایل صورت است.
وی افزود: جابه‌جایی فک بالا یا پایین، علاوه بر بازگرداندن عملکرد طبیعی، به بهبود زیبایی و تقارن صورت کمک می‌کند. در برخی موارد نیز اصلاح زاویه فک هم‌زمان با جراحی ارتوگناتیک انجام می‌شود تا نتیجه‌ای مطلوب‌تر از نظر زیبایی حاصل شود.
دکتر عشق‌پور تصریح کرد: ناهماهنگی‌های فکی می‌تواند به بروز مشکلاتی همچون سردرد، درد فک، مشکلات تنفسی، اختلال در جویدن و تکلم، ضعف عضلانی-اسکلتی و کاهش کیفیت زندگی منجر شود. اصلاح این ساختارها می‌تواند بسیاری از این پیامدها را برطرف سازد.
وی درباره روند درمان ارتوسرجری گفت: این درمان شامل چند مرحله است؛ معاینه اولیه و ارزیابی مشترک توسط جراح فک و ارتودنتیست، عکسبرداری و قالب‌گیری، ارتودنسی پیش از جراحی به‌مدت ۶ ماه تا ۲ سال، جراحی فک تحت بیهوشی عمومی و برش‌های داخل دهانی (در مواردی همراه با جنیوپلاستی) و ارتودنسی پس از جراحی به‌منظور تکمیل درمان.
به گفته وی، این جراحی علاوه بر ارتقای زیبایی ظاهری، موقعیت صحیح فک‌ها و دندان‌ها را بازمی‌گرداند، عملکردهایی همچون جویدن، بلع، تنفس و تکلم را بهبود می‌بخشد، فشار وارد بر دندان‌ها را کاهش داده و از سایش و پوسیدگی جلوگیری می‌کند.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد ادامه داد: افرادی که دچار جلو یا عقب بودن شدید فک پایین، فاصله زیاد بین دندان‌های بالا و پایین هنگام بسته بودن دهان، عدم تقارن فک و صورت ناشی از مشکلات مادرزادی یا تصادف، و ناهنجاری‌های شدید اسکلتی پس از بلوغ کامل (۱۷ سالگی در دختران و ۱۸ سالگی در پسران) هستند، کاندید مناسب ارتوسرجری محسوب می‌شوند.
دکتر عشق‌پور در پایان تأکید کرد: آناتومی صحیح فک و صورت و نظم دندان‌ها نه تنها در سلامت عمومی و عملکرد طبیعی بدن نقش اساسی دارند، بلکه تأثیر مستقیمی بر زیبایی و اعتمادبه‌نفس افراد می‌گذارند. با پیشرفت روش‌های جراحی و رویکرد تیمی در درمان، بیماران می‌توانند با حداقل عوارض و حداکثر بهبود عملکردی به زندگی طبیعی بازگردند.
