دکتر ناصر صالحی، چشم پزشک 45 ساله‌ی ایرانی که از نخستین سال های دوران کودکی به همراه خانواده‌ی خود به آلمان سفر کرده است، پس از حدود 37 سال تحصیل و کار طبابت در این کشور، در مقطعی از زمان تصمیمِ بازگشت به سرزمین مادری و اقامت دائم در ایران را می گیرد، تا آنچه از علم و تجربه آموخته را در مسیر خدمت به هموطنانش به کار گیرد.
دکتر صالحی که در خانواده ای اهل علم و تحصیلکرده در حوزه‌ی علوم پزشکی، پرورش یافته در گفتگو با وبدا از سال های زندگی در آلمان و فعالیت های تحصیلی و کاری خود و خانواده در این کشور اینچنین روایت می کند: " در دوران خردسالی‌ام که همزمان با آغازین سال های پیروزی انقلاب اسلامی بود، به همراه خانواده به کشور آلمان سفر کردیم، پدرم متخصص چشم پزشکی بودند و مادر خانه دار و مجموعاً 5 فرزند بودیم که تحصیلات همگی در حوزه علوم پزشکی بود. ( خواهر بزرگتر در رشته علوم آزمایشگاهی، برادر بزرگتر در رشته تخصصی قلب، من در رشته چشم پزشکی، برادر کوچکتر در رشته روانکاوی و خواهر کوچکتر در رشته فیزیوتراپی، تحصیل کردند) پس از گذراندن تحصیلات ابتدایی و متوسطه در آلمان ، دوره پزشکی عمومی را در یکی از دانشگاه های شهر هامبورگ آغاز و سپس در شهر هانوفر ادامه دادم (شهر هانوفر به محل اقامت خانواده نزدیک تر بود) .
برای ادامه تحصیل در دوره تخصص، با توجه به شناخت و علاقه ای که به رشته چشم پزشکی داشتم، وارد این رشته شدم. خیلی ها تصور می کردند، چون پدرم چشم پزشک است من هم طبیعتاً به این رشته گرایش پیدا کردم، اما حقیقت آن بود که در سال آخر دوره عمومی، مدتی که در بخش فعالیت داشتم احساس کردم، چشم پزشکی رشته مورد علاقه من است و می توانم با آن ارتباط خوبی برقرار کنم، بنابراین برای گذراندن دوره تخصص چشم پزشکی به دانشگاه هوت تینگن رفتم و در سال ۲۰۰۷ با اتمام دوره تخصص، مشغول به کار در بیمارستانی در شهر تریستان آلمان شرقی شده و اعمال جراحی مختلف را در آنجا انجام می دادم.
این فعالیت ها، تا حدود دو سال قبل از آمدنم به ایران ادامه داشت و با توجه به اینکه قصد داشتم کارهای بازگشت به ایران را انجام دهم، از بیمارستان استعفا دادم و موقتاً با یکی از همکارانی که اصالتا اهل سوریه بود ، در یک مطب شروع به کار کردیم؛ در حالیکه به او گفته بودم که قصد بازگشت به ایران را دارم."
دکتر ناصر صالحی مدتی بعد به ایران بازگشته و در بیمارستان تخصصی چشم پزشکی خاتم الانبیاء (ص) مشغول به فعالیت می شود. با توجه به تفاوت هایی که در سیستم آموزشی و درمانی ایران و آلمان وجود دارد، این پزشک جوان ترجیح می دهد که بخشی از دوره دستیاری را مجددا در بیمارستان خاتم الانبیاء(ص) بگذراند و در حال حاضر هم مشغول سپری کردن این مرحله از کار خود در بیمارستان فوق تخصص چشم خاتم الانبیاء(ص) است.
وی در پاسخ به این پرسش که سیستم آموزش پزشکی و بویژه تخصص چشم پزشکی، در ایران و کشور آلمان چه تفاوتی از نگاه وی دارد، اظهار می کند: " در آلمان پس از آنکه شما دوره تخصص را تمام می کنید، دوره فوق تخصص را بر اساس نیاز و در واقع کمبود نیروی متخصصی که در هر بخش وجود دارد آموزش می بینید، مثلا به شما گفته می شود که در بخش قرنیه کمبود نیروی متخصص داریم و بنابراین لازم است که شما در این بخش آموزش دیده و فعالیت درمانی داشته باشید. اما اینجا سیستم کار بگونه ای دیگر است. البته در کشور آلمان هم ممکن است لازم شود که مثلا یک فوق تخصص شبکیه یا قرنیه، عمل آب مروارید، آبسه و... را هم انجام دهد، همچنان که من این کار را انجام میدادم، اما تمرکز کار درمانی پزشک اغلب بر اساس خلاء هایی است که در کادر درمان بیمارستان وجود دارد. همچنین یک ویژگی مثبت که در سیستم آموزشی اینجا (دانشگاه علوم پزشکی مشهد) مشاهده کردم، عملی بودن بخش عمده‌ی دوره دستیاری است یعنی در اینجا شما از سال دوم شروع می‌کنید به عمل انجام دادن تا سال سوم یا چهارم که کار عمل مروارید هم انجام می‌دهید.
اما در آلمان طی دوره 5 ساله‌ی دستیاری، شما خیلی کمتر امکان انجام عمل جراحی در دوره دستیاری را دارید و نهایتاً در سال پنجم که در حال فارغ التحصیل شدن هستید، شاید این امکان را پیدا کنید که یک عمل آب مروارید هم انجام دهید. بنابراین اینجا امکان کار عملی برای دستیاران بیشتر است و همین می تواند یک مزیت مهم برای سیستم آموزشی در دانشگاه باشد. قبل از اینکه به ایران برگردم شنیده بودم که دانشگاه های علوم پزشکی تهران، مشهد و شیراز خیلی دانشگاه‌های خوبی هستند و باعث افتخار است که استاد دکتر درخشان اجازه دادند که من در این بیمارستان باشم.
دکتر صالحی از یک تجربه مهم نیز سخن می گوید: " تجربه‌ای که من در این مدت کوتاه بازگشت به ایران پیدا کردم این است که اساتید اینجا اصلاً دست کمی از اساتید کشور آلمان ندارند و بی تردید سطح عِلمی و کار عَملی آنها بسیار خوب است؛ ضمن اینکه می‌بینم مریض‌هایی از خارج از شهر مشهد مراجعه میکنند و با توجه به اینکه فاصله زیادی با اینجا دارند، گاهی پزشکان مجبورند برای آنها برنامه‌ریزی کنند تا چند عمل مختلف را در یک زمان و یا مرحله به مرحله انجام بدهند. به طور کلی برنامه‌ریزی برای این موضوع کار چالش برانگیزی است که خوشبختانه اساتید و پزشکان از عهده آن برمی‌آیند و در واقع جغرافیا و امکانات فرد را هم در نظر می‌گیرند.
وی در خصوص سطح دسترسی به امکانات مختلف درمانی در آلمان و ایران نیز معتقد است:" دسترسی به یک سری امکانات در کشور آلمان بیشتر است و شاید نسبت به اینجا کمتر نیاز به تلاش کردن برای دست یافتن باشد، اما اینجا هم چیزی دست نیافتنی نیست و اگر سعی کنیم به آنچه میخواهیم می رسیم. ما افراد باهوش و سختکوش زیاد داریم و اگر از نظر کاری و مهارت آموزی مقایسه کنیم، شاید مهارت در اینجا بیشتر باشد، چون محدودیت‌هایی وجود دارد که خلاقیت را موجب میشود و این اتفاق را بارها شاهد بوده ایم.
دکتر صالحی در خصوص کارهای تحقیقاتی خود در کشور آلمان نیز می گوید: " فعالیت های پژوهشی که در آنجا داشتیم معمولا به صورت تحقیقات بالینی و در قالب تیمی انجام می شد، یعنی مثلا در مورد دارویی که قرار بود به بازار بیاید و ما برای بیماران استفاده کنیم، ابتدا موارد نمونه را مورد آزمایش قرار می دادیم و نتایج اثربخشی داروها را یادداشت می کردیم و بعد دارو را برای بیماران تجویز می کردیم. من معمولا در این نوع پروژه‌ها بودم، اما اینکه بخواهم شخصاً مقاله ای بنویسم اینگونه نبوده است.
وی در پاسخ به این پرسش که چه بیماری های مشترکی بین بیماران چشمی در ایران، آلمان و سایر کشورها وجود دارد عنوان می کند: " بیماریهایی که هم در کشور ما و هم آلمان شایع است، اختلالات مربوط به شبکیه چشم است که در اثر بیماری قند ایجاد میشود و البته فشار خون هم از بیماریهایی است که به شبکیه آسیب می‌زند، همینطور بیماری آب مروارید که معمولا در بین بیماران زیاد دیده میشود.
دکتر صالحی عشق ورزیدن به حرفه‌ی چشم پزشکی را در کنار علاقه به آن مهم و لازم می داند و معتقد است: " چالش‌های کار چشم پزشکی خیلی زیاد است و اینکه فرد بتواند صبر و توانمندی بالایی در این رشته داشته باشد بسیار مهم است، در یک کلام باید بگویم که راه و مسیر آسانی نیست.
این چشم پزشک جوان در خصوص استفاده مردم از اطلاعات پزشکی در فضای اینترنت و شبکه های مجازی هم می گوید: " با توجه به اینکه علم پیشرفت زیادی کرده و اطلاعات گسترده‌ای در مورد بیماریهای مختلف در فضای اینترنت و فضای مجازی وجود دارد، این ظرفیت شاید در مواردی بتواند به افراد اطلاعات مفیدی بدهد اما قطعاً لازم است که در مورد درمان بیماری‌ها افراد از یک پزشک کمک بگیرند و اینکه بخواهند به اطلاعات فضای اینترنت اکتفا کنند درست نیست. قطعاً پس از اینکه پزشک مشخص کرد که مشکل فرد چیست داروهای متناسب با آن را هم برای او تجویز می‌کند.
دکتر صالحی توصیه ای هم در خصوص سبک تغذیه ای افراد برای جلوگیری از بیماری های چشمی دارد که در ارتباط با آن می گوید: " چیزی که اصولاً توصیه میشود این هست که تغذیه سالم داشته باشیم یعنی میوه‌جات و سبزیجات را بیشتر مصرف کنیم چون با تامین ویتامین های مختلف بدن به سلامت چشم کمک می‌کند همچنین افراد سیگار نکشند و سعی کنند که به فشار خون و بیماری قند دچار نشوند و یا اگر دچار شدند بیماری را کنترل کنند.
یکصد و دوازدهمین عمل پیوند قلب بر روی یک بیمار مبتلا به نارسایی قلبی در مرکز آموزشی، پژوهشی و درمانی امام رضا(ع) از مراکز زیر پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد با موفقیت انجام شد.
