فوق تخصص نوزادان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به خواص متعدد شیر مادر گفت: شیر مادر که به خون سفید هم از آن تعبیر میشود، در تکامل سیستم دفاعی کودک نقش بسزایی دارد و سبب پیشگیری از ابتلای نوزاد به بیماری‌های مختلفی از جمله؛ اگزما، آلرژی‌ها، بیماری‌های روماتیسمی، عفونت‌ها و مننژیت میشود.
دکتر حسن بسکآبادی در گفتگو با وبدا، ضمن مهم برشمردن تغذیه نوزاد با شیر مادر و تاثیر آن در سلامت مادر و کودک گفت: تقویت رابطه عاطفی مادر و کودک با شیر مادر نسبت به شیر خشک به طور واضحی بیشتر است و خطر خونریزی پس از زایمان و همچنین احتمال حاملگی ناخواسته، در مادر کمتر میشود
وی در همین ارتباط افزود: تغذیه نوزاد با شیر مادر، احتمال سرطان‌های پستان، رحم، تخمدان و دیابت را در مادر کاهش می دهد و همچنین موجب کاهش وزن مادر میشود
دکتر بسکابادی در مورد فواید شیر مادر برای نوزاد هم گفت: در خصوص فواید شیر مادر برای نوزاد حدود ۸۴ فایده ذکر شده و اهمیت این ماده به حدی است که از آن با عنوان خون سفید یاد میشود یعنی تمام فرآورده‌هایی را که در خون مادر است در شیر او هم به نسبتی وجود دارد و می‌تواند خیلی از نیازهای نوزاد را تامین کند. به طوری که در شش ماه اول تقریباً همه نیازهای نوزاد پوشش داده خواهد شد.
وی خاطر نشان کرد: شیر مادر یک فرآورده زنده است در حالی که شیر خشک به هیچ وجه این شرایط را ندارد و فقط یک فرآورده مرده است و در حقیقت فراورده‌های شیر در آن وجود دارد. همچنین شیر مادر موجب تکامل سیستم دفاعی کودک میشود به طوری‌که مشخص شده بیماری‌هایی همچون اگزما، آلرژی‌ها؛ بیماری‌های روماتیسمی، عفونت‌ها و مننژیت در بچه‌ای که از شیر مادر استفاده می‌کند نسبت به شیر خشک خواران کمتر است و یکی از علل شایع آلرژی‌های اطفال مصرف لبنیات است؛ در واقع شیر خشک منبع مهمی از آلرژن‌ها برای کودکان است و حدود ۲۰ درصد مردم چون درصدهایی از آلرژی را دارند، شیر مادر می‌تواند از شدت این پروسه‌ها پیشگیری کند و کودک در وضعیت مطلوب‌تری باشد.
فوق تخصص نوزادان همچنین گفت: تقویت و تکامل بهتر سیستم گوارشی نوزاد از دیگر محاسن شیر مادر است، به طوری که در شیر مادر خواران، رشد دندان‌ها و رشد فک بهتر است و اسهال به طور محسوسی تا ۱۵ برابر در بچه‌هایی که شیر مادر می‌خورند کمتر می‌باشد، همچنین نفخ و دل درد، بی‌قراری و رفلاکس در نوزاد تغذیه شده با شیر مادر کمتر است. ضمن اینکه بروز عفونت‌ها از جمله عفونت‌های گوش میانی و عفونت‌های ریه هم در نوزادان که شیر مادر می‌خورند کمتر دیده میشود چون سیستم دفاعی نوزاد به واسطه خوردن شیر مادر قوی‌تر است
وی در رابطه با تاثیرات شیر مادر بر تکامل عصبی- روحی و هوشی نوزادان نیز اظهار کرد: بچه‌هایی که شیر مادر می‌خورند به طور محسوس از سایر بچه‌ها آرام‌تر بوده و هوش آنها نیز بیشتر است. همچنین تکامل حرکتی و گفتاری شیر مادرخواران از شیر خشک خواران بهتر است؛ این بچه‌ها معمولاً خواب بهتر و سالم‌تری هم دارند و در آینده کمتر دچار فشار خون یا چاقی و انواع سرطان‌ها به خصوص سرطان‌های خون می شوند. مرگ و میر هم در آنها کمتر از شیر خشک‌خواران است و اختلالات عصبی، فتق و دیابت نیز در این نوزادان کمتر است.
دکتر بسکابادی تاکید کرد: نکته مهم دیگر اینکه شیر مادر همیشه تازه است، اما شیر خشک اینگونه نیست و در واقع یک فرآورده مرده است همچنین شیر مادر سهل‌الهضم بوده و متناسب با نیازهای کودک است. یعنی ترکیب صبح، ظهر و شب آن با هم متفاوت است، اول شیر با وسط شیر و آخرش متفاوت است؛ در حالی که شیر خشک این فواید را ندارد. معمولاً شیر مادر هر نوزادی متناسب با نیازهای آن نوزاد است و در واقع فیزیولوژی شیر مادر با بدن نوزاد هماهنگی دارد اما شیر خشک این تفاوت‌ها را لحاظ نمی‌کند و برای همه نوزادان یکسان است. همچنین شیر مادر ترکیبش متناسب با سن نوزاد است و همیشه دمای مناسب دارد اما شیر خشک اینگونه نیست. شیر مادر را در دمای ۲۵ درجه اتاق می توان تا ۴ ساعت نگهداری کرد، در ۱۶ درجه تا ۱۲ الی ۱۶ ساعت، در داخل درب یخچال تا ۲۴ ساعت و در قسمت فریزر تا سه ماه می‌توان نگه داشت، اما شیر خشک را باید بلافاصله پس از درست کردن استفاده کنیم. همچنین شیر مادر برای کودک خوشبو است و البته بی‌مزه، که این بی مزه بودن موجب میشود ذائقه نوزاد به سمت شیرینی، شوری یا ترشی سوق پیدا نکند.
دکتر بسکابادی همچنین با بیان اینکه اهمیت شیر مادر باید از دوران دبیرستان و پس از آن در دانشگاه و قبل از ازدواج آموزش داده شود، افزود: پس از ازدواج و در حین حاملگی نیز باید این آموزش‌ها ادامه یابد. ضمن اینکه برای چالش‌های احتمالی که مادر در هفته اول شیردهی خواهد داشت و تغذیه نوزاد از ساعت اول باید برنامه‌ریزی شود، چون هرچه دیرتر شیردهی آغاز شود، مشکلات پستان نیز بیشتر میشود و موفقیت شیردهی کمتر. نکته مهم دیگر این که تماس پوست با پوست مادر و نوزاد باید زیاد باشد و اگر امکانش هست در یک تخت قرار بگیرند؛ این موضوع در افزایش شیر موثر است. همچنین آرامش و اعتماد به نفس مادر و اینکه او را تشویق کنیم به شیردهی بسیار مهم است.
وی در رابطه با شیوه‌های افزایش دادن شیر مادر هم گفت: مکرر شیر دادن به نوزاد از فاکتورهای موثر در افزایش شیر است و بر همین اساس توصیه میشود که دفعات شیردهی مادر زیاد باشد؛ تا مقدار شیر افزایش یابد. شیردهی از همان ساعت اول تولد نوزاد آغاز شود و مادر در روزهای اول ۸ تا ۱۲ بار در ۲۴ ساعت به نوزاد شیر بدهد. تاکید میشود که در شب هم شیردهی ادامه پیدا کند. چون شب‌ها زمان طولانی است و پرولاکتین مادر افزایش می‌یابد و می‌تواند در افزایش شیردهی بسیار موثر باشد. توصیه ما این است که وضعیت شیر دادن صحیح باشد به نحوی که مادر درد و رنجی نداشته باشد، اگر نمی‌تواند شیر را تند تند به بچه بدهد آن را بدوشد تا شیردهی او حفظ بشود و مکرراً بچه را بغل کند
وی تاکید کرد: تا حد ممکن از شیشه یا پستانک استفاده نشود و همینطور از آب قند؛ این‌ها می‌تواند موفقیت شیردهی را کم کند و هم ممکن است به مرور نوزاد پستان مادر را قبول نکند. همچنین اجتناب کنیم از مکمل‌هایی مثل خاکشیر، ترنجبین و موارد مشابهی که در عرف استفاده میشود و شیردهی را در بیماری خاص و وضعیت‌های خاص حفظ کنیم تا کمک شود به سلامت بچه. مثلاً اگر بچه شکاف کام دارد یا نارس است یا بیماری عصبی دارد، نیاز به یک مراقبت‌های خاصی دارد و تقصیر مادر هم نیست که شیرش کم شده، در این موارد باید به مادر کمک کنیم تا موفقیت شیردهی را افزایش دهیم.
دکتر بسکابادی اضافه کرد: شیردهی در ۲۴ ساعت اول می‌تواند تا ۲۳ درصد خطر مرگ را در نوزاد کاهش بدهد و این خیلی مهم است که متوجه باشیم شیردهی یک راه در دسترس و تسهیل شده و موثر روی سلامت نوزاد و مادر است که امیدواریم مادران عزیز به این قضیه همت کنند و تیم پرستاری و پزشکی و بهداشتی مادر را در جهت موفقیت شیردهی یاری کنند.
