استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی مشهد و فوق تخصص ارتوپدی اطفال با هشدار نسبت به بی‌توجهی به دردهای مداوم در کودکان گفت: درد مداوم، شبانه و در نقطه مشخص بدن که با استراحت یا ماساژ تسکین نمی‌یابد، نیازمند بررسی تخصصی است، چرا که می‌تواند ریشه در عفونت، التهاب یا تومورهای استخوانی داشته باشد.
دکتر محمد حلاج‌مقدم، استاد تمام و فوق تخصص ارتوپدی اطفال دانشگاه علوم پزشکی مشهد، در گفت‌وگو با خبرنگار وب‌دا اظهار کرد:در اغلب موارد، دردهای گذرا در کودکان بی‌خطر و ناشی از رشد طبیعی هستند، اما در صورتی که درد حالت مداوم یا شبانه پیدا کند، باید مورد ارزیابی پزشکی دقیق قرار گیرد.
وی با اشاره به شایع‌ترین تغییر شکل‌های استخوانی در دوران کودکی گفت:بیش از ۹۰ درصد موارد پرانتزی یا ضربدری بودن پا در نوزادان، پدیده‌ای طبیعی و خودبه‌خود اصلاح‌شونده است؛ با این حال زمان تشخیص و دقت والدین در شناسایی موارد غیرطبیعی اهمیت حیاتی دارد.
دکتر حلاج‌مقدم با رد باور نادرست قنداق کردن نوزادان به‌عنوان راهی برای تقویت استخوان، تصریح کرد:قنداق کردن یکی از دلایل اصلی دررفتگی لگن در نوزادان است. همچنین هیچ کفش یا گچ طبی قادر به اصلاح پای پرانتزی یا ضربدری نیست و تنها تشخیص زودهنگام زیر نظر پزشک متخصص می‌تواند به درمان قطعی منجر شود.
فوق تخصص ارتوپدی اطفال توضیح داد:تقریباً تمام نوزادان هنگام تولد پاهایی با قوس طبیعی یا پرانتزی دارند که ناشی از وضعیت فشرده جنین در رحم مادر است. این حالت معمولاً تا حدود دو سالگی برطرف می‌شود. بین سنین دو تا چهار سال، ممکن است پاها حالت ضربدری پیدا کنند و در هفت سالگی به وضعیت مستقیم بازگردند که روندی طبیعی است»
وی خاطرنشان کرد:در مواردی که یکی از پاها متفاوت است، انحراف افزایش می‌یابد یا کودک دچار درد و ناهنجاری حرکتی می‌شود، لازم است بررسی‌های تخصصی برای احتمال ابتلا به نرمی استخوان، بیماری‌های متابولیک یا مشکلات مفصل زانو انجام گیرد.
دکتر حلاج‌مقدم گفت:آنچه والدین “درد رشد” می‌نامند، در بسیاری از موارد منشأ روحی یا هیجانی دارد و با نوازش یا ماساژ از بین می‌رود. اما در صورت درد مداوم، شبانه، موضعی و بدون پاسخ به تسکین، باید احتمال عفونت، التهاب یا تومورهای استخوانی را مدنظر قرار داد.
وی اظهار کرد:کودک باید در حدود شش‌ماهگی قادر به نشستن و در سن دوازده تا چهارده‌ماهگی قادر به راه رفتن باشد. اگر تا هجده‌ماهگی هنوز راه نرفته است، باید بررسی عصبی و حرکتی صورت گیرد. تأخیر بیش از دو سال معمولاً ناشی از مشکلات عضلانی یا مغزی است و به مداخله توانبخشی نیاز دارد.
دکتر حلاج‌مقدم افزود:اگر تا پایان پنج‌سالگی وضعیت پای کودک اصلاح نشود، مداخله پزشکی لازم است. در موارد خفیف از بریس و وسایل ارتوپدی استفاده می‌شود؛ اما در انحراف شدید یا تغییر شکل مفصل، عمل جراحی ضروری است.
وی ادامه داد:در سنین ۱۰ تا ۱۲ سالگی می‌توان با بستن صفحه رشد سمت مقابل، اصلاح تدریجی زاویه پا را انجام داد؛ اما پس از بسته شدن صفحات رشد، درمان تنها با جراحی‌های بزرگ و پرعارضه ممکن است.
این استاد ارتوپدی با اشاره به نقش تغذیه در سلامت استخوان‌ها گفت:کاهش مصرف شیر و لبنیات، بی‌تحرکی و کمبود ویتامین D از عوامل اصلی بروز ناهنجاری‌های رشد استخوان در کودکان است. تغذیه سالم می‌تواند تا ۵۵ درصد از بیماری‌های آینده مانند آرتروز، نرمی استخوان و پوکی استخوان پیشگیری کند.
وی افزود:سبک زندگی سالم، دریافت نور آفتاب و تغذیه غنی از کلسیم، فسفر و پروتئین، به‌ویژه در دو سال نخست زندگی، نقشی کلیدی در رشد صحیح اسکلت بدن ایفا می‌کند.
