بهداشت و پیشگیری

نزدیک به 275 میلیون نفر در سرتاسر جهان، که تقریباً 6/5 درصد جمعیت بالغ 15 تا 64 سال جهان را شامل می شود، دستکم یکبار در طول سال 2016، اقدام به مصرف مواد مخدر کرده­اند. قریب به 31 میلیون نفر که مواد مخدر مصرف می کنند، از اختلالات ناشی از مصرف مواد رنج می برند که این خود بدان معناست است که میزان مصرف مواد در این افراد تا به آن حد آسیب رسان است که این افراد نیازمند درمان هستند.

مدیر سلامت روانی اجتماعی و اعتیاد معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد  در گفتگو با وب دا با بیان اینکه اپیوئیدها (مشتقات تریاک) سبب بیش از 76 درصد مرگ و میرهای ناشی از مصرف مواد مخدر هستند، اظهار کرد: معتادان تزریقی مواد مخدر، یعنی افرادی که مواد را با سرنگ یا سوزن به بدن خود تزریق می­کنند، با جمعیتی بالغ بر 6/10 میلیون نفر در سراسر جهان در سال 2016، در معرض بیشترین آسیب­های بالینی و بهداشتی قرار دارند. بیش از نیمی از معتادان تزریقی جهان، دارای بیماری هپاتیت C بوده و به ازای هر هشت نفر از آنها، یک نفر مبتلا به ویروس اچ آی وی است.

میزان مرگ و میرهای ناشی از مصرف مواد مخدر کماکان بالاست

دکتر ندا اخروی  با بیان اینکه بنا بر آماری که توسط سازمان بهداشت جهانی ارائه شده است، تقریباً 450 هزار نفر در سال 2015، در نتیجه مصرف مواد مخدر جان خود را از دست داده ­اند، بیان کرد: از میان این تعداد موارد مرگ و میر، 167 هزار نفر به طور مستقیم به بروز اختلالات ناشی از مصرف مواد مخدر که عمدتاً نیز بروز حالت بیش مصرفی (اوردوز) است، مربوط می­شوند. باقی موارد به صورت غیر مستقیم به مصرف مواد مخدر مربوط می­شوند که شامل تلفات ناشی از بیماری­های ایدز و عفونت اچ ای وی یا هپاتیت C است که از طریق انجام روش­های تزریقی غیر ایمن منتقل می­شوند.

افزایش آمار متوفیان ناشی از سوء مصرف مواد مخدر

 مدیر سلامت روانی اجتماعی و اعتیاد معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد  گفت: در کشور ما نیز بنا بر اعلام ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور، آمار فوتی های ناشی از مصرف مواد و عوارض آن از سال 96 تا 97 با افزایش 18.5 درصدی روبرو بوده است . بر همین اساس مداخلاتی برای اجرا به کلیه سازمانهای متولی امر ابلاغ شده است.

26 ژوئن؛ روز جهانی مبارزه با مواد مخدر

مدیر سلامت روانی اجتماعی و اعتیاد معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه 26ژوئن برابر با 5 تیر روز جهانی مبارزه با مواد مخدر است، تصریح کرد: کنفرانس بین‌المللی مبارزه با اعتیاد و قاچاق مواد مخدر از تاریخ 17 تا 26 ژوئن 1987 در شهر وین به منظور ابراز عزم سیاسی ملت‌ها در امر مبارزه با مواد مخدر تشکیل شد و در آن سندی با عنوان C.M.O به تصویب کشورهای شرکت‌کننده رسید.

وی با بیان اینکه این سند خط مشی همه‌جانبه اقدامات  برای کنترل مواد مخدر را مشخص و کشورها را متعهد نموده است تا اقدامات بین‌المللی در خصوص مبارزه با قاچاق مواد مخدر را قاطعانه دنبال کنند، بیان کرد:  در این کنفرانس سندی در 4 فصل تنظیم شد که بیش از 35 مورد اقدام عملی  از جمله  ارزیابی میزان مصرف، برنامه های پیشگیرانه، نقش رسانه‌ها در بازگشت معتادان به دامن اجتماع،  درمان مصرف کنندگان مواد، ریشه‌کنی مزارع غیرمجاز خشخاش، نابودی شبکه‌های عمده قاچاق مواد مخدر، همکاری‌های حقوقی کشورهاو... را در خود جای داده است.
دکتر اخروی گفت: این سند در 26 ژوئن مصادف با 5 تیرماه  مورد تأیید و تصویب کشورهای شرکت‌کننده قرارگرفت و سالروز تصویب این سند به نام روز جهانی مبارزه با مواد مخدر اعلام شد.

عدالت وسلامت دو شعار محوری در حوزه رسیدگی به مشکلات مصرف مواد

مدیر سلامت روانی اجتماعی و اعتیاد معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه شعار امسال بر روی دو موضوع عدالت و سلامت به عنوان دو روی یک سکه در رسیدگی به مشکلات مصرف مواد تاکید دارد، ابراز کرد: پاسخ های موثر به مشکل مصرف  مواد  در جهان نیازمند وجود  نهادهای  منسجم و پاسخگو در زمینه   عدالت کیفری و  خدمات بهداشتی  و اجتماعی است که بتوانند هماهنگ با کنوانسیون های بین المللی کنترل مواد مخدر هم راستا  با تعهدات حقوق بشر برای اهداف توسعه پایدار فعالیت کنند.

محوریت موضوعات کمپین

وی  با بیان اینکه کمپین همبستگی بین عدالت و سلامت بر سه  موضوع دسترسی به درمان، اجرای برنامه های پیشگیرانه همه جانبه و انجام اقدامات مبتنی بر شواهد اثربخش تقسیم بندی شده است، تصریح کرد: در حوزه دسترسی به درمان؛ به این معنی که  کسانی که نیاز به درمان دارند ،  به  درمان دسترسی پیدا کنند،  به این منظور نهاد های عدالت  و بهداشت باید با یکدیگر همکاری داشته باشند. خدمات پیشگیرانه  حمایتی و درمان در رابطه با مصرف مواد و اچ آی وی باید  در جوامع و زندان ها بدون هیچ گونه  انگ و تبعیض جنس و سن اعمال  شود؛. بهداشت عمومی مسول اعمال جایگزینهای مناسبی برای محکومیت و تنبیه قانونی مصرف مواد  در راستای  مقررات کنوانسیون های کنترل مواد مخدر بین المللی است.

وی افزود: اجرای برنامه های همه جانبه پیشگیری، به معنای ارتباط برنامه های  پیشگیری از  مصرف مواد  با  حمایت های اجتماعی  و تقویت  عوامل محافظ در اجتماع و پیوند خانواده ها و  مدارس  با  جوامع می تواند انعطاف پذیری و تاب آوری جوانان را تقویت کند و به  توانبخشی  آنها کمک کرده  و از برگشتشان به جامعه حمایت کند و همچنین مطالعات نشان می دهند که  به جلوگیری از جرم و خشونت  نیز کمک می کند.

دکتر اخروی عنوان کرد: ایجاد دانش برای راه حل های مبتنی بر شواهد و تحقیق و تجزیه و تحلیل برای درک مشکل عدالت و سلامت ، نیازمند تشکل های تصمیم ساز، همکاری های  بین المللی و توافق در مورد راه حل ها است.

راه اندازی  مراکز سیار خدمات کاهش آسیب (موبایل کلینیک ها )برای کمک به معتادین

مدیر سلامت روانی اجتماعی و اعتیاد معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد ابراز کرد: در مراکز خدمات جامع سلامت  علاوه بر وجود پزشکان، روانشناسان دوره دیده نسبت به اجرای مداخلات کوتاه و مداخلات روانشناختی درمان اعتیاد فعالیت مینمایند. همچنین راه اندازی  مراکز سیار خدمات کاهش آسیب (موبایل کلینیک ها ) و ارایه خدمات آنها به مناطق دور از دسترس و معتادان پر خطر کارتن خواب دسترسی بسیارخوبی به خدمات کاهش آسیب را برای این گروه از بیماران که خود به مراکز درمانی مراجعه نمی کنند فراهم آورده است.

تسهیل دسترسی به درمان

دکتر اخروی  با اشاره به اینکه به منظور کاهش آسیب سوء مصرف مواد مخدر در کشور ما اقدامات خوبی صورت گرفته است، عنوان کرد: تسهیل دسترسی به درمان با روشهای مختلف درمانی مطابق با بند اول کمپین که شامل انواع درمانهای دارویی، سم زدایی و درمانهای غیر دارویی و روانشناختی می باشد. این برنامه ها در سطوح مختلف نظام سلامت کشور در حال اجرا است که محیطی ترین آنها پایگاههای سلامت شهری و  خانه های بهداشت روستایی است که در آن نسبت به شناسایی و ارجاع افراد در معرض خطر و مصرف کنندگان مواد و پیگیری درمان آنها اقدام میکنند.

اقدامات پیشگیرانه برای مقابله با مصرف مواد مخدر

وی با  بیان اینکه برنامه های استاندارد پیشگیری از سالهای گذشته با رویکرد علمی در چهار حیطه خانواده، مدرسه، اجتماع و محیط کار در دست اجرااست، عنوان کرد:  در این زمینه کشور ما به توفیقات خوبی دست یافته است. در سطح وزارت بهداشت برنامه های پیشگیرانه ای همچون آموزش مهارت های فرزندپروری، آموزش مهارت های زندگی ، برنامه های مدیریت کلاس( تاب آوری و بازی) ، برنامه تقویت بنیان خانواده و.... در دست اجرا می باشد همچنین  انجام غربالگری های تکمیلی به منظور شناسایی سطح خطر درگیری افراد مراجعه کننده با مصرف سیگار،  الکل و مواد و انجام مداخلات روانشناختی اثر بخش بر اساس سطح خطر مشخص شده از اقدامات خوب نظام سلامت می باشد که همگی از اقدامات مبتنی بر شواهد اثربخش بوده و دسترسی به این خدمات  همزمان با طرح تحول نظام سلامت در کشور  امکان پذیر شده است .

انجام طرح های پژوهشی در این حوزه

دکتر اخروی با بیان اینکه اجرای طرح های پژوهشی مبتنی بر نیاز روز جامعه و آخرین یافته های علمی به منظور کاربرد نتایج آن در جهت ارتقا کیفیت خدمات از دیگر توفیقات کشور محسوب می شود ، ادامه داد: طرح های کشوری شیوع شناسی مصرف مواد،  مکان یابی مناطق پرخطر، تخمین اندازه مصرف مواد و ... نمونه هایی از این بررسی ها هستند.

مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری های معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهداظهارکرد: از ابتدای اجرای برنامه غربالگری فشار خون تا کنون، 14 هزار و 613  بیمار مبتلا به پرفشاری خون در مناطق زیر پوشش دانشگاه شناسایی شدند که از بیماری خود اطلاعی نداشتند.

دکتر محمد جعفر صادقی در گفتگو با وب دا، با بیان اینکه غربالگری فشار خون برای افراد بالای سی سال، زنان باردار و بیماران کلیوی از 17 خردادماه تا 15 تیر ماه انجام می شود، عنوان کرد: این طرح به منظور ارتقاء سلامت جامعه و پیشگیری از عوارض ناشی از پرفشاری خون در مناطق تحت پوشش دانشگاه در حال اجراست.

مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری های معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه  از ابتدای طرح ملی بسیج کنترل فشار خون تا کنون  539هزار و 400 نفر غربالگری شده اند تصریح کرد: از مجموع افرادی که تحت پوشش غربالگری قرار گرفته اند 134 هزار و 644 نفر مبتلا به پرفشاری خون بودند که از این تعداد 14 هزار و 613 نفر از بیماری خود اطلاعی نداشتند.

وی اظهار کرد: در این طرح 29 هزار و 713 مادر باردار غربالگری شدند که منتج به شناسایی 127 نفر مادر باردار با فشار خون بالا گردید.

مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماریهای معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه فشار خون بالا یکی از عوامل مهم در مرگ و میر است گفت: در کشور ما براساس سند ملی پیشگیری از بیماریهای غیر واگیر دار تا سال ۲۰۲۵ باید ۲۵ درصد از عوامل خطرساز بیماریهایی که باعث مرگ و میر می شود کاهش پیدا کند، بنابراین وزارت بهداشت براساس این سند متعهد شده است تا شیوع فشار خون را کاهش دهد.

دکتر صادقی با بیان اینکه در سند ملی پیشگیری از بیماریهای غیر واگیر دار ذکر شده که باید مصرف نمک تا ۳۰ درصد کم شود، افزود: به جز مصرف نمک فاکتورهای دیگری در ابتلا به فشار خون و بیماری های قلبی عروقی موثر است که از آن جمله می توان به سبک زندگی ، مصرف غذاهای پرچرب، استفاده از غذاهای فست فود، عدم فعالیت فیزیکی اشاره کرد.

دکتر صادقی گفت: شعار امسال سازمان جهانی بهداشت «  فشار خون را جدی بگیریم» است از همین رو برای کنترل این بیماری خاموش بسیج ملی آغازشده است.

مدیر سلامت جمعیت ، خانواده و مدارس حوزه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به فعالیت 32 کلاس آمادگی زایمان در حوزه بهداشت دانشگاه اظهار کرد: در این کلاس ها از هفته 20 بارداری، دوره های آموزشی رایگان برای مادران باردار به طور رایگان برگزار می شود.

دکتر حامد قضاوی در گفتگو با وب دا با بیان اینکه  کلاس های آمادگی برای زایمان از هفته 20 بارداری تا هفته 37 بارداری  برای مادران طی 8 جلسه 90 دقیقه ای بصورت رایگان در مراکز خدمات جامع سلامت برگزار می شود خاطر نشان کرد:  در این جلسات، مطالب بهداشت فردی، تغییرات آناتومی و فیزیولوژیک در بارداری ،تغذیه در دوران بارداری ، سلامت روان و نقش همسر ، رشد و تکامل جنین ، علائم هشدار در بارداری و پس از زایمان ، انواع روش های کم دردی زایمان ،مراحل زایمان، روش مناسب زایمان، شیردهی، مراقبت از نوزاد و بهداشت پس از زایمان و ....به مادران آموزش داده می شود .

وی با بیان اینکه ارائه آموزش ها و تمرینات عملی اصلاح وضعیت، تن آرامی و ورزشهای بارداری از دیگر برنامه های کلاس آمادگی زایمان محسوب می شود اظهار کرد:  پدران نیز می توانند در دو جلسه آموزشی به همراه همسرانشان شرکت کنند که موضوعات اصلی این دوجلسه سلامت روان در بارداری، نقش همسر و بهداشت نوزاد می باشد .

 مدیر سلامت جمعیت ، خانواده و مدارس حوزه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه بارداري و زايمان يک فرآيند طبيعي است  و با  توجه به تغييراتي که در دوران بارداري در  ساختار جسمي و رواني مادر رخ مي دهد بايد مادر تحت حمايت کافی قرار گيرد تصریح کرد:  آگاهی ناکافی برخی  مادران و ترس از ناشناخته های دوران بارداری  میتواند باعث ایجاد اضطراب در مادران شود  که این موارد  ممکن است منجر به مداخلات پزشکی و یا حتی سزارین های غیر ضروری گردد.

دکتر قضاوی افزود:  توانمند سازی مادران باردار و خانواده های آنها با فراهم نمودن شرایط برگزاری کلاسهای آمادگی برای زایمان ، راه حل مناسبی برای این موضوع است.

وی با بیان اینکه کلاس های آمادگی برای زایمان و بهره مند شدن از آموزش های دوران بارداری باعث کاهش تقاضای سزارین  غیر ضروری و تمایل به انجام زایمان طبیعی می شود اظهار کرد: بانوان باردار می توانند برای استفاده از کلاس های آموزشی به نزدیکترین مرکز جامع سلامت محل زندگی خود مراجعه کنند.

مدیر گروه بهداشت محیط حرفه‌ای دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: ۱۱۶ استخر و مجموعه آبی در مناطق زیر پوشش این دانشگاه در استان خراسان رضوی از نظر وضعیت بهداشتی به ویژه در فصل تابستان تحت نظارت هستند.

‌ به گزارش وب دا، علی اصغر حسنی افزود: افزون بر ۸۰ درصد از استخرهای زیر پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد در این شهر و بقیه در دیگر شهرستان‌های استان خراسان رضوی دایر است.

وی اضافه کرد: سه مورد از استخرهای خراسان رضوی در قالب مجموعه‌ها و پارک‌های آبی بزرگ فعالیت می‌کنند و بقیه استخرهایی هستند که یا به صورت مستقل دایرند و یا در هتل‌ها استقرار دارند.

مدیر گروه بهداشت محیط حرفه‌ای دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: کمتر از ۲۰ درصد از استخرهای فعال در خراسان رضوی ویژه زنان و یا مردان است و بقیه استخرها در شیفت‌های چرخشی مشترک بین زنان و مردان فعالیت می کنند.

وی ادامه داد: طبق نظارت‌های انجام شده که به دو صورت خود اظهاری (آزمایش‌های روزانه کیفیت و بهداشت آب توسط متولیان استخرها) و هم چنین بازدید کارشناسان بهداشتی صورت می‌گیرد در حال حاضر بیش از ۹۵ درصد از استخرها در خراسان رضوی وضعیت مطلوبی به لحاظ بهداشتی دارند.

مدیر گروه بهداشت محیط حرفه‌ای دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: در سال گذشته از مجموع هزار و ۵۵۰ بازدید انجام شده از استخرها و مجموعه‌های آبی استان خراسان رضوی ۲۳۹ مورد اخطاریه گرفته اند که ۲۱ مورد به دادگاه معرفی شدند و ۱۶ مورد نیز مهر و موم شده اند.

حسنی موارد بازرسی شده را شامل وضعیت سرویس‌ها، متناسب بودن دوش‌ها و مواد شوینده مصرفی، تهویه استخر، وضعیت کلرزنی و بوی گاز کلر، وضعیت بوفه‌ها و خدمات ارائه شده، کیفیت آب استخر به لحاظ دما و PH، شفافیت آب، بار میکروبی و کیفیت شیمیایی آب، بهداشت فردی کارکنان، شرایط محیطی و ساختمانی، فعال بودن واحد کمک‌های اولیه و اورژانس عنوان کرد.

وی ادامه داد: استخرهای شنا محل مناسبی برای انتقال بیماری‌های عفونی و پوستی و علائم شایعی مانند سوزش چشم، خارش چشم و خشکی پوست است لذا توجه به بهداشت آب استخرهای شنا در ارتباط با کیفیت میکروبی و شیمیایی مورد تاکید است.