دانش

محققان دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد موفق به طراحی دستگاه برداشت آلژینات و گچ با تعیین وزن جهت رعایت کنترل عفونت شدند.

استاد دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در گفتگو با وب دا اظهار کرد:  در دهه های اخیر رعایت کنترل عفونت در مراکز بهداشتی به عنوان عامل مهم جلوگیری از آلودگی های متقابل و انتقال آلودگی بیان شده است. با توجه به اهمیت انکارناپذیر کنترل عفونت در مطب ها، کلینیک ها و مراکز دانشگاهی دندانپزشکی و لزوم کاربرد گسترده ی مواد قالب گیری و گچ های دندانپزشکی برای تهیه قالب های مطالعه، نیاز به راهکاری وجود داشت تا بتوان انتقال عفونت از یک بیمار به بیمار دیگر طی پروسه ی برداشت آلژینات و گچ از ظروف درباز با پیمانه های مخصوص را به حداقل رساند. به این منظور  تلاش کردیم دستگاه طراحی کنیم تا هم به صورت دیجیتال میزان دقیق مورد نیاز گچ و آلژینات را تحویل دهد و هم اینکه بدون دخالت دست و انتشار آلودگی، ماده را درون ظرف بریزد.

دکتر سیده مریم امید خدا عملکرد این دستگاه را بسیار ساده عنوان و خاطر نشان کرد: انتخاب و خرید آلژینات دندانپزشکی و نگهداری صحیح از آن از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا آلژینات یکی از متداول‌ترین مواد مورد استفاده برای گرفتن قالب از دهان است. دستگاه AlgiWeight برای برداشت پودر آلژینات بدون تماس جهت کنترل عفونت و جلوگیری از هدر رفت مواد ساخته شده است. پودر از طریق درب بالای دستگاه در مخزن ذخیره ریخته میشود. بر روی دستگاه و در مقابل، 3 دکمه و نمایشگر نمایش وزن قرار دارد. با فشردن دکمهSet و دکمه های + و - میتوان میزان دلخواه وزن مواد را انتخاب نمود. وزن تعیین شده در حافظه دستگاه ذخیره میگردد و در هربار خاموش و روشن نیاز به تغییر مجدد و Set کردن نمی باشد.در مقابل و زیر قسمت نمایشگر، محل خروج پودر و قرارگیری ظرف وجود دارد.

وی افزود:  با هر بار فشردن پدال به میزان وزن تعیین شده پودر در ظرف خالی میشود. جهت مقاومت فیزیکی، بدنه دستگاه از جنس کربن استیل و رنگ الکترواستاتیک کوره ای جهت مقاومت در برابر رطوبت ساخته شده است. همچنین به دلیل وجود موتور الکتریکی در این دستگاه، بدنه با ضخامت بیشتر جهت کاهش ارتعاش و پایداری بیشتر طراحی گردیده است. این نمونه از دستگاه جهت قابل جابجایی بودن رومیزی طراحی شده و قابلیت طراحی دیوارینیز وجود دارد.

دکتر امید خدا با اشاره به اینکه این تحقیقات حاصل همکاری با مهندس شریف شریف زاده ، مهندس الکترونیک و مخترع می باشد گفت: این ‍‍‍‍‍ پروژه در قالب طرح تحقیقاتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد مجوز گرفت و در مطب ها، کلینیک ها و تمامی دانشکده ه های دندانپزشکی قابل استفاده است.

دکتر امید خدا با اشاره به اینکه این دستگاه قابل استفاده در کلیه محیط های آموزشی و درمانی می باشد افزود: استفاده از این دستگاه امکان کنترل عفونت و جلوگیری از اسراف آلژینات را فراهم می کند و از آنجا که نمونه مشابه خارجی ندارد، مطمئن هستم در صورت حمایت مسئولین و تامین بودجه لازم اگر با کیفیت بالا و مطابق با استاندارهای جهانی ساخته شود قابلیت صادر شدن  به سایر کشورها را دارد.

دبیر شورای سیاستگذاری مجلات دانشگاه علوم پزشکی مشهد از نمایه شدن مجله Dental Materials and Techniques" مواد دندانی و تکنیک ها" دانشگاه علوم پزشکی مشهد در پایگاه اسکوپوس خبر داد.

دکتر عبدالرسول رنگرزی در گفتگو با وب دا اظهار کرد: این مجله سومین مجله در دنیا با عنوان مواد دندانی است که توانسته در پایگاه اسکوپوس نمایه شود و دو عنوان دیگر متعلق به کشور انگلستان و کشور ژاپن است و از این حیث کسب این افتخار برای دانشگاه و دانشکده دندانپزشکی مشهد در عرصه جهانی بسیار مهم بوده و برگ زرینی بر تاریخ افتخارات دانشگاه  علوم پزشکی مشهد محسوب می شود.

عضو کمیسیون نشریات علوم پزشکی کشور داشتن مجله دارای نمایه اسکوپوس در این حوزه موضوعی را حائز اهمیت برای نظام علمی کشور دانست و از زحمات بی دریغ دکتر فرزانه احراری سردبیر این مجله و از حمایت ها و پیگیری های دکتر ناصر سرگلزایی رییس دانشکده دندانپزشکی، دکتر دلاوریان، دکتر مجیدی نیا و کلیه دست اندرکاران مجله، معاونت پژوهش و فناوری دانشکده و یکایک اعضای خانواده بزرگ دانشکده دندانپزشکی مشهد که در تحقق این مهم نقش داشتند تشکر و قدردانی کرد.

 وی تصریح کرد: نمایه اسکوپوس از جمله نمایه های معتبر جهانی است که اغلب نظام های رتبه بندی دانشگاهی جهانی بر اساس مقالات منتشر شده در مجلات این نمایه انجام می گیرد.

دکتر رنگرزی با ذکر این موضوع که در مجموع 13 مجله از دانشگاه علوم پزشکی مشهد در پایگاه اسکوپوس نمایه هستند اظهار امیدواری کرد این تعداد در آینده نزدیک افزایش یابد.

مدیر منابع علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد تصریح کرد در اسناد بالادستی توجه ویژه ای به نشریات علمی شده و  افزایش تعداد مجلات با نمایه های معتبر بین المللی از اهم شاخص های کلان علم و فناوری است که در نقشه جامع علمی کشور بر آن تاکید شده است.

رئیس مرکز تحقیقات فارماکولوژی گیاهان دارویی مشهد، با اشاره به تولید دو داروی گیاهی موثر در درمان بیماری های" سلیاک "  و " عفونت‌های زنانگی " گفت: داروی آنزیمی هضم گلوتن جهت درمان بیماری سلیاک و داروی گیاهی فیتوواژکس برای علاج عفونت های زنانگی به کار گرفته می شود.

دکتر حسن رخشنده در گفتگو با وبدا، با بیان اینکه تا کنون محصولات مختلفی از سوی مرکز تحقیقات فارماکولوژی گیاهان دارویی مشهد به بازار داروی ایران وارد شده افزود: یکی از محصولات اخیر این مرکز، شیاف فیتو واژکس است که از عصاره سیاه دانه تهیه شده و برای عفونت‌های زنانگی استفاده میشود. این محصول حدود ۸ سال است که در بازار ایران وجود دارد، به عنوان یک داروی رسمی مصرف می‌شود و فروش بسیار بالایی نیز دارد، مجوز آن هم به نام دانشگاه گرفته شده و درصدی از فروش آن به حساب دانشگاه واریز می‌شود.

استادیار گروه فارماکولوژی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، به ساخت داروی گیاهی دیگری، برای درمان دل درد و کولیت بویژه در نوزادان و خردسالان نیز اشاره کرد و گفت: کودکان در طول سالهای خردسالی عموماً دچار کولیت و دل درد می‌شوند و و چون این دل درد اغلب با تهوع همراه است در دارو خوردن مقاومت می‌کنند. این مشکل برای فرزند خود من هم پیش آمد و با توجه به اینکه روز تعطیل بود و امکان مراجعه به پزشک وجود نداشت، به فکرم رسید که با یک درمان خانگی درد او را کاهش دهم و چون در کتاب‌های قدیمی خوانده بودم که روغن برخی ترکیبات گیاهی اگر دور ناف مالیده شود، دل درد رفع می‌شود، زیره سیاهی که در منزل داشتیم را دم کردیم و یک پارچه بسیار نازک را از اسانس زیره سیاه آغشته کردیم و روی اطراف ناف گذاشتیم، کمتر از یک ربع بعد دل درد بچه خوب شد و به خواب رفت و وقتی بیدار شد گفت گرسنه ام. من که این اثر را دیده بودم تصمیم گرفتم آن را به فرآورده تبدیل کنم و کارهای تحقیقاتی آن و گرفتن مجوز را دنبال کردم که خوشبختانه انجام شد و به عنوان یکی از محصولات موثر در دل درد بچه‌ها به صورت موضعی در آینده نزدیک وارد بازار خواهد شد؛ هنوز نام تجاری برای این محصول انتخاب نشده است.

وی در خصوص تولید یک محصول آنزیمی مفید در هضم گلوتن برای بیماران " سلیاک " نیز گفت: سلیاک بیماری است که به دلیل نبود آنزیم مورد نیاز برای هضم گلوتن موجود در گندم یا جو و سایر گیاهان در بدن برخی از افراد، بدن آنها شروع می‌کند به تولید آنتی بادی‌هایی که سبب علائمی مثل دل درد، خونریزی دستگاه گوارش، خونریزی بینی یا حساسیت‌های پوستی و از همه مهمتر صاف شدن پرزهای روده کوچک می شود و با صاف شدن این پرز‌ها عملاً جذب مواد غذایی و املاح و ویتامین‌ها مختل می‌شود و این بیمار دیگر رشد نمی‌کند و به هیچ وجه نباید ترکیبات و موادی که از ترکیب جو گندم و مواد مشابه است استفاده کند. با توجه به اینکه آرد خاصیت کش‌آوری و غلیظ کنندگی دارد، در اکثر مواد غذایی تولیدکنندگان آرد می‌زنند؛ حتی در ماست، شکلات و.... و این مریض هیچ یک از این‌ها را نمی‌تواند مصرف کند و همواره باید غذای مخصوصی را مصرف کند که ذره از این ترکیبات در آن نباشد؛ حتی سفره‌ای و یا ظرفی که استفاده می‌کند نباید پیش از آن نان یا پفک یا موادی که از آرد درست شده باشد در آن گذاشته شده باشد و لذا برای این افراد فقط پرهیز توصیه می‌شود و از آنجا که غذاهای فاقد گلوتن خیلی گران است و دسترسی به آن آسان نیست؛ این افراد با مشکلات زیادی روبرو خواهند بود. ما برای این مشکل بسیار فکر و بررسی کردیم که آیا آنزیمی را می‌توانیم تولید کنیم که جایگزین آنزیم هضم کننده گلوتن باشد؟ بر همین اساس ابتدا ما آمدیم، در محیط بیرون آنزیم را استخراج کردیم و روی گلوتن ریختیم و مشاهده کردیم که آن را تجزیه کرد و بعد آن را روی حیوانات انجام دادیم که البته موفق نبود ولی تا حدودی راهنما بود. در ادامه رفتیم با همکاران داخلی و گوارش صحبت کردیم که بتوانیم روی مریض‌ها کار کنیم، خوشبختانه یکی از اساتید با ما همکاری کرد و شروع کردیم به کار کردن روی چند نفر از بیماران که نتایج بسیار خوبی داشت و بسیار موثر و درمان کننده بود؛ فرایند مصرف این دارو هم به این شکل است که بیمار نیم ساعت قبل از خوردن هر ماده حاوی گلوتن این دارو را مصرف می کند و پس از آن می‌تواند تا ۵ یا ۶ ساعت بعد از مصرف دارو هرنوع ماده گلوتن دار را استفاده کند. اکنون بیماران از این دارو بسیار راضی هستند و خوشبختانه علائم بالینی و آزمایشگاهی ندارند

محققان دانشگاه علوم پزشکی مشهد موفق شدند نوعی داربست هیدروژلی با استفاده از ترکیب بیوپلیمرهای طبیعی آلژینات، پلولان و هیالورونیک اسید با هدف انتقال سلول‌های بنیادی به موضع زخم در مدل حیوانی طراحی و تولید کنندکه هر یک از بیوپلیمرهای بکار گرفته شده عملکرد منحصر به فردی در ساختار داربست ایفا می‍کند.

ترمیم زخم یکی از چالش‌های حوزه پزشکی بالینی است. در ايران بيماران زيادي با انواع زخم هاي حاد و مزمن وجود دارند كه پانسمان و روش درمانی مناسبي براي ترميم زخم آنها موجود نيست و يا هزينه بسيار بالائي دارد. ازجمله روش های درمانی که بطور ویژه امروزه در ترمیم بافت ها ازجمله زخم های پوستی مورد توجه است، سلول درمانی توسط سلول‌های بنیادی است.

دکتر نیلوفر خندان نسب محقق دانشگاه علوم پزشکی مشهد در گفتگو با وب‌دا با بیان اینکه تزریق مستقیم سلول‌ها به بافت هدف، معایب متعددی دارد ازجمله اینکه نیمه عمر و مدت ماندگاری سلول‌ها در موضع تزریق کوتاه بوده و کارایی سلول درمانی را کاهش می دهد اظهار کرد: امروزه در مهندسی بافت بطور گسترده به این موضوع پرداخته می شود و ازجمله راهکارهای مورد توجه استفاده از داربست ها (اسکافولدها) برای انتقال کنترل شده و حفظ سلول‌ها در مدت زمان طولانی‌تر در ناحیه آسیب دیده است.

این محقق دانشگاه علوم پزشکی مشهد بیان داشت: در مطالعه ای که در قالب پایان نامه دکتری در گروه بیوتکنولوژی پزشکی، با راهنمایی دکتر رضا کاظمی اسکوئی و مشاوره دکتر عسکریان انجام شد، نوعی داربست هیدروژلی با استفاده از ترکیب بیوپلیمرهای طبیعی آلژینات، پلولان و هیالورونیک اسید با هدف انتقال سلول‌های بنیادی به موضع زخم در مدل حیوانی طراحی و تولید شد که هر یک از بیوپلیمرهای بکار گرفته شده عملکرد منحصر به فردی در ساختار داربست ایفا می کنند.

دکتر خندان نسب خاطر نشان کرد: آلژینات ساختار فیزیکی مناسبی برای داربست ایجاد کرده و در کنار بکارگیری هیالورونیک اسید فرآیند ترمیم زخم را تسریع خواهد کرد. پلولان دیگر پلیمر بکار گرفته شده شباهت بسیاری به ترکیب ماتریکس خارج سلولی دارد به ویژه اینکه پلولان قابلیت اتصال خوبی برای اتصال سلول‌های بنیادی به هیدروژل فراهم می کند و با قابلیت انتقال سلول بنیادی و عصاره‌های سلولی به محل زخم روند بهبود آن‌را تسهیل می نماید.

وی با اشاره به اینکه هیدروژل‌ها با ساختاری متخلخل و آبدوست یکی از کاربردی‌ترین داربست‌هایی هستند که در مهندسی بافت بویژه بافت پوست و ترمیم زخم بکار گرفته شده است گفت: از اصلی ترین ویژگی های داربست های هیدروژلی، توانایی بالای آنها در جذب مایعات است ضمن اینکه با وجود ساختار متخلخلی که دارند شرایط مطلوبی را فراهم کرده و به عنوان زخم پوش با هدف تسریع فرایند بهبود زخم قابل استفاده خواهند بود.

وی درنهایت مزیت بکارگیری داربست ها در روند سلول درمانی را ایجاد ساختاری مناسب برای حفظ و انتقال کنترل شده سلول‌ها در مدت زمان طولانی تر به بافت هدف دانست و عنوان نمود: براساس نتایج تست های انجام شده در این مطالعه، داربست طراحی شده ضمن جذب ترشحات زخم و با حفظ رطوبت محیط زخم امکان تبادل گازها را فراهم می نماید و به عنوان سد مناسبی در برابر میکرو ارگانیسم ها عمل می کند، به علاوه از مواد زیست سازگار، غیر سمی و غیر حساسیت زا تشکیل شده که هنگام برداشتن از سطح زخم ایجاد آسیب نمی کند. ضمن اینکه با قابلیت انتقال سلول‌های بنیادی بصورت هدفمند و کنترل شده به محل زخم روند بهبودی را تسریع می نماید.

نتایج پروژه درنهایت در ژورنال international journal of biological macromolecule با ایمپکت فاکتور 8 به چاپ رسید  و با عنوان زخم پوش هیدروژلی بر پایه ي آلژینات، هیالورونیک اسید و پلولان با قابلیت انتقال سلول‌هاي بنیادي جهت ترمیم زخم پوستی ثبت اختراع شد. با موفقیت این پروژه در حال حاضر مطالعات دیگری با هدف بکارگیری داربست‌های هیدروژلی در ترمیم زخم دیابتی و ضایعات نخاعی در مدل های حیوانی در حال اجرا است.