دانش

بر اساس آخرین نتایج رتبه بندی جهانی موضوعی QS دانشگاه علوم پزشکی مشهد موفق گردید رتبه دوم کشوری و رتبه جهانی 451 تا 500 رادر حوزه موضوعی پزشکی کسب نموده و برای اولین بار در حوزه موضوعی آناتومی و فیزیولوژی رتبه دوم کشوری و رتبه 101 تا 150 جهانی را  بدست آورد.

 معاون پژوهش و فناوری  دانشگاه علوم پزشکی مشهد در گفتگو با وب دا اظهار کرد:  سال گذشته دانشگاه رتبه 501 تا 550 جهانی را در حوزه موضوعی پزشکی داشت که امسال در این حوزه موضوعی ارتقاء رتبه یافت و در حیطه داروسازی و فارماکولوژی  در جایگاه 251 تا 300 جهانی و رتبه  دوم کشوری قرار گرفت.

دکتر محسن تفقدی خاطر نشان کرد: رتبه بندی جهانی QS از جمله نظام های رتبه بندی علمی معتبر جهانی است که در آن دانشگاه های جهان در پنج حوزه موضوعی کلی که شامل 54 حیطه مختلف می باشند  و شاخص های این رتبه بندی عبارتند از  نسبت استناد به مقاله، H-  Index دانشگاه، شهرت و اعتبار دانشگاه(کیفیت آموزش و پژوهش دانشگاه بر مبنای نظرسنجی از بیش از 130000 نفر فرد صاحب نظر از سراسر جهان) و اعتبار از دیدگاه کارفرمایان(نظرسنجی از  بیش از 75000 نفر از کارفرمایان درباره کیفیت کاری فارغ‌التحصیلان هر  دانشگاه) و همکاری بین المللی در مقالات است.

نخستین جایزه بزرگ مقالات دانشجویی ویژه مقالات چاپ شده با نمایه  Scopus ، Pubmed  یا ISI  با افیلیشن  کمیته تحقیقات و فناوری دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی مشهد برگزار میشود.  

سرپرست کمیته تحقیقات و فناوری دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در گفتگو با وب دا اظهار کرد:  در این رویداد دانشجویان مقالات چاپ شده خود را بصورت سخنرانی یا پوستر ارائه می کنند و به رقابت میپردازند.

دکتر رامین رضایی خاطر نشان کرد: دانشجویان تمامی مقاطع تحصیلی دانشگاه علوم پزشکی مشهد مجاز به شرکت در رویداد می باشند. هر دانشجو صرفا مجاز به ارائه یک مقاله می باشد. مقاله می بایست در بازه ژانویه 2020 تاکنون به چاپ رسیده باشد. همچنین مقاله باید در سامانه پژوهان "تایید نهایی"  شده باشد.

سرپرست کمیته تحقیقات و فناوری دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی مشهد تاکید کرد: ارائه رضایت نامه کتبی سایر دانشجویان حاضر در مقاله الزامی می باشد و ذکر افیلیشن صحیح کمیته تحقیقات و فناوری دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در مقاله ضروری است .

وی ضمن دعوت از کلیه دانشجویان جهت شرکت در این رویداد افزود : متقاضیان جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این رویداد و سایر رویداد های کمیته تحقیقات و فناوری دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی مشهد می توانند به آدرس سایت کمیته تحقیقات و فناوری دانشجویی به نشانی https://sram.mums.ac.ir/   و کانال این کمیته در فضای مجازی به نشانی @sram_mums مراجعه کنید.

دکتر جواد مقری عضو هیئت علمی گروه علوم مدیریت و اقتصاد سلامت دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد و دانشیار سیاست گذاری، از جمله اساتید و محققین جوان دانشکده بهداشت است که اخیراً با انجام طرح تحقیقاتی با عنوان " تحلیلی بر اجرای برنامه گسترش و تقویت مراقبت‌های اولیه سلامت در مناطق حاشیه نشین شهری با رویکرد SWOT " نتایج مهمی را در راستای ارائه راهبردهای استراتژیک بمنظور ارتقاء کیفیت خدمات حوزه بهداشت و سلامت عمومی بویژه در مناطق حاشیه نشین، پیش روی مسئولان این حوزه قرار داده است.

دکتر جواد مقری که سال های تحصیل در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد را در رشته مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی دانشگاه علوم پزشکی تهران و مقطع دکترای سیاست گذاری سلامت را نیز در دانشگاه علوم پزشکی تهران سپری کرده و عضویت در بنیاد ملی نخبگان و استعدادهای درخشان از افتخارات این استاد و محقق جوان می باشد، افزون بر ۷ سال است که به عنوان عضو هیئت علمی در دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشغول به امر آموزش و پژوهش بوده و طی سال های اخیر تحقیقات متعددی را در حوزه‌های مختلف و به ویژه بحث ایمنی بیمار و برخی موضوعات جذاب در نظام سلامت که خلاء های دانشی در آن احساس می شود، انجام داده است.

کسب رتبه اول سهمیه آزاد کشوری در کنکور ورودی دکترای تخصصی سیاست گذاری سلامت، رتبه سوم سهمیه آزاد کشوری در کنکور کارشناسی ارشد مدیریت خدمات بهداشتی درمانی، دریافت لوح تقدیر و جایزه از وزیر بهداشت بعنوان دانشجوی برتر و کسب عنوان استاد نمونه آموزشی گروه در آخرین ارزیابی انجام شده در سال گذشته از دیگر افتخارات دکتر جواد مقری می باشد.

یکی از طرح‌های پژوهشی این استاد جوان، طرح تحقیقاتی " تحلیلی بر اجرای برنامه گسترش و تقویت مراقبت‌های اولیه سلامت در مناطق حاشیه نشین شهری با رویکرد SWOT است که دکتر مقری در گفتگو با وب دا در خصوص ضرورت و فرایند اجرای آن اظهار می کند: " این طرح با هدف بررسی و تحلیل چگونگی کارکرد برنامه گسترش و تقویت مراقبت‌های اولیه سلامت در مناطق حاشیه نشین شهری در شهر مشهد انجام شد. چارچوب مورد استفاده برای تحلیل داده ها در این پژوهش که به SWOT  مشهور است با بررسی نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت ها و تهدیدها می تواند کمک شایانی به سیاست گذاران در حوزه های مختلف کند و به همین خاطر در برنامه‌ریزی راهبردی یا همان برنامه‌ریزی استراتژیک خیلی مورد استفاده است. اما اینکه چرا ما به این طرح ورود کردیم؟ پاسخ این است که بحث حاشیه نشینی یکی از مباحث بسیار مهمی است که نه تنها در ایران بلکه در دنیا در مورد آن بحث ها ی جدی وجود دارد و طبق برآوردهایی که بانک جهانی انجام داده، حدود ۵۴ درصد در دنیا شهرنشین هستند که تا سال 2050 این عدد به حدود دو سوم جمعیت دنیا می رسد، و بنابراین موضوع شهرنشینی و به تبع آن گسترش حاشیه نشینی، مسئله ای جدی بوده که روز به روز بر وسعت و اهمیت آن افزوده می شود.

از سوی دیگر این وضعیت در ایران تا حدی جدی تراست، بویژه که در سال‌های اخیر مهاجرت‌های زیادی از روستا به شهر انجام شده است. در سال2015 گزارشی که بانک جهانی در مورد ایران داد، آمار جمعیت شهرنشینی حدود 73 درصد بود که این رقم تا سال 2050 پیش بینی میشود به حدود 85 درصد برسد. این موضوع قطعاً تبعاتی را از ابعاد مختلف سیاسی، امنیتی، مباحث مربوط به موضوعات فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی خواهد داشت.

دکتر مقری در خصوص اینکه اساساً داستان حاشیه نشینی چطور آغاز می شود و چه تبعاتی می تواند در آینده یک کشور داشته باشد می گوید: "  داستان حاشیه نشینی از آنجا آغاز می‌شود که یک جمعیتی در بافت شهری ساکن می‌شوند، اما در خیلی از موارد با جمعیت شهرنشین متفاوت هستند؛ چه به لحاظ بحث‌های فرهنگی و چه اقتصادی و بافت شهری که در آن زندگی می‌کنند. شرایط این جمعیت معمولاً متفاوت و ضعیف‌تر هست و این باعث می‌شود که از جهت دسترسی به خدمات در حیطه سلامت و به ویژه وضعیت کلی سلامت با چالش‌های عدیده‌ای مواجه شوند. همچنین با تاثیرگذاری خود،  بقیه جمعیت را هم مخصوصاً در مورد بیماری‌هایی که جنبه مسری و واگیردار دارد تحت شعاع قرار می‌دهند. برای همین بسیار مهم است که به سلامت این جمعیت به صورت ویژه بنگریم و سازمان جهانی بهداشت هم چند سالی است که به صورت خاص از دولت‌ها می‌خواهد که سلامت مناطق حاشیه نشین را توجه داشته باشند.

در راستای این امر از سال ۱۳۹۳ که طرح تحول سلامت با هدف ارتقای نظام سلامت و به صورت کلی در بحث سلامت به وجود آمد؛  یکی از مواردی که به طور جدی پیگیری و از سال 1394 آغاز شد، برنامه ای بود تحت عنوان برنامه گسترش و تقویت مراقبت های اولیه سلامت که عملاً در سه فاز طراحی و اجرا شد. فاز نخست آن مناطق حاشیه نشین و سکونت گاه های غیر رسمی در شهرهای ۲۰ تا ۵۰ هزار نفر، در فاز دوم شهرهای 50 تا 500 هزار نفر، و در فاز سوم شهرهای بیش از ۵۰۰ هزار نفر جمعیت وارد کار می‌شدند.

در این برنامه مقرر شد جمعیت ساکن، توسط یک تیم سلامت تحت پوشش مراقبت‌های اولیه قرار بگیرند و ارائه خدمات سلامت هم بر اساس نظام سطح‌بندی و ارجاع باشد که با مشارکت بخش خصوصی این موضوع باید محقق می شد.یک سری بسته‌های خدمات سلامت متنوع هم در این طرح قرار بود ارائه گردد که پیشتر بعضی از این بسته‌ها مثل سلامت روان و سلامت تغذیه در بحث مراقبت سلامت گنجانده نشده بود. یکی از دانشجویان ما در مقطع phd که در بحث مراقبت‌های سلامت اولیه کار میکرد با من مشورت نمود و ما پس از گفتگویی که با هم داشتیم این سوال را تبدیل به یک طرح پژوهشی کردیم. سوال ما این بود که " وقتی یک چنین طرح بزرگی در کشور در حال رقم خوردن است، چه نقاط قابل بهبودی دارد و ما باید چه کاری را انجام دهیم که بتوانیم این طرح را تقویت کنیم و حتی الگوها و تجربه‌هایمان را به صورت بین المللی با سایر کشورها به اشتراک بگذاریم؟ و به این ترتیب موضوع پژوهش با عنوان یاد شده را طراحی کردیم تا ببینیم در کنار مزیت‌هایی که قطعاً این طرح داشته و مشارکت کنندگان ما به آنها اشاره کردند، این طرح با چه چالش‌هایی روبرو بوده و بر اساس همین موضوع بتوانیم برای سیاستگذار راهنمایی و پیشنهاداتی داشته باشیم که ایشان بتوانند در سیاست‌های مشابه بعدی یا ادامه این سیاست شرایط بهتری را رقم بزند.

روشی که برای اجرای این طرح و گردآوری اطلاعات انجام شد، یک مطالعه کیفی بود که به صورت مصاحبه‌ای انجام ‌شد. در این طرح مشارکت کنندگان به صورت هدفمند انتخاب شدند با استراتژی که اصطلاحا استراتژی حداکثر تنوع نامیده می‌شود به این معنا که سعی کردیم از طیف وسیعی از مشارکت کنندگان به لحاظ تجربه و تخصص و به لحاظ اینکه حتماً نقشی در راه‌اندازی و یا در بحث مدیریت این برنامه داشته باشند، استفاده کنیم. به همین منظور از افراد مختلفی که در معاونت بهداشتی بودند یا پزشکان خانواده کمک گرفتیم و سعی کردیم با ذینفعان مختلف و افرادی که صاحب نظر بودند به صورت جامع این بحث را بررسی کنیم، تا به نتیجه ای با جامعیت و دقت بالاتر برسیم.

 در نهایت تحلیل یافته‌های پژوهش ما طبق همان مدل یاد شده (SWOT) انجام شد؛ یعنی ما نتایج داده ها را به چهار دسته متفاوت تقسیم کردیم و مشخص کردیم که این برنامه نقاط ضعف و قوتش چیست و چه تهدیدها و فرصت‌هایی در آن است و با توجه به این تهدیدها و فرصت‌های پیش رو و نظر به نقاط قوت و ضعف موجود ، این برنامه را چطور جهت بدهیم که نتایج بهتری داشته باشد.

با توجه به گسترده بودن نتایج، اگر بخواهم به صورت تیتروار آنها را عنوان کنم، می توان گفت که در بحث نقاط قوت ۵ مقوله کلی شناسایی شد؛ که یک مورد آن "شناخت جمعیت زیست محیطی مناطق حاشیه نشین" در این طرح بود و مورد دوم "توسعه ساختار و منابع فیزیکی" که یکی از برکات این طرح برای جمعیت حاشیه نشین می‌توانست باشد.

 همچنین "تامین نیروی انسانی مورد نیاز" که بر اساس نسبت‌های تیم مراقبت سلامت به جمعیت شرایط خوبی را این طرح داشت. "تقویت و گسترش خدمات PHC" که بر اساس آن یک سری از خدماتی که تا قبل وجود نداشت مثل خدمات مربوط به غربالگری، بیماری‌های واگیردار یا موارد روانشناسی و حتی مشاوره تغذیه در این طرح عملاً به وجود آمد، و مورد دیگر "گسترش دسترسی و عدالت در ارائه خدمات" بود که این باعث شد جمعیت حاشیه نشین که تا پیش از این وضعیت خوبی را نداشتند از شرایط بهتری برخوردار بشوند.

وی در بحث نقاط ضعف این طرح نیز گفت: در این طرح تحقیقاتی، نقاط ضعف در 7 مقوله کلی شناسایی شد که نخستین آن "مدل برون سپاری PHC" بود. در این ارتباط خیلی ها عنوان می کردند که ما آمدیم شرکت‌های خصوصی را به عنوان یک واسطه قرار دادیم، ولی به آنها امکانات و اختیارات مناسب ندادیم و عملاً این سبب شد که شرایط سخت‌تر بشود. همچنین در بحث "پایش و ارزیابی عملکرد" که شرکت‌های خصوصی به ویژه در حوزه سلامت تجربه خاصی ندارند. "مدیریت نیروی انسانی" از دیگر نقاط ضعف این طرح بود ، همچنین "مکانیسم پرداخت" مورد استفاده که به صورت حقوق بود و چه به لحاظ کمیت و چه کیفیت انگیزه لازم را در افراد ایجاد نمی‌کرد. همینطور بحث "مدیریت اجرای برنامه" و "نظام ارجاع" که که در طی آن قرار بود تیمی افراد را غربالگری کنند و بعد برای ادامه فرایند ارجاع بدهند به سطوح مربوطه به دلایل مختلف آنگونه که قابل انتظار بود انجام نشد. بحث "کارایی و اثربخشی" این طرح نیز به عنوان یکی دیگر از نقاط ضعف مطرح شده بود و مشارکت کنندگان عمدتاً معتقد بودند که می‌شد این طرح را با هزینه کمتر یا با رسیدن به اهداف بیشتر با یک مدیریت بهتر پیش ببریم.

دکتر جواد مقری در بحث فرصت‌های این طرح نیز گفت: در این طرح 6 فرصت شناسایی شد که نخستین آن "عزم جدی سیاستگذاران و اسناد بالادستی با پشتوانه قانونی"  بود و عملاً باعث می‌شد در خیلی از موارد سازمان‌های مسئول حمایت خوبی را انجام بدهند تا سیاستگذار به نحوی کار را پیش ببرد که در این طرح و طرح‌های مشابه بتواند به مرحله اجرا برساند. "هماهنگی و همکاری بین بخشی" یکی دیگر از فرصت‌هایی بود که به خوبی انجام شد و بحث "مشارکت بخش خصوصی" که در ابتدای طرح انتظار نمی‌رفت پای کار باشند، همچنین خیرین اما این اتفاق در طرح افتاد. همچنین "بیمه سلامت همگانی" که به عنوان یکی از فرصت‌ها مطرح است، "وجود نیروی انسانی آموزش دیده و در دسترس" و در نهایت "پرونده‌های الکترونیک و سامانه‌های ثبت خدمات" مختلف که این هم شرایط خیلی خوبی را ایجاد می‌کند برای اینکه ما هم فرایند تشخیص و هم مراقبت و هم پیگیری از بیماران را بتوانیم تسهیل کنیم.

 در نهایت تهدیدهایی که ما در این مطالعه شناسایی کردیم بحث "حاشیه نشینی و تاثیر عوامل اجتماعی موثر بر سلامت" بود که می‌تواند ارائه خدمات ما را با چالش مواجه کند و باید از هم اکنون به آن بیندیشیم. دوم "توانمندی پایین بخش خصوصی" که بخصوص در بسیاری از موارد در ارائه خدمات بخش سلامت دارای آشنایی کافی با شاخص ها و تجربه و تخصص مورد نیاز نیستند. تهدید مطرح شده بعدی "ناهماهنگی بین خریدار و ارائه دهنده خدمت" است. با توجه به اینکه خریدار خدمت سازمان‌های بیمه سلامت هستند و ارائه دهنده خدمت هم وزارت بهداشت است، در این طرح خیلی جاها ناهماهنگی‌های مختلف از نگاه مشارکت کنندگان دیده شد، که این می‌تواند به عنوان یک تهدید مطرح شود. "ناپایداری منابع مالی" یکی دیگر از بحث‌ها بود و در نهایت "فرهنگ تخصص محوری جامعه و آگاهی پایین مردم از اهمیت خدمات اولیه مراقبت سلامت" نیز به عنوان تهدیدهای دیگر مورد توجه قرار گرفت.

در نهایت با انجام این مطالعه نتیجه گرفتیم که انجام این برنامه به صورت کلی شرایط بسیار خوبی را ایجاد کرد، و دسترسی بهتری به خدمات سلامت برای مردم ایجاد کرد، اما کماکان این طرح با چالش‌هایی مواجه است. معمولاً در بحث سیاست گذاری اعتقاد بر این است که هیچ سیاستی نیست که بی‌نقص باشد، لذا از سیاست‌های اجرا شده باید درس بگیریم و ضمن انجام اصلاحات لازم برای پیشبرد سیاست، از تجارب آن برای سایر طراحی و اجرای سایر سیاست‌ها استفاده کنیم تا با خطای کمتر و نقاط ضعف کمتری کارها را پیش ببریم، و در حیطه سلامت برای ارتقای سلامت مردم شرایط بهتری را فراهم کنیم.

وی در پایان یادآور شد: هدف ما در این طرح، بررسی یکی از سیاست های انجام شده در نظام سلامت بود و با دید مشکل محوری پیش رفتیم، اما بعد از اینکه دیدیم کار نتایج خوبی داشت و عملاً می‌تواند توسط سایر کشورها در سیاست های مشابه شان مورد استفاده قرار گیرد ( چرا که PHC  یا نظام مراقبت سلامت ایران یکی از تجربه‌های درخشان انقلاب اسلامی است که خیلی از کشورها از آن استفاده کرده‌اند( و لذا در این طرح هم که به عنوان تکمیل کننده برنامه مراقبت‌های اولیه سلامت بود، ما تصمیم گرفتیم که یک مقاله بین المللی هم به جهت به اشتراک گذاشتن تجربه ها در سطح بین المللی از این کار استخراج و منتشر کنیم. این مقاله اخیراً در BMC Primary Care که یکی از تخصصی‌ترین مجلات بین المللی در حیطه مراقبت های اولیه سلامت است به چاپ رسید.

نخستین نشست مدیران پارک های سلامت کشور به میزبانی پارک علم و فناوری سلامت دانشگاه علوم پزشکی مشهد برگزار و در خصوص چالش ها، پیشنهادات و راهکارهای ارتقایی در حوزه هایی نظیر قانون جهش تولید، بودجه و اعتبارات مورد نیاز، اساسنامه و قوانین مرتبط، تفکیک وظایف و فعالیت ها، تخصیص فضای فیزیکی، تعامل و مشارکت پارک های کشور، شبکه سازی و تامین نیروی متخصص بحث و تبادل نظر شد.

در این رویداد که با حضور مدیران پارک های سلامت دانشگاه شیدبهشتی تهران، پارک سلامت تبریز، سمنان، زاهدان، اصفهان، زنجان و مازندران برگزار شد،  موضوع اصلاح اساسنامه و استقلال پارک ها در برنامه های راهبردی چند ساله و توسعه یافته پارک ها مدنظر قرار گرفت.

در این نشست همچنین بر استفاده از ظرفیت جلسات غیر رسمی روسا و تیم کارشناسی پارکها تاکید شد. همچنین با توجه به مفاد ماده 12 قانون جهش تولید، و ماده 31 قانون احکامی برنامه توسعه کشور، حضور و عضویت روسای پارک های علم و فناوری سلامت کشور در شورای عالی برنامه ریزی استان مورد تاکید قرار گرفت.

موضوع کاهش و رایگان نمودن هزینه های آب، برق، گاز و ... پارک ها مبتنی بر مفاد قانون جهش تولید و پی گیری آن  توسط روسای پارک های علم و فناوری سلامت از طریق وزارت متبوع یا ظرفیت استانی از دیگر مباحثی بود که در این نشست مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

همچنین با توجه به هدف غایی و برنامه راهبردی پارک های علم و فناوری سلامت کشور در راستای تمرکز بر مفاهیم نرم افزاری و توسعه پارک در این مسیر مقرر گردید این موضوع به نحو مقتضی تبیین شود.

همچنین مباحثی از  جمله استقرار دفاتر تحقیق و توسعه شرکتها در پارکها، موضوع هسته های فن آور و شرکت های مستقر در پارک، در ادبیات جلسات با سایر ادارات خصوصا اداره مالیات ،  بودجه پارکها، قانونگذاری و ایجاد تعادل در خصوص پارکهای سلامت با سایر پارکهای سایر وزارتخانه ها و مطالبه آن از طریق معاونت علمی ریاست جمهوری ،موضوع ردیف بودجه پارکها در قانون بودجه 1402 ، اصلاح چارت و تشکیلات نیروی انسانی با استفاده از ظرفیت هیات امنای دانشگاه ها و تعامل با دستگاه های نظارتی برای رسیدن به اهداف مورد نظر ، ضرورت شبکه سازی پارک های سلامت کشور و برنامه ریزی جهت برگزاری جلسات (حضوری/ مجازی) مدیران مراکز رشد به صورت فصلی مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت.