بهداشت و پیشگیری

مدیرکل توانمندسازی و بهبود سرمایه انسانی معاونت پرستاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: بیش از 50 درصد از کارکنان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی پرستاران هستند و هم‌اکنون 200 هزار شاغل در حوزه پرستاری در سراسر کشور داریم.

دکتر عباس عباس‌زاده در حاشیه هفتاد و نهمین اجلاس مدیران پرستاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور به میزبانی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در گفتگو با وب دا خاطرنشان کرد: بیش از 50 درصد از کارکنان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی پرستاران سفیدپوش و زحمتکشی هستند که همواره و در هرکجا که به حضورشان نیاز بوده خوش درخشیدند و نمونه بارز آن در طول ایام بحران کرونا به‌ بهترین شکل ممکن دیده شد.

وی تصریح کرد: نیازهای حوزه پرستاری بسیار بیشتر از امکانات موجود بوده، به‌خصوص در حوزه نیروی انسانی که با کمبود پرستار مواجه هستیم، ما اگر بخواهیم همانند کشورهای مختلف دنیا نسبت پرستار به جمعیت و نسبت پرستار به تخت را به‌صورت ایده‌آل داشته باشیم باید نسبت به افزایش ظرفیت جذب پرستار اقدام کنیم.

مدیرکل توانمندسازی و بهبود سرمایه انسانی معاونت پرستاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با ذکر این نکته که چشم‌انداز وزارتخانه این است که در یک بازه زمانی 5 ساله به کف استانداردها در حوزه پرستاری برسیم، تأکید کرد: همچنین در کنار آن هم باید بخش آموزش در مقاطع مختلف تحصیلی متناسب با نیاز حوزه درمان افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پرستاری را داشته باشد و مهمتر از آن نیز اینکه نسبت به جذب فارغ‌التحصیلان اقدام شود و سازمان امور اداری و استخدامی توجه ویژه‌ای در این خصوص داشته باشد.

دکتر عباس‌زاده افزود: دانشگاه‌‎های علوم پزشکی سراسر کشور در حوزه پرستاری عملکرد قابل توجهی داشتند و در این میان دانشگاه‌ها می‌توان از دانشگاه علوم پزشکی مشهد به عنوان یک دانشگاه مادر مؤفق در حوزه پرستاری نام برد که هم در زمینه آموزش و هم در حوزه بالین عملکرد درخشانی داشته است.

وی با تأکید بر اینکه یکی از اقدامات شاخص پرستاران مشهدی در ایام بحران کرونا بود که به جز خدمت‌رسانی به بیماران حوزه تحت پوشش، با حضور داوطلبانه در استان‌های مختلف کشور از جمله خوزستان به هموطنان آسیب دیده از کرونا در دیگر استان‌ها هم خدمت‌رسانی کردند، گفت: این حرکت نشان دهنده آن است که پرستاران در تمامی زمان‌ها به‌ویژه مواقع بحران پیشگام دیگر گروه‌ها هستند و در مسیر خدمت به مردم از یکدیگر سبقت می‌گیرند.

مدیرکل توانمدسازی و بهبود سرمایه انسانی معاونت پرستاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بیان کرد: کرونا با وجود تمامی اتفاقات تلخی که رقم زد، اما یک ارمغان خوبی هم هست و آن بحث کنار رفتن نسخه‌ها و پرونده‌های کاغذی و تبدیل آن به الکترونیک بوده که هم سرعت و دقت را بالا برده و هم اینکه در کیفیت اثرپذیری پرستار بر بالین بیمار مؤثر واقع شد، البته در این حوزه نیازمند آموزش‌ها و تجهیزات نوین هستیم تا بتوانیم کارمان به‌خوبی و بی‌نقص انجام دهیم.

وی با اشاره به اینکه خوشبختانه در اجلاس امسال توانستیم به شکلی بهتر و اثربخش‌تر به موضوعاتی همچون قانون تعرفه‌گذاری، ارتقای وضعیت، صلاحیت حرفه‌ای و نیازهای تجهیزاتی و نیروی انسانی پرستاری بپردازیم. ادامه داد: پس از پایان این اجلاس در مشهد انتظار ما از دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور هماهنگی بیش از بیش و همکاری بهتر از گذشته بوده تا بتوانیم با هم‌افزایی و استفاده از ظرفیت‌های بسیارخوب حوزه پرستاری اتفاقات بسیارخوبی را رقم بزنیم.

مدیر گروه بیماری های واگیر دار دانشگاه علوم پزشکی مشهد اظهار کرد: آبله میمونی در اثر عفونت با ویروس ایجاد می شود و در این بیماری غدد لنفاوی فرد درگیر می شود.

دکتر زهرا نهبندانی، در گفتگو با وب دا با اشاره به اینکه علایم و نشانه های بیماری تب، سردرد شدید، درد عضلانی، کمر درد، تورم غدد لنفاوی، لرز، احساس ضعف و بی حالی شدید و  نشانه های پوستی است، بیان کرد: آبله میمونی با تب، سردرد شدید، دردهای عضلانی و خستگی شروع می شود؛  تفاوت اصلی بین علائم آبله و آبله میمون در این است که آبله میمون باعث تورم غدد لنفاوی می شود در حالی که آبله این طور نیست.

مدیر گروه پیشگیری و درمان بیماری های واگیردار دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه دوره کمون برای آبله میمون معمولا 14-7 روز است؛ اما می تواند بین ۲1-۵ روز باشد، ابراز کرد: سیر بیماری در عرض 1 تا ۳ روز گاهی اوقات طولانی تر است و پس از ظهور تب، بیمار دچار بثورات پوستی می شود که اغلب روی صورت شروع می شود؛ سپس به سایر قسمت های بدن گسترش می یابد.

وی با بیان اینکه در این بیماری، بثورات پوستی به طور معمول، در عرض 1 تا ۳ روز پس از بروز تب شروع می شود و  صورت 95 درصد و کف دست و پاها 75 درصد درگیر می شود، عنوان کرد:  همچنین غشاهای مخاطی دهان 70 درصد، دستگاه تناسلی ۳0 درصد و ملتحمه 20 درصد و همچنین قرنیه چشم ها تحت تأثیر قرار می گیرند.

دکتر نهبندانی با بیان اینکه درمورد سیر بیماری، درگیری پوستی با گذشت زمان افزایش می یابد و رنگ بثورات پوستی به سمت زردی می رود و درموارد شدید ضایعات می توانند قسمت های زیادی از پوست را از بین ببرند، گفت:  با پیشرفت بیماری، ویروس به مغز و نخاع می رسد و باعث التهاب مغز و نخاع می شود که می تواند به آسیب مغزی و مرگ منجر شود.

وی گفت: واکسن Imvanex برای پیشگیری از آبله میمون و آبله در ایالات متحده مجوز دریافت کرده اند از آنجایی که ویروس آبله میمون خویشاوندی نزدیکی با ویروس ایجاد کننده آبله دارد، واکسن آبله نیز می تواند افراد را از ابتلا به آبله میمون محافظت کند.

دکتر نهبندانی بیان کرد: واکسن آبله در حال حاضر در دسترس عموم نیست ولی لازم به ذکر است واکسن های آبله ای که در گذشته تزریق شده می تواند تا 85 درصد از ابتلا به آبله میمونی مصونیت ایجاد کند اما این که با مرور زمان و بازپدیدی بیماری چه تغییراتی در این مورد رخ داده در حال آزمایش و بررسی است.

دکتر نهبندانی بیان کرد: دوری از حیوانات ناقل، انسان بیمار و اجتناب از دست زدن و تماس با وسایل استفاده شده توسط فرد بیمار اعم از لباس، ظروف، لوازم شخصی و غیره، استفاده از ماسک، دستکش و عینک در هنگام مواجهه با افراد یا حضور در محیط های آلوده و البته تزریق واکسن، در پیشگیری از ابتلا به آبله میمونی، نقش دارد.

وی ابراز کرد: حیواناتی که می‌توانند مخزن آبله میمونی باشند، کاملا شناسایی نشده‌اند، احتمال می رود،جوندگان قابلیت میزبانی ویروس و ایفای نقش میزبانی را دارند، بنابراین باید در دفع این جانوران و مواجه نشدن مستقیم با آنها و فضولات، ترشحات و غیره آن ها، به شکل جدی حساس بود.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: نقش بسیار مهم و کلیدی والدین در مقابله با مصرف سیگار، قلیان و انواع مواد مخدر نوجوانان و جوانان و حفظ سلامت فرزندانشان بر هیچکس پوشیده نیست.

دکتر سیدجواد حسینی در نشستی خبری با خبرنگاران، اظهار کرد: آسیب‌ها و مخاطرات مصرف دخانیات در انواع سرطان‌ها، بیماری‌های پوستی، داخلی و عفونی و سقط و مرگ جنین و نوزاد مشاهده شده است.

وی تصریح کرد: دخانیات نه تنها برای سلامت عموم مردم به‌ویژه گروه‌های پرخطر آسیب‌زا بوده، بلکه در زمینه آسیب به محیط زیست هم مشکل‌آفرین شده است، ما معتقدیم در زمانی جامعه سالمی خواهیم داشت که در گام نخست خانواده‌ای سالم داشته باشیم.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد با تاکید کرد: والدین در مقابله با مصرف سیگار، قلیان و انواع مواد مخدر نوجوانان و جوانان و خفظ سلامت فرزندانشان مهمترین نقش را بر عهده دارند و این نقش کلیدی بر هیچکس پوشیده نیست.

*عرضه دخانیات به افراد زیر ۱۸ سال ممنوع است

در این نشست دکتر فرشید وفا، رییس گروه سلامت کار دانشگاه علوم پزشکی مشهد، گفت: در راستای فرآیندهای اجرایی مبارزه با دخانیات که تهدیدی برای سلامت و محیط زیست بوده بر ممنوعیت عرضه به افراد زیر ۱۸ سال و ممنوعیت تاکید شده است.

وی افزود: در بازرسی‌های روزانه با فرآیندهایی همچون عرضه قلیان که در مناطق تفرجگاهی مقابله شده و در ۳۸۷۶ بازدید انجام شده ۲۸۰۰ اخطار صادر شده و ۲۸ هزار ۶۴۷ قلیان جمع‌آوری شده است، ضمن اینکه ۱۸۴۷ واحد عرضه کننده پلمب شده و متخلفان هم به مرجع قضایی معرفی شدند.

رییس گروه سلامت کار دانشگاه علوم پزشکی مشهد تاکید کرد: عرضه قلیان در رستوران‌ها و کافه‌ها ممنوع بوده و در صورت مشاهده و دریافت شکایت مردم به‌شدت با فرد متخلف برخورد می‌شود؛ همچنین با موارد زیرزمینی هم طبق قانون برخورد می‌کنیم.

دکتر وفا بیان کرد: در راستای فرهنگ سازی جامعه شهرستان خلیل‌آباد به عنوان شهر بدون دخانیات معرفی شده و در نظر داریم این فرهنگ را در تمامی نقاط استان جاری و ساری نماییم.

*هشدار*۲۰ درصد از افراد در گروه سنی بالای ۱۸ سال دخانیات مصرف می‌کنند

در ادامه این نشست دکتر بابک اقبالی، رییس گروه پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر دانشگاه علوم پزشکی مشهد، تصریح کرد: مصرف دخانیات در جمعیت بالای ۱۸ سال ۲۰ درصد بوده و از هر ۵ نفر یک نفر مصرف کننده بوده است.

وی اضافه کرد: میزان مصرف دخانیات در آقایان ۳۶ درصد و در خانم‌ها ۷ درصد و میانگین مصرف به سال در خانم‌ها بیشتر از آقایان بوده و متاسفانه آمار مصرف بانوان استان از میانگین کشوری بالاتر است و عدد آن در استان در بانوان ۱۳ درصد و در آقایان ۳۰ درصد بوده که این اعداد افزایش ۶ درصدی بانوان و کاهش ۶ درصدی آقایان را نشان می‌دهد.

رییس گروه پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر دانشگاه علوم پزشکی مشهد ادامه داد: افرادی که خودشان مصرف کننده نیستند، اما با مصرف کننده ارتباط مستقیم داشتند آسیب جدی دیدند که ۲۲ درصد در منزل و ۱۳ درصد در محل کار بوده‌اند.

دکتر اقبالی با اشاره به اینکه انواع دخانیات شامل سیگار، سیگار برگ، پیپ، قلیان، چپق و سیگار دست پیچ بوده و آسیب‌های این مواد دخانی تنها برای مصرف کننده نیست و افراد در ارتباط با فرد مصرف کننده را هم در معرض خطر قرار می‌دهد، افزود: بیماری‌های کشنده قلبی، عروقی، ریوی، انسداد مزمن ریه، سرطان دهانه رحم در زنان، سکته مغزی و انواع سرطان‌ها ارتباط مستقیمی با دخانیات دارند و اکثر این گروه از بیماران مصرف‌کننده سیگار و قلیان بوده‌اند؛ همچنین بیماری‌های غیر کشنده هم شامل عروق محیطی، کرون، دهان و دندان، زخم معده، اثنی عشر، آب مروارید و شکستی گردن ران بوده است.

وی در خصوص آسیب مصرف دخانیات در مادران باردار، گفت: مادران باردار اگر در ۳ ماهه اول بارداری دخانیات را ترک کنند با خطرات کمتری مواجه هستند، اما اگر این گروه از مادران به مصرف دخانیات ادامه دهند با آسیب‌های بیشتری مواجه خواهند شد و این آسیب‌ها در ۳ ماهه سوم بارداری شدیدتر از ۳ ماه‌های اول و دوم خواهد بود.

*رسیدن سن اعتیاد به زیر ۱۴ سال یک هشدار و زنگ خطر جدی‌ است

همچنین دکتر حسین اکبری، عضو هیات علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد هم در این نشست گفت: موضوع مباحث اجتماعی و اقتصادی در حوزه سلامت بسیار مهم بوده و ۲۵ درصد  موارد در حوزه اقتصادی آن و ۷۵ درصد دیگر در حوزه اجتماعی این پازل نقش دارد.

وی افزود: در حوزه جامعه شناسی مصرف انواع دخانیات را یک آسیب اجتماعی بزرگ می‌دانیم که در ابتلای به بسیاری از بیماری‌ها و سکته‌ها نقش مستقیم دارند، مردان بیشتر از زنان دخانیات مصرف می‌کنند، البته اختلاف بسیار پایین بوده و به‌طور مثال ۱۰ درصد مردان و ۸ درصد زنان مصرف کننده قلیان هستند.

عضو هیات علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد با ذکر این نکته که افراد با درآمد پایین، بی‌سواد و کم سواد، مجردها، زوج‌های جدا شده بیشترین میزان مصرف دخانیات را دارند، تاکید کرد: متاسفانه باید بگوییم که سن مصرف دخانیات کاهش یافته و حتی شاهدیم که مصرف قلیان هم شایع‌تر از سیگار بوده که در ۱۲.۵ درصد به‌صورت فردی و در ۸۷.۵ درصد دیگر در جمع‌های خانوادگی، دوستان، کافه‌ها و غیره بوده است.

دکتر اکبری تصریح کرد: بسیاری به غلط مصرف انواع دخانیات به‌خصوص قلیان را به عنوان وسیله‌ای برای پرکردن اوقات فراغت انتخاب کرده‌اند، نکته‌ای به جهت مسائل و مشکلات اقتصادی شاید کم هزینه باشد، اما آسیب‌های اجتماعی آن بسیار زیاد است.

وی اضافه کرد: وقتی از مصرف دخانیات سخن می‌گوییم گروه‌ها و درجات مختلف سنی و مصرفی را می‌بینیم، ما در اینگونه افراد به جای تنوعات درست تغدیه‌ای و تفریحی، موارد غلط آن را در نوع دخانیات مصرفی شاهد هستیم.

عضو هیات علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد با بیان اینکه مسائل اجتماعی از نوع مباحث پیچیده هستند و نمی‌توان برای آن به راحتی نسخه پیچید، خاطرنشان کرد: مسائل اجتماعی ما در سیستم مدیریت کشور جزو موارد بغرنج بوده و آسیب‌های آن بیشتر در اعتیاد به مواد مخدر، طلاق و مصرف دخانیات دیده شده است.

دکتر اکبری افزود: امروزه در دنیا مدل‌های مختلفی روی موضوع پیچیدگی مسائل اجتماعی اجرا شده، اما در کشور ما هیچگونه اقدامی برای تغییر اجتماعی صورت نپذیرفته است، عوامل مختلفی در بحث اعتیاد نوجوانان، جوانان، زنان و مردان نقش دارند و رسیدن سن اعتیاد به زیر ۱۴ سال یک هشدار و زنگ خطر جدی‌ است.

وی ضمن تاکید بر انجام اقدامات پیشگیرانه جهت جلوگیری از آسیب‌های ناشی از مصرف دخانیات، گفت: باید اقدامات پیشگیرانه در موضوعات جلوگیری از کاهش سن مصرف دخانیات، عدم افزایش مصرف زنان، عدم گسترش مصارف جمعی، دوری از آسیب‌های طبقاتی و کم شدن فاصله‌ها و شکاف‌های موجود که نگرانی‌های زیادی در جامعه ایجاد کرده به‌خوبی صورت پذیرد.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد اظهار کرد: بخشنامه های پیشگیرانه برای مقابله با بیماری آبله میمونی به مبادی های ورودی استان از جمله فرودگاه و مرزهای زمینی ابلاغ و اطلاع رسانی شده است.

دکتر سید جواد حسینی در گفتگو با وب دا خاطر نشان کرد: در گذشته شیوع ویروس آبله میمونی در آفریقای مرکزی و غربی اتفاق می‌افتاد اما اکنون تایید ظهور این بیماری در آمریکا و آفریقا و برخی از کشورهای اروپایی  باعث شده که موضوع حساسیت زیادی پیدا کند.

 وی با بیان این که رعایت اصول پیشگیری در زمینه بیماری آبله میمونی هم شبیه کووید ۱۹ است، تصریح کرد: هنوز مورد محتمل درباره آبله میمونی در کشورمان و استان گزارش نشده اما اگر احتمال بروز و تهدید در این زمینه باشد، باید تیم‌های واکنش سریع شکل بگیرد و خوشه‌های محتمل بیماری کنترل شود.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد خاطر نشان کرد:  آبله میمونی مانند کرونا یک بیماری ویروسی است اما گستردگی آن را ندارد، با توجه به این که این بیماری از انسان به انسان انتقال می‌یابد، می‌تواند از طریق مسافرانی که وارد کشور می‌شوند به ایران نیز وارد شود.

 وی با اشاره به اینکه انتقال ویروس از طریق مایعات بدن، ضایعات پوستی و قطرات تنفسی منتقل می شود گفت: هنوز هیچ مورد گزارشی از بیماری آبله میمونی در کشورهای همسایه استان گزارش نشده است.

خبرنگار: مریم مومن نژاد