پزشکی

استاد گروه گوش و حلق وبینی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، اظهار کرد: بروز عفونت در بخش هاي مختلف گوش و همچنين آلودگي هاي صوتي مي تواند بر کيفيت شنوايي افراد تاثير گذار باشد.

دکتر محسن رجعتی حقی در گفتگو با وب دا ضمن بيان اين مقدمه که گوش عضو و ارگان اصلی شنوایی است و در ايجاد تعادل بدن نيز نقش بسزايي دارد خاطر نشان کرد: با توجه به اينکه گوش ارتباط نزدیکی با راه های هوایی بدن دارد، امکان اينکه بدنبال عفونت های تنفسی و سرما خوردگی ها دچار عفونت شود وجود دارد و در واقع عفونت های گوش، زمانیکه به مرحله گوش درد برسد، مي تواند همراه با تب و بقیه علائم سرما خوردگی باشد و معنایش این است که در فضای گوش میانی، یعنی پشت پرده گوش مایع جمع شده و این مایع ماهیت چرکی و عفونی  دارد. در اين حالت احساس گرفتگی(انسداد، خفگی) در گوش و کم شنوایی به فرد دست مي دهد که پس از مراجعه به پزشک متخصص و درمان با آنتی بیوتیک یا درمان های دیگر، مایع چرکی و عفونی بعد از مدتی در فاز حاد عفونتی، بین 2 تا 3 ماه طول می کشد تا جذب شود و گرفتگی گوش برطرف بشود. در این مواقع، جهت رفع نگرانی بيماران بیشتر سعی می کنیم به آنها آرامش بدهیم واز آنها بخواهیم که صبر کنند.

وي با بيان اينکه در مواقع بروز کم شنوايي و سنگيني گوش ممکن است، شستشوي داخل گوش توسط پزشک معالج انجام شود تصریح کرد: گاهي قسمت خارجی گوش، از ترشحات و اصطلاحاً جرمي انباشته مي شود که متعلق به خود مجرای گوش بوده و نام علمی آن سِرومن است. با تجمع اين جرم فرد احساس مي کند پنبه اي داخل گوشش گذاشته شده و صدا از بیرون به داخل گوش منتقل نمی شود، در اینجا باید ترشحات خارج وتخلیه گردد. از دیرباز با توجه به عدم نیاز به تجهیزات  تخصصی برای شستشوی گوش، این کار به راحتی توسط همکاران غیر پزشک (در صورت نبود پزشک) و پزشک با سرنگ و آب و با رعایت شرایط استریل و جریان آب داخل گوش، مواد و ترشحات انجام مي شد( البته توصیه می شود جهت تخلیه راحت تر، قبل از شستشو چند قطره ی روغن بادام یا زیتون داخل گوش ریخته شود) ولی پيشنهاد بهتر این است که با توجه به وجود متخصصین گوش، حلق و بینی، این کار بدون آب توسط آنها وبا استفاده از دستگاه های ساکشن یا ابزارهای ظریف(کورت) یا ابزارهایی مثل قاشقک یا یک حلقه که به راحتی جرم گوش را پاک سازی و تمیز می کند، انجام شود.

استاد دانشگاه علوم پزشکي مشهد در عين حال تاکيد کرد: درمان عفونت های گوش در بعضی از موارد نياز به درمان طبی دارد و لازم است که داروی های آنتی بیوتیک، داروهای ضد آلرژی و ضد حساسیت استفاده شود، همچنين در بعضی موارد درمان ها همراه با جراحی است و هدف اولیه ما از جراحی ها، اين است که مثلا پارگی پرده گوش را ترمیم یا در بعضی جاها بافت های عفونی را برداشته و تمیز و پاک سازی کنیم. تمام این جراحی ها معمولا زیر میکروسکوپ و با حساسیت بسیار بالایی در فضایی به ابعاد 1 سانتیمتر در 1 سانتیمتر انجام می شود.

وي خاطر نشان کرد: در برخي موارد ممکن است آسیب هایی که در طول مدت عفونت در گوش ایجاد شده و اثر تخریبی و نامطلوبی ایجادکرده با تمیز کردن و پاک سازی عفونت به حالت نرمال برنگردد، در این گونه موارد پروتزهایی برای شنوایی جایگزین استخوان تخریب شده ميشود و اگر این کار  انجام نشود، در گام بعدي استفاده از روش توان بخشی شنوایی که همان سمعک است را توصيه مي کنيم.

عضو هیات علمی دانشگاه در خصوص آسيب هاي ناشي از آلودگی های صوتی نيز گفت: گوش ما ارگان گیرنده صدا است، بنابراین اگر اصوات از حدی بالاتر و شدیدتر باشد این ارگان آسیب می بیند. بعضی از عوامل خطر زا برای شنوایی گوش، استفاده طولانی از گوشی های موبایل و هندزفری، شنیدن موسیقی با صدای بلند، انفجارات درمکان های نظامی، میدان های تیر جهت آموزش در مکان های نظامی، ماشین آلات صنعتی و بوق ها و صداهای ناهنجار در محیط است که همه این عوامل باعث آسیب جدی به حساسه ی گوش، بخش حلزون گوش وعصب شنوایی و سبب ایجاد کم شنوایی، ایجاد صدای سوت و وز وز کردن  در گوش می شود( که خیلی هم آزار دهنده است) و در اغلب موارد شنوایی غیر قابل برگشت است، پس بهترین توصیه رعایت بهداشت گوش و پیشگیری است.

دانشیار گروه زنان و زايمان دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: مشاوره پیش از درمان، تغذیه متعادل، کنترل وزن، ترک سیگار و الکل، فعالیت بدنی منظم، مدیریت استرس و رعایت زمانبندی و پیگیری درمان از جمله این نکات هستند.

دکتر ملیحه امیریان در گفتگو با وب دا  با بیان اینکه تمرینات و روش‌های مراقبتی برای کاهش استرس و بهبود سلامت روان در دوران درمان ناباروری مؤثر است خاطر نشان کرد :تمرینات تنفسی و مدیتیشن، یوگا و پیلاتس ملایم، گفت‌وگو درمانی و مشاوره روانشناسی، برنامه روزانه منظم و حمایت عاطفی از جمله این روش‌ها و تمرینات هستند.

وی ضمن تأکید بر اهمیت تغذیه برای بهبود نتایج درمان ناباروری، توصیه‌هایی در این زمینه ارائه داد: مصرف پروتئین کافی، چربی‌های سالم، کاهش مصرف قند و کربوهیدرات‌های ساده، فیبر کافی و هیدراتاسیون مناسب تاثیر بسزایی در روند درمان دارد.

دکتر امیریان خاطرنشان کرد: مشورت با پزشک، پیگیری مرتب آزمایش‌ها، مدیریت سبک زندگی و حمایت روانی عواملی هستند که موجب پیشگیری و مدیریت عوارض جانبی داروهای درمان ناباروری می‌شوند.

دانشیار گروه زنان و زايمان دانشگاه علوم پزشکی مشهد افزود: استفاده از ویتامین‌ها و املاح ضروری و گیاهان دارویی (در حد اعتدال)، آروماتراپی و ماساژ ملایم روش‌های طبیعی هستند که به عنوان مکمل ممکن است به بهبود شانس موفقیت در درمان ناباروری کمک کنند.

دکتر امیریان تاکید کرد: مدیریت سطح انتظار در روند درمان، ورزش منظم و سبک، تعادل بین کار و استراحت و حمایت اجتماعی از سمت کسانی که مناسب هستند می‌تواند کمک کننده باشد.

وی همچنین توصیه‌هایی برای زوج‌های در حال برنامه‌ریزی برای درمان ناباروری بیان کرد: همکاری و همدلی با همسر، برنامه‌ریزی مالی و زمانی، امید واقع‌بینانه، اطلاع از نتایج و عوارض احتمالی و تداوم مراقبت‌ها بعد از درمان می تواند در این زمینه اثر گذار باشد.

دکتر امیریان افزود: درمان ناباروری روندی چندوجهی است که هم سلامت جسمی و هم سلامت روانی را درگیر می‌کند؛ ترکیب توصیه‌های تخصصی پزشک، مدیریت استرس، رعایت نکات تغذیه‌ای و حمایت عاطفی می‌تواند در بهبود شانس موفقیت تأثیرگذار باشد. فراموش نکنید که هر فرد شرایط منحصر به فردی دارد و بهترین راه، دریافت مشاوره تخصصی و پیگیری منظم با تیم درمانی خودتان است.

عضو هیات علمی گروه گوش،گلو و بینی دانشگاه علوم پزشکی مشهد اظهار کرد: سرماخوردگی و عفونت های دستگاه تنفسی، از جمله بیماری های شایع فصل سرما است که با عوارضی همچون گلودردهای چرکی، سینوزیت ها، گوش دردها و پارگی پرده گوش، التهاب حنجره، سرفه و تنگی نفس بروز می کند و در نهایت عوارض و مشکلات زیادی را از بعد اجتماعی، اقتصادی و مصرف انواع داروها و نیز عوارض مزمن بیماری ایجاد میکند.

دکتر مرتضی نوراللهیان در گفتگو با وب دا افزود: سرماخوردگی عموماً درکودکان شایع تر از بالغین است و در اغلب موارد که ماهیت ویروسی دارد با علائمی همچون آبریزش بینی، عطسه و گرفتگی بینی، بدن درد و بی اشتهایی و تب خفیف شروع می شود که با استراحت ، مصرف مایعات و مسکن مثل استامینوفن و قرص سرماخوردگی بهبود می یابد و نیاز به مصرف آنتی بیوتیک نخواهد بود، البته در برخی موارد، یک عفونت ثانویه یا باکتریایی به این عفونت ویروسی اضافه می شود و علاوه بر تشدید علائم و ایجاد مشکل برای سایر ارگان ها مثل گوش، حلق ،حنجره و سینوس ها، با تب بالا و درد شدید و ترشحات چرکی همراه می شود، که مصرف آنتی بیوتیک در این موارد جهت پیشگیری از عوارض آن توصیه می شود.

عضو هیات علمی گروه پوش،گلو و بینی دانشگاه علوم پزشکی مشهد همچنین با بیان اینکه در مواردی ممکن است سینوس ها همزمان با سرماخوردگی عفونی شوند افزود: سینوزیت های چرکی که اغلب به دنبال سرماخوردگی و عفونت های دستگاه تنفسی ایجاد می شود، با علائمی همچون گرفتگی بینی، خلط چرکی پشت حلق، اختلال بویایی و سردرد به ویژه درناحیه پیشانی و صورت که با خم کردن سر این درد شدت می یابد، بروز پیدا می کند.

فلوشیپ فوق تخصصی جراحی‌های آندوسکوپی بینی و سینوس ادامه داد:  سینوزیت های حاد اغلب با دارو کنترل، اما در بعضی موارد به سمت مزمن شدن پیش می روند و عوارضی همچون آبسه های چشمی، دوبینی، اختلالات بینایی، مننژیت و آبسه های مغزی و مشکلات عروق مغزی را به همراه دارد، به ویژه هنگامی که با پولیپ همراه باشد لذا، لازم است علاوه بر درمان های دارویی ، تخلیه ترشحات سینوس، برداشتن پولیپ ها و باز شدن مسیر راه بینی صورت گیرد،که امروزه به روش های نوین جراحی آندوسکوپی بینی و سینوس، بدون عمل جراحی و بخیه این کار به راحتی و به خوبی انجام می شود.

دکتر نوراللهیان خاطر نشان کرد: در صورتی که در درمان گوش دردهای چرکی، عفونت های مزمن وپارگی های پرده گوش غفلت شود، عوارضی همچون ناشنوایی، فلج عصب صورتی و سرگیجه و عوارض داخل جمجه مثل مننژیت و آبسه مغزی را به همراه دارد. کودکانی که بزرگی لوزه ها به ویژه لوزه سوم را دارند و دائما دچارگلو دردهای چرکی می شوند، مستعد عفونت های گوش و پارگی های پرده گوش خواهند بود، که در این موارد لازم است ،اقدامات درمانی صحیح انجام گیرد.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد همچنین گفت: توصیه ما به  بیمارانی که مبتلا به پارگی پرده گوش هستند، این است که به شدت مانع از ورود آب به داخل گوش خود در زمان استحمام شوند و از رفتن به استخر خودداری و بدون از دست دادن زمان جهت ترمیم پرده گوش، تحت عمل جراحی ترمیمی گوش  قرار گیرند.

وی با اشاره به اهمیت عملکردی گوش داخلی و مراقبت از آن در زمان ابتلا به سرماخوردگی گفت: این عضو مهم علاوه بر شنوایی ، عضو تعادل نیز هست و باید مورد مراقبت در زمان سرماخوردگی قرار گیرد؛ زیرا بیماران زیادی به مراکز درمانی با شکایت سرگیجه و عدم تعادل مراجعه می کنند که این علائم میتواند پس از سرماخوردگی بروز کند؛ هر چند که سرگیجه در بیماری های مغز و اعصاب ، قلب و عروق و اختلالات چشمی هم دیده می شوند ولی از علل شایع  سرگیجه، بیماری های گوش داخلی است .

دکتر نوراللهیان نوع سرگیجه های گوشی ناشی از سرماخوردگی را اغلب به صورت دورانی و چرخشی ذکر و اضافه کرد: این سرگیجه همراه با تهوع و استفراغ و رنگ پریدگی است، که با تغییر حالت سر فرد اتفاق می افتد. در جابجایی ناگهانی فرد مانند سجده رفتن، خم کردن سر به پایین یا به بالا و حتی در هنگام خواب وقتی بیمار به سمت راست یا چپ چرخش پیدا می کند، دیده می شود. معمولا مدت این نوع سرگیجه چندان طولانی نیست و اغلب خوش خیم بوده که با درمان های دارویی و تمرینات توانبخشی، بهبود می یابد.

جراح مغز و فوق تخصص جراحی ستون فقرات و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه نزدیک به سه درصد از مردم یعنی از هر ۱۰۰ نفر ۲ تا سه نفر به انحراف جانبی ستون فقرات یا «اسکولیوزیس» مبتلا هستند  اظهار کرد: تمامی ارگان‌های حیاتی داخلی از ریه و قلب تا معده و روده‌های بدن انسان روی ستون فقرات سوار شده است و در صورت تشخیص دیرهنگام انحراف ستون فقرات و پیشرفت آن، این نقیصه منجر به فشار به این ارگان‌های حیاتی می شود به طور مثال انحراف ستون فقرات پشتی در موارد شدید با فشار بر ریه، منجر به اختلالات تنفسی خواهد شد.

دکتر امیرحسین حقیر در گفتگو با وب دا با بیان اینکه این انحراف اگر بیشتر از ۱۰ درجه باشد اسکولیوز است و اگر نه در موارد خفیف جای نگرانی نیست  خاطر نشان کرد: موارد شدید اسکولیوز با فشار بر نخاع و ریشه‌های عصبی نیز می‌تواند منجر به آسیب نخاع و ضعف اندام‌ها شود و  در صورت تشخیص زود انحراف ستون فقرات در کودکان، می توان با یک برنامه درمانی خفیف از شدت آن پیشگیری و حتی شاید بدون جراحی آن را کنترل کرد.

وی با اشاره به اینکه انحراف ستون فقرات در کودکان می تواند مادرزادی، ناشی از اختلال در عضلات و یا علل ناشناخته باشد افزود: بررسی‌ها نشان می‌دهد تفاوتی در شیوع انحراف ستون فقرات در بین دخترها و پسرها وجود ندارد ولی موارد شدیدتر در جنس مونث شایعتر است لذا باید در دخترها، با دقت بیشتری نسبت به وجود انحراف ستون فقرات حساس بود، به خصوص در افرادی که زمینه خانوادگی دارند.

تشخیص زودهنگام انحراف جانبی ستون فقرات

این جراح مغز و فوق تخصص جراحی ستون فقرات دانشگاه علوم پزشکی مشهد در خصوص چگونگی تشخیص زودهنگام اسکولیوز گفت: قدم نخست، مشاهده است و توصیه می‌شود قسمت ستون فقرات کودک برهنه و از پشت به آن نگاه شود و به مواردی از جمله غیرقرینگی شانه‌ها، وجود برآمدگی در قسمت شانه، چین‌های زیر بغل غیرقرینه، هر گونه برآمدگی یک طرفه در قسمت قفسه سینه و یا پایین کمر، هرگونه غیرقرینگی در ناحیه لگن دقت کرد.

دکتر حقیر افزود: همه اینها نشانه های مهم انحراف جانبی ستون فقرات یا همان اسکولیوز هستند و به تجربه در بیشتر موارد خانواده با شکایت وجود ناحیه برآمده در پشت قفسه سینه کودک و یا نوجوان مراجعه می‌کنند که در واقع این برآمدگی به علت انحراف ستون فقرات است.

دکتر حقیر قدم بعدی تشخیص زودهنگام اسکولیوز را انجام تست «آدامز» عنوان و اضافه کرد:حتی در موارد بسیار خفیف اسکولیوز هم اگر کودک به جلو خم شود و به ناحیه پشتی ستون فقرات وی دقت کنیم در صورت وجود هر گونه انحرافی، یک سمت از پشت بالاتر از سمت مقابل خواهد بود.

وی گفت: به طور خلاصه برای تشخیص چشمی باید ستون فقرات کودک و یا نوجوان برهنه شود و یک بار در حالت ایستاده و سپس در حالی که به جلو خم شده به ستون فقرات وی دقت کنیم و با همین اقدام ساده بسیاری موارد اسکولیوز در مراحل نخستین کشف می شود و با شروع درمان زود هنگام می‌توان از بسیاری از عوارض پیشگیری کرد.

سن و درجه انحراف ستون فقرات، مهمترین فاکتورهای تعیین روش درمانی

این جراح مغز و فوق تخصص جراحی ستون فقرات دانشگاه علوم پزشکی مشهد در خصوص روشهای درمانی برای اسکولیوز گفت: ۲ فاکتور بسیار مهم از جمله سن کودک یا نوجوان و درجه انحراف ستون فقرات مهمترین فاکتورهای تعیین روش درمانی است.

دکتر حقیر افزود: اسکولیوز از لحاظ شدت درجه انحراف به سه نوع خفیف(بین ۱۰ تا ۲۵ درجه)، متوسط(بین ۲۵ تا ۴۰ درجه) و شدید(۴۰ درجه به بالا) تقسیم می‌شود که هر چه از سال‌های بلوغ مانده باشد، با توجه به رشد استخوانی احتمال پیشرفت اسکولیوز وجود دارد.

وی ادامه داد: معمولا بیشترین رشد استخوانی در دخترها بین ۱۳تا ۱۵سالگی و به طور دقیق تا ۲ سال بعد آغاز بلوغ است و در پسرها بیشترین رشد استخوانی بین ۱۵ تا ۱۷ سالگی است و بعد از این سن میزان رشد استخوانی بسیار کم خواهد بود.

او اضافه کرد: بیشتر موارد اسکولیوز در سن ۱۰تا ۱۵ سالگی تشخیص داده می شود چرا که رشد استخوانی و افزایش قد در این سنین رخ می‌دهد و انحراف خود را در این سنین نشان می‌دهد، لذا در این سن انجام غربالگری در مدارس بسیار مفید است و در این سنین باید به شکل ظاهری ستون فقرات و هر گونه غیر قرینگی در شانه و لگن به خصوص در دختران حساس بود.

نقش کمربند، تغذیه و ورزش در درمان انحراف ستون فقرات

این جراح مغز و فوق تخصص جراحی ستون فقرات دانشگاه علوم پزشکی مشهد در خصوص نقش بریس و کمربند در درمان اسکولیوز گفت: بریس در اسکولیوزهای بین ۲۵ تا۴۰درجه نقش دارد و فقط تا زمان تکمیل بلوغ و رشد استخوانی کودک و نوجوان موثر است. بدین معنی که در یک دختر تا حداکثر ۱۵سالگی و در یک پسر تا حداکثر تا ۱۷ سالگی نقش دارد و بعد از تکامل بلوغ استخوانی و تکمیل رشد قدی هیچ نقشی در اسکولیوز ندارد و نه تنها بی‌فایده است بلکه منجر به ضعف عضلانی می‌شود، در واقع بریس در اصلاح اسکولیوز نقش محدودی دارد و تنها از پیشرفت آن پیشگیری می‌کند.

بریس Brace یا ارتوز Orthosis نام کلی برای وسایلی است که در اطراف اندام گذاشته و پوشیده می شود تا حرکت اندام را کنترل کرده و یا شکل آن را تحت تاثیر قرار دهد.

دکتر حقیر در خصوص نقش ورزش در پیشگیری و درمان اسکولیوز گفت: علت اصلی اسکولیوز وراثت است لذا ورزش در پیشگیری نقش زیادی ندارد، اما در افراد مبتلا به اسکولیوز نوع خفیف بین ۱۰ تا ۲۵ درجه ورزش‌های کششی و قدرتی ناحیه پشتی و کمری نقش بسیار مهمی دارند اما باید یادآور شد نقش ورزش هم مانند بریس بیشتر جلوگیری از پیشرفت اسکولیوز است و در اصلاح، نقش محدودی دارد.

این جراح مغز و فوق تخصص جراحی ستون فقرات دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: ورزش‌هایی که برای اسکولیوز تجویز می‌شود توسط همکاران فیزیوتراپ و اصلاح درمانگر تجویز می‌شود و بر کشش و تقویت عضلات در یک سمت ستون فقرات تمرکز دارد که با کشش ستون فقرات، از پیشرفت اسکولیوز جلوگیری می شود.

دکتر حقیر تصریح کرد: تغذیه و داروهای مکمل و انجام حرکات دستی و یا هر درمانی غیر از ورزش و بریس هیچ نقشی در درمان اسکولیوز ندارد و درمان‌ انحراف ستون فقرات با انحراف ۴۵ تا ۵۰ درجه نیازمند جراحی است که در این جراحی، ستون فقرات پلاتین گذاری و انحراف اصلاح می‌شود.