ورزش کوهنوردی، باعث ایجاد حال خوب و تقویت صبر در انسان می شود
مجید توکلی فریمانی متولد 1350 در شهرستان فریمان، کارشناس تغذیه مرکز آموزشی، پژوهشی و درمانی قائم (عج) یکی از پیشکسوتان عرصه ورزش در رشته کوهنوردی است که نخستین تجربه صعود به ارتفاعات ایران را طی سالهای جنگ تحمیلی و در جریان عملیات بیت المقدس2 داشته است؛ عملیاتی که در فرایند آن رزمندگان ایرانی می بایست به مدت 40 روز در ارتفاعات گردنه قمیش ( منطقه ای بین عراق و بانه ایران) تمرین رزم می کردند و پس از این تجربه‌ی ماندگار، عزم کوهنورد 53 ساله بر ادامه ورزش کوهنوردی قرار گرفت و طی سال ها تمرین، تجربه و ممارست اکنون با افتخار از فتح چندباره‌ی قله های مرتفع ایران؛ از جمله دماوند، سبلان، تفتان، علم کوه، شیرباد، بینالود و... می گوید و معتقد است که برای کسب حال خوب و تقویت صبر ورزش کوهنوردی یکی از بهترین و موثرترین فعالیت های ورزشی است. در این گفتگو ضمن آشنایی بیشتر با ورزشکار پیشکسوت رشته کوهنوردی شاغل در بیمارستان قائم (عج)، اطلاعات بیشتری را در خصوص ماهیت رشته کوهنوردی و فراز و فرودهای این رشته از زبان آقای توکلی خواهیم شنید:
وبدا: ضمن سپاس از حضور شما در این مصاحبه، لطفا بیوگرافی مختصری درباره خود عنوان بفرمایید؟
مجید توکلی فریمانی هستم، متولد 1350 در شهرستان فریمان. کوهنوردی را از دوران جنگ تحمیلی آغاز کردم؛ زمانیکه در عملیات بیت المقدس2 ، به مدت 40 روز برای آمادگی باید ارتفاعات گردنه قمیش در منطقه ای بین عراق و بانه ایران تمرین می کردیم. بعد از دوران جنگ و اتمام دوره تحصیل، ازدواج کردم و در شهرستان قوچان ساکن شدم، حاصل این ازدواج 2 فرزند بود.
وبدا: آنچه که باعث شد، علیرغم مشغله های کاری، ورزش کوهنوردی را بطور جدی و مستمر دنبال کنید، چه بود؟
سال 1380 همسرم اضافه وزن پیدا کرده بود و برای درمانش، پزشک معالج پیشنهاد ورزش داد و بنابراین من و همسرم با هم پیاده روی را شروع کردیم، پس از نقل مکان به زادگاهم شهرستان فریمان، با همسرم تصمیم گرفتیم،که قله های این شهرستان را فتح کنیم. در این مدت با توجه به اینکه، تجربه کافی نداشتیم، تنها قله های بَردو، دال و بی بی غیب را در مراسمات مختلف و به طور معمول و هفتگی طی می کردیم. پس از آن به بیمارستان منتصریه مشهد، منتقل شدم و در آن زمان هم ورزش کوهنوردی را ادامه دادم و قله های شهرستان های مشهد و فاروج را فتح کردم.
وبدا: یک کار زیبا و نمادین هم در مورد اهدای عضو، طی صعود به ارتفاعات مشهد داشته اید در مورد آن هم توضیح می فرمایید؟
در زمانی که مشغول بکار در بیمارستان منتصریه بودم، واحد فراهم آوری اعضاء بیمارستان منتصریه، به دنبال تبلیغاتی برای اهداء اعضاء بودند، لذا ما در آنجا بنری را با شعار اهداء عضو، اهدا زندگی تعبیه کردیم و در جشن نفس از ما به عنوان سفیر پیوند دعوت کردند، در سال 96-97 هم یک بیمار پیوند کبد و یک بیمار دیالیز شده، برای صعود به ارتفاعات دماوند به ما ملحق شدند که خوشبختانه و به لطف خدا، تأثیر بسزایی در روحیه آنها داشت.
وبدا: چه اقداماتی قبل از صعود به ارتفاعات باید انجام شود؟
برای صعود به قله ها معمولا وضعیت آب و هوایی را بررسی می کنیم. قله های بالای 4000 متر دمای آنها بیشتر از 5 درجه نیست، بنابراین باید با تجهیزات زمستانی، حتی در مرداد ماه که گرم ترین فصل سال است، به آنجا سفر کرد. برای صعود به قله های 4000 متری، باید چند قله 3000 متری را طی کنیم و به مدت 2 ماه، باید آمادگی و تمرینات ورزشی که شامل تمرینات پیاده روی سریع و دوی نرم است، انجام دهیم.
همچنین برای انجام تمرینات و آمادگی برای صعود به قله ها، هفته ای 2 الی 3 بار به قله زو،که در انتهای کوهپارک یا هاشمیه و بوستان خورشید واقع شده است، می رویم. برای صعود به قله بلند دماوند 3 ماه و برای صعود به قله های سبلان و علم کوه 2 ماه تمرین نیاز است.
وبدا: از فتح بلندترین قله ایران بگویید و اینکه چندبار به این قله صعود کرده اید؟
طبق آخرین یافته های زمین شناسی قله دماوند، بلندترین قله ایران به ارتفاع 5671 متر است،که ما موفق شدیم 5 بار ارتفاعات قله دماوند را 2 بار از جبهه شمال شرقی و 3 بار از جبهه جنوبی فتح کنیم. همچنین بالغ بر 32 بار قله شیرباد که بلندترین قله خراسان رضوی به ارتفاع 3320 متر و قله بینالود به ارتفاع 3100 متر است، را فتح کردیم و یک بار به قله علم کوه به ارتفاع 4880 متر، ه دومین قله بلند ایران است، صعود کردم.
وبدا: و صعودهای دیگر شامل چه قله هایی است؟
قله 4 هزار متری سماموس، تفتان در سیستان و بلوچستان، شاهرود در استان سمنان، بلندترین قله در خراسان شمالی به نام شاه جهان، قله آزاد کوه در منطقه مازندران، سایالان که صعود به آنها سخت و حدود 14 ساعت زمان می برد، به لطف خدا موفق به صعود آن شدیم.
وبدا: شما رهبر و سرقدم گروه کوهنوردی همکاران دانشگاه علوم پزشکی هم بودید، درباره این موضوع هم توضیحاتی بفرمایید؟
هنگامی که در این راه تجربیات لازم را کسب کردم، به عنوان رهبرگروه کوهنوردی انتخاب شدم و برای صعود به قله بلند سبلان واقع در استان اردبیل، من و همسرم که رهبر و سرقدم گروه بودیم، تعداد 25 کوهنورد از جمله همکاران دانشگاه علوم پزشکی و سرکار خانم ندا رجایی مسئول دفتر بهبود بیمارستان شریعتی، در گروه ما حضور داشتند. قله سبلان اردبیل دومین قله بلند جهان و سومین قله بلند ایران به ارتفاع 4811 متر که در منطقه مشکین شهر اردبیل قرار دارد. یک دریاچه بسیار زیبا در قله کوه سبلان واقع شده است. به لطف خدا موفق شدم 2 بار این قله را نیز فتح کنم. بار اول حدود 4 سال پیش، به همراه همسرم و دومین بار که چند هفته گذشته، به همراه گروه کوهنوردی صعود کردیم.
برای رسیدن به قله بلند سبلان 5 روز در مسیر جاده هستیم، که صعود به قله 7ساعت و 3 ساعت برگشت آن به طول می انجامد. در مسیر صعود به ارتفاعات در یک نقطه امن، مکان هایی از جنس سنگ ساخته شده،که به جان پناه معروف هستند. قله های بالای 4000 متر، دارای جان پناه هستند و قله دماوند تقریبا از 4 جهت دارای جان پناه است. بنابراین با توجه به اینکه در مسیر قله سبلان خرس ها زندگی می کنند، شب را در جان پناه صاحب الزمان استراحت می کنیم.
وقتی به قله سبلان صعود کردیم، کوهنوردانی که وارد حوزه قله می شدند، از شدت شوق گریه می کردند و اعضاء با در آغوش کشیدن به یکدیگر تبریک می گفتند و با توجه به اینکه من رهبر آنها در صعود بودم،گاهی اوقات تا حدود یک ماه، آنها حال خوب خود را ابراز می کردند. شاید این حال خوب را با سفر پر هزینه نتوان به دست آورد اما این صعود حال ما را خوب می کند.
وبدا: از چالش های صعود به قله بفرمایید؟
در صعود به قله های بالای 4000 متر ارتفاع، کوهنوردان و به ویژه آقایان دچار ارتفاع زدگی می شوند. ارتفاع زدگی یعنی فرد دچار کمبود اکسیژن می شود. درکمبود اکسیژن، برای اینکه اکسیژن بدن تأمین شود، کبد و بدن، گلبول های قرمز را تقسیم می کند. در صورتی که کوهنوردی تمرین نکرده و آمادگی لازم را نداشته باشد، احتمال دارد که در طی مسیر صعود به قله، دچار ارتفاع زدگی شود. تهوع، تاری دید، تغییر رنگ صورت به آبی و حتی کما از جمله علائم ارتفاع زدگی است.
برای صعود به قله ها، باید مسیری بالغ بر 1200 متر راه را طی کنیم،که اصطلاحا به آن هم هوا شدن می گوئیم و سپس استراحت می کنیم، تا بدن ما با شرایط وقف داده شود و روز بعد اقدام به صعود می کنیم. در طی مسیر صعود به ارتفاعات، شاهد حوادثی بوده ایم، از جمله اینکه یکی از دوستان ما در قله فلسکه دچار بهمن شد و ما به عنوان تیم نجات موفق شدیم از 3 نفر، جان 2 نفر آنها را نجات دهیم.
وبدا: از اهمیت دوره های آموزشی این رشته و ملزومات آن بفرمایید؟
هیأت کوهنوردی دوره هایی را برگزار می کند، که ابتدایی ترین آن دوره کوهنوردی عمومی است.که در این دوره ها، آموزش های لازم برای صعود به قله از جمله، اقدامات لازم در بروز حوادث، تغذیه، لباس و کوله و کفش متناسب با فضای کوهستان، ارائه می شود. هیچ فردی نمی تواند و اجازه ندارد، بدون نظارت باشگاه یا یک رهبر آموزش دیده ای که مسیرها صعود به قله ها را به صورت تجربی آموخته به کوهنوردی برود، چون ممکن است خطراتی جان او را تهدید کند لذا، مسیر قله هایی که از آنها تجربه ای نداریم را به همراه باشگاه های معتبر و دارای ثبت، صعود می کنیم.
وبدا: نگاه شما به ورزش کوهنوردی...؟
کوهنوردی ورزش نیست، بلکه یک فرهنگ است، توصیه می کنم به کارکنان دانشگاه و همه افرادی که در زندگی خود دغدغه ها و خستگی هایی دارند، که تصور می کنند با مرخصی و استراحت به وضعیت خوبی دست پیدا می کنند، ورزش را در برنامه خود قرار دهند. من به همراه همسرم تعداد حدود، چهل نفر از جمله سه فرزندم، 15 نفر از خانواده ام کوهنورد ثابت، همکاران و آشنایانم را وارد عرصه کوهنوردی کردیم.
وبدا: تاثیر این ورزش در حرفه و کار شما تا چه حد احساس میشود؟
با توجه به نوع حرفه ام، سختی های زیادی را متحمل می شوم و چنانچه اواخر هفته استراحت کنم، اول هفته هنوز آن خستگی روانی را احساس می کنم، اما در صورتی که به صورت شخصی و یا خانوادگی اقدام به کوهنوردی می کنم و تا حدی احساس خوب و با انرژی بودن دارم و تا چند روز سرشار از انرژی هستم و باعث می شود به راحتی به کار خود بپردازم، اما برخی از همکاران که روز تعطیل را استراحت کرده اند ممکن است احساس کسالت کنند.
هنگام صعود به قله و در آن اوج با توجه به سختی هایی که این مسیر طولانی به جسم ما وارد می کند، کوهنوردان را احساس هیجان و خوشایندی را تجربه می کنند.
وی از حال خوب رسیدن به قله گفت: هنگام صعود و از فراز قله ها وقتی ایران را نظاره گر هستیم، دچاربغض می شویم و دوست داریم هر سال به ارتفاعات صعود کنیم.
دیدن زمین از بالای قله شکل دیگری دارد،گل های زیبا و متنوع، بافت های گیاهی متعدد،که ممکن است به دلیل شرایط آب و هوایی تنها در سال یک بار شاهد زیبایی آنها باشیم، ولی در صعود به قله سبلان یک ساعت در برف قدم می زدیم باعث به وجود آمدن حس و حال خوب در من و سایر کوهنوردان شد.
از اینکه خودم، خانواده و بستگانم وارد ورزش کوهنوردی شده ایم، اصلا خسته و پشیمان نیستیم و به افرادی که تمایل دارند وارد ورزش کوهنوردی شوند توصیه می کنم، از راه و مسیر درست، با تفکر و برنامه وارد شوند.
شاید این روزها همه ما به دنبال دست یافت حال خوب هستیم لذا، چنانچه افراد مشکل خاصی ندارند، برای به دست آوردن احساس خوب وارد این ورزش شوند.
توکلی ضمن اشاره به عقیده کوهنوردها مبنی بر رسیدن به قله و دعا کردن گفت: آنجا به نوعی خداوند شاید ما را به یک ریاضت مجاز مثبت دعوت می کند بنابراین، چنانچه برای حوائج و رفع مشکلات خود و اطرافیان، دعا کنیم، برآروده می شود چرا که، در آن شرایط حال بسیار خوبی را داریم و احساس می کنیم خداوند بی واسطه صدایمان را می شنود .
توکلی از آثار مثبت جسمی و روحی کوهنوردی در سلامت انسان گفت: حتی افرادی که مشکلات پزشکی از جمله، داشتن پلاتین در ناحیه کمر و بیماری های روحی بودند، با کوهنوردی و صعود به قله ها باکمترین هزینه، مشکلات آنها مرتفع شد لذا، با انجام ورزش کوهنوردی، در دنیای بی صبری به شدت از شما انسان صبوری می سازد، چشمان را باز و با دیدن طبیعت بسیار زیبا، زیاد خدا را یاد می کنید.
