فراهم شدن سلامت برای عموم مردم با حداقل نابرابری یکی از افقهای سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت مورد تاکید رهبر معظم انقلاب است که برای تحقق این هدف به دانشگاههای علوم پزشکی و سازمانهای مرتبط ماموریتهای ویژه محول شده است.
تحول در آموزش حوزه سلامت چشم انداز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت
تحول در آموزش پزشکی یکی از نیازهای ضروری آموزش عالی و تحقیقات دانشگاهی در حوزه سلامت به شمار می رود که طی سالهای گذشته توجه ویژه ای به آن شده است.
حرکت به سوی دانشگاههای نسل سوم و چهارم، تشکیل منطقه های آمایشی و دادن ماموریت های ویژه به دانشگاههای علوم پزشکی از جمله برنامه های در حال اجرا برای دستیابی به تحول آموزشی در کشور به شمار می رود.
کلان منطقه 9 آمایشی متشکل از دانشکده ها و دانشگاههای علوم پزشکی مستقر در شمال و شرق کشور با محوریت دانشگاه علوم پزشکی مشهد است که به عنوان یکی از قطب های مهم آموزشی حوزه سلامت به شمار می رود.
از چهار سال گذشته تاکنون برنامه های مختلف به منظور تحول آموزشی در منطقه 9 آمایشی کشور در راستای چشم انداز سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در حال اجراست.
اجرای 19 ماموریت در شمال شرق کشور در راستای تحول آموزشی
رئیس کلان منطقه نهم آمایشی کشور گفت: این کلان منطقه متشکل از 9 دانشگاه و دانشکده علوم پزشکی مشهد، بیرجند، بجنورد، گناباد، سبزوار، تربت حیدریه، تربت جام، نیشابور و اسفراین مستقر در شمال و شرق کشور است.
دکتر محمدرضا دارابی افزود: دانشگاه علوم پزشکی مشهد با 9 هزار دانشجو به عنوان محور برنامه های کلان منطقه نهم آمایشی کشور بوده و به عنوان قطب پزشکی شمال شرق کشور مطرح است.
وی اظهار کرد: برنامه های تحول آموزشی در حوزه سلامت در راستای سند الگوی ایرانی اسلامی از سال 1394 با انجام اقداماتی مانند محول شدن ماموریتهای ویژه به دانشگاههای علوم پزشکی و تشکیل کارگروه آموزشی دنبال می شود.
وی گفت: در چشم انداز سند پایه الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت بر ماموریت گرایی در حوزه سلامت تاکید شده که بخشی از این ماموریتها در راستای ارتقای توانمندی های پزشکی است.
دارابی افزود: 19 ماموریت شامل هفت ماموریت ویژه و 12 ماموریت مشترک به کلان منطقه نهم آمایشی کشور در راستای تحول آموزش در حوزه سلامت و سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت محول شده است.
وی اظهار کرد: هفت ماموریت ویژه که به کلان منطقه نهم واگذار شده شامل توسعه دندانپزشکی، توسعه تعالی علوم اعصاب، تغذیه، طب تسکینی، هنر و سلامت، توسعه و تعالی فناوری آموزشی و توسعه دانش مرتبط با سلامت و امنیت غذایی است.
وی گفت: به طور مثال برای توسعه دندانپزشکی در کلان منطقه 9 آمایشی شبکه کشوری از همه دانشگاههای علوم پزشکی کشور تشکیل داده شده که برای طرح آمایش دندانپزشکی به طور جامع تصمیم گیری می شود.
دکتر دارابی به اقدامات مرتبط با 12 ماموریت مشترک محول شده به منطقه نهم آمایشی نیز اشاره کرد و افزود: در این راستا کارگروه های مشترک نظیر کارگروه بین المللی سازی آموزش، ارتقای نظام ارزیابی و آزمونها، اعتبار بخشی و توسعه آموزش مجازی در آموزش تشکیل شده است.
وی ادامه داد: توسعه و ارتقای زیرساختهای آموزش، اعتلای اخلاق حرفه ای، کارگروه آموزش پاسخگو و عدالت محور، آینده نگاری و مرجعیت علمی، حرکت به سوی دانشگاههای نسل سوم، کارگروه آمایش سرزمین، کارگروه پایش و کارگروه توسعه حرکت راهبردی از دیگر کارگروه های تشکیل شده در این زمینه هستند.
ماموریت گرایی و حرکت به سوی دانشگاههای نسل سوم
مسئول دبیرخانه ستاد تحول و نوآوری در علوم پزشکی کلان منطقه 9 کشور نیز ماموریتگرایی را لازمه حرکت به سوی دانشگاههای نسل سوم و چهارم عنوان کرد و گفت: این کلان منطقه با اجرای ماموریت های محول شده حرکت به سوی دانشکده ها و دانشگاههای علوم پزشکی نسل سوم را دنبال می کند.
دکتر رضا پروانه افزود: حرکت به سوی دانشگاههای نسل سوم از برنامه های کلان منطقه 9 آمایشی کشور در راستای تحول آموزش در حوزه سلامت به شمار می رود.
وی اظهار کرد: کشورهای پیشرفته دانشگاههای نسل سوم و چهارم را که تاکید بر اشتغالزایی و علوم کاربردی دارد راه اندازی کرده اند، این در حالی است که در ایران دانشگاه نسل چهارم نداریم و حرکت به سوی راه اندازی دانشگاههای نسل سوم دنبال می شود.
وی گفت: دانشگاههای نسل اول آموزشی هستند، نسل دوم آموزشی و پژوهشی، نسل سوم بر اساس بازبینی اقتصادی و تکیه بر اشتغالزایی و نسل چهارم کاملا کاربردی و در خدمت اشتغال و بازده اقتصادی متناسب با ظرفیت های نیروی انسانی می باشند.
دکتر پروانه، حرکت به سوی دانشگاههای نسل سوم را از برنامه های در حال اجرا دانست و افزود: در این راستا اقدامات ویژه ای در دانشگاه علوم پزشکی مشهد شامل تدوین آئین نامه همکاری دانشگاه و صنعت، مدیریت فناوری دانشگاه، تشکیل شورای توسعه کارآفرینی و خلق ثروت دانش بنیان انجام شده است.
تخصص گرایی دانشگاهها
در راستای تخصص گرایی دانشگاهها جلسات کارگروه حرکت به سوی دانشگاههای نسل سوم کلان منطقه 9 آمایشی با حضور دکتر ایرج نبی پور عضو کارگروه آینده نگری، نظریه پردازی و رصد کلان سلامت فرهنگستان علوم پزشکی ایران در دانشگاه علوم پزشکی مشهد برگزار شده است.
دکتر نبی پور دانشگاههای کشور را به سه نسل اول، دوم و سوم تقسیم بندی و بیان کرد: در قرون وسطی دانشگاه یک نهاد اسکولاستیک (نفوذ کلیسا در آموزش) بود که جستجوی راستی، صداقت و کشف حقیقت جهان و آموزش رهبران آینده جامعه را هدف خود قرار داده بود و بیشتر در جهت حفاظت و انتقال علم گذشتگان فعالیت می کرد.
وی افزود: هنگامی که دانشگاهها به نسل دوم تغییر شکل دادند موضوع پژوهش نیز به مجموعه فعالیت آنها اضافه شد. در دوران خردگرایی خلق دانش به دومین هدف دانشگاه تبدیل شد و خلق دانش بر پایه پژوهش استوار گردید و دانشمندان پژوهشگر در دانشگاه نسل دوم بسان طبقه جدیدی از نخبگان ظهور یافتند.
وی اظهار کرد: در دهه 60 میلادی خلاء بهره برداری از دانش تولید شده مطرح و زمینه ای شد که دانشگاه ها وارد دوران گذاری شوند که نتیجه آن ایجاد نسل سوم دانشگاه است. در دانشگاه نسل سوم ماموریت سومی فراتر از آموزش و پژوهش تعریف گردید که همان انتقال توانمندی ها به جامعه می باشد.
نبی پور گفت: براساس این تعریف، دانشگاه مجبور است با دانشی که زایش می کند، برای جامعه نیز خلق ارزش کند و از این رو دانشگاه نسل سوم یک دانشگاه کارآفرین است.
وی با تاکید بر اینکه خدمت به جامعه و بهره برداری از دانش، ویژگی دانشگاه های نسل سوم است افزود: در این نسل از دانشگاهها علاوه بر پژوهش و تدریس، ایجاد کسب و کار و خدمت به جامعه از علم تولید شده مطرح می شود.
وی تبدیل دانشگاه نسل دوم به نسل سوم را زمانی برای گذار دانست و اظهار کرد: تدوین نقشه راه برای تبدیل شدن به دانشگاه نسل سوم مورد تاکید است و این نقشه راه شامل بخش های مختلف از جمله سیستم ها، فرهنگ، ارزشیابی و پایش است اما در حوزه راهبردی باید تخصص گرایی هوشمندانه بر پایه آمایش را مد نظر قرار داد.
نبی پور گفت: در این روش بر ماموریت گرایی دانشگاه ها تاکید شده و تقریبا برشی از نقشه علمی کشور برای استانها و مراکز آمایش فراهم شده تا مشخص شود هر کدام از مراکز آمایش باید در چه محدوده ای کار کنند.
وی افزود: اساس بر این است که هر کدام از دانشگاه ها در یک حوزه خاص، تخصص گرایی داشته باشند.
وی اظهار کرد: تخصص گرایی هوشمندانه همان برنامه نوشته شده در حوزه آمایش است و راهبردهای بسیار خوبی در این زمینه برای اینکه دانشگاه ها بتوانند در تماس با مناطق دانشی قرار بگیرند وجود دارد.
