بهداشت و پیشگیری

مدیر کاهش خطر بلایا و حوادث معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه از بین 40 نوع مختلف بلایای مشاهده شده در جهان، 31 نوع آن در کشور ما شناسایی شده است، گفت: همه ی اعضای هر خانوار باید حداقل یکبار در سال دور هم جمع شوند و نقشه خطر بلایا را ترسیم و محل های امن یا پرخطر منزل و محل سکونت را مشخص کنند.

دکتر محمدرضا جویا در گفتگو با وب دا  با اشاره به اینکه براساس اعلام وزارت بهداشت، آمادگی خانوارهای ایرانی در برابر مخاطرات و بلایا به طور متوسط به 34‏/31 درصد در سال 1400 رسیده است و ضروری است خانوارها برای مقابله با هرگونه مخاطره آماده باشند، افزود: مردم هر محله بهتر از هرکسی محله خود را می شناسند، هرکس خانه خود را بهتر از دیگران می شناسد و مردم اولین کسانی هستند که در صورت وقوع حادثه به اعضای خانواده و همسایگان خود کمک می کنند.

دکتر جویا با بیان اینکه بلایای طبیعی عمده در کشور ما شامل زلزله، سیل، خشکسالی و طوفان است، افزود: مخاطره اتفاق فیزیکی پدیده ای است که می تواند بالقوه خسارتهای جانی، مالی و عملکردی داشته باشد، و هرچقدر احتمال وقوع یا مواجهه با یک مخاطره و شدت آن و همچنین آسیب پذیری ما بیشتر و آمادگی مان کمتر باشد، احتمال اینکه کشته یا مجروح شویم یا اموال مان آسیب ببیند، بیشتر است .

وی با تاکید براینکه خراب شدن ساختمانهای غیرمقاوم را مهمترین عامل مرگ در بلایای طبیعی در ایران است، گفت: لازم است مقاومت سازه های هر ساختمان (دیوارها، سقف ها و ستونها) در برابر مخاطرات مهم به خصوص زلزله، سیل و طوفان توسط یک متخصص بررسی شود و افراد در زمان خرید یا ساخت یک منزل معیارهای مقاومت در برابر بلایا را به دقت سئوال و رعایت نمایند؛ علاوه بر این عوامل غیرسازه ای (لوازم منزل، اشیای دکوری، شیشه ها و...) نیز می تواند با جابجاشدن، پرتاب شدن، شکستن یا مسدود کردن مسیرهای خروج منجر به مرگ یا مصدومیت شوند.

مدیر کاهش خطر بلایا و حوادث معاونت بهداشت دانشگاه گفت: در ترسیم نقشه خطر بلایای منزل، درها و پنجره ها جزو نقاط ناامن ساختمان هنگام وقوع زلزله هستند، و بهترین نقاط پناه گیری هنگام زلزله گوشه ی دیوارهای داخلی منتهی به ستونهای اصلی ساختمان است که از مقاومت خوبی  برخوردار است و به طور معمول در زلزله سالم می ماند. بطور کلی در یک خانه، قسمتهای میانی اتاق ها و سالن جزء نقاط ناایمن هستند و پناه گیری در راهروهای کم عرض، کنار میزها و مبل ها و وسایل مستحکم و توجه به مثلث امن (مثلث حیات) یکی دیگر از روشهاست.

وی توصیه کرد: در زمان وقوع زلزله اگر در آسانسور بودید و متوقف کردن آن ناممکن بود، سریعاً در یکی از گوشه های آن قرار بگیرید و زانوهای خود را شل کنید؛ اگر در راه پله بودید و فرصت خروج نداشتید سریعاً در پاگرد قرار بگیرید و در حالت نشسته سرخود را با دو دست بپوشانید؛ و در صورتی که در حال رانندگی و در گاراژ خودرو هستید از خودرو خارج شده و در کنار شاسی آن بصورت دراز کش پناه بگیرید( شاسی خودرو یکی از بهترین مثلث های حیات را برایتان ایجاد می کند). آشپزخانه به دلیل وجود شیرگاز و تعداد زیاد وسایل برقی نا امن است اما یخچال، فریزر، لباسشویی می توانند وزن آوار را منحرف نمایند. پس حوالی آنها نیز جان پناه خوبی است. زمانی که در نقطه ایمن قرار دارید نوزادان و اطفال را در قسمت داخل شکم خود قرار دهید و سر و روی آنها را بپوشانید.

 شایان ذکر است در شرایط اضطراری قبل از وقوع سیل یا طوفان و نیز پس از وقوع زلزله و اطمینان از تمام شدن پس لرزه ها، که برنامه تخلیه منزل انجام می شود؛ لازم است افراد با آرامش خارج شوند و قبل از خروج، کیف اضطراری خود را بردارند تا به افراد آسیب پذیر کمک کنند، شیرگاز را ببندند و کنتور برق را اگر خیس نباشد قطع کنند و در را پشت سرخود قفل کنند.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد اظهار کرد: در حال حاضر 64 درصد جمعیت استان خراسان رضوی مبتلا به چاقی و یا اضافه وزن هستند که این امر زمینه ساز بیماری های غیر واگیر همچون دیابت، فشار خون و سرطان می شود.

دکتر سید جواد حسینی در نشست هم اندیشی با فرماندار مشهد که با حضور بخشداران، معاونین و مدیران حوزه بهداشت دانشگاه و روسای مراکز 5 گانه مشهد برگزار شد با اشاره به اینکه مشهد مقدس به عنوان کلان شهر مذهبی سالانه پذیرای میلیون ها زائر از مناطق مختلف کشور و جهان است خاطر نشان کرد: لازم است با مشارکت و همکاری تمامی سازمان ها و دستگاه های مرتبط نسبت به تامین سلامت و خدمات مراقبت های اولیه بهداشتی و نیز رفع چالش های زیرساختی نظام شبکه در این شهرستان اقدام شود تا بتوان به شکل مناسبی به زائران و مجاوران رضوی خدمات ارائه داد.

وی با اشاره به اینکه ارتقای سواد سلامت می تواند نقش مهمی در کاهش بار بیماریها داشته باشد تصریح کرد: با اجرای کامل طرح ملی سلامت خانواده که هم اکنون در شهرستانهای کاشمر، بردسکن، قوچان به صورت پایلوت در حال اجرا ست سطح سلامت جامعه افزایش یابد.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه بر اساس بررسی های انجام شده، در 5 سال گذشته، 25 درصد جمعیت بالای 18 سال تحت پوشش دانشگاه، مبتلا به پرفشاری خون بوده اند گفت: در حال حاضر این آمار به  33درصد رسیده است. همچنین افزایش آمار دیابت از هفت درصد به 12.4 درصد و کم تحرکی از 27 به 67 درصد رسیده است  و یک همت بزرگ می خواهد که بتوانیم با کمک سازمانهای متولی بحث سبک زندگی سالم و تغذیه صحیح را نهادینه کنیم تا مردم مطالبه گر شوند.

فرماندار مشهد نیز در این نشست ضمن قدردانی از خدمات خالصانه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد اظهار کرد: باید از ظرفیت دهیاریها در روستاها استفاده کنید. فرمانداری این آمادگی را دارد که در این راستا با توجه به طرح هایی که معاونت بهداشت دانشگاه می دهد گام بردارد.

محسن داوری خاطر نشان کرد: در فرهنگ سازی باید فرهنگ اقتدار و فرهنگ اجتماعی مدنظر قرار گیرد و با مشارکت سایر بخش های توسعه، سلامت مردم تامین گردد و اجرای برنامه های پایش و مداخله در خصوص مصرف مواد مخدر در جوانان نیز موضوع مهمی است که باید به ان توجه شود.

مدیر گروه کاهش خطر بلایا و حوادث معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: لازم است شهروندان در مناطق تحت حفاظت و طرح‌های سالم سازی که تحت نظارت نجات غریق بوده مبادرت به شنا نمایند.

دکتر محمدرضا جویا در گفتگو با وب دا ، آشنایی با فنون اولیه و محدودیت‌ها و رعایت فنون شنا را از ابتدایی‌ترین الزامات قبل از شنا برشمرد و گفت: درهنگام شنا در دریا خیلی چیز‌ها قابل پیش بینی نیست بطوری که ممکن است در عرض چند ثانیه زیر پای شما خالی شده و دچار حادثه شوید. بنابراین از عموم مردم درخواست می شود، چنانچه قصد شنا در دریا را دارند فقط در مناطق تحت حفاظت و طرح‌های سالم سازی که تحت نظارت نجات غریق بوده و به امکانات امدادی مجهز است تصمیم به شنا نمایند.

مدیر گروه کاهش خطر بلایا و حوادث معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد در خصوص شنا در مکان‌های کم عمق گفت: اطلاع از وضعیت عمق آب قبل از تصمیم به شیرجه زدن و حتی قبل از ورود به آب ضروری است چرا که شیرجه در آب‌های کم عمق خطر ضربه به سر و نیز شکستگی گردن را ممکن است به دنبال داشته باشد.

دکتر جویا افزود: شهروندان، توانایی خود را در شنا کردن بیش از حد در نظر نگیرند چرا که یک سوم قربانی‌های غرق شدگی با فن شنا به طور کامل آشنا بوده اند.

وی با اشاره به اینکه بسیاری از رودخانه‌ها با وجود ظاهری آرام، بسیار خطرناک و عمیق هستند تصریح کرد: مشاهده شده است که افراد با تکیه بر ظاهر آرام رودخانه بعد از چند قدم جلو رفتن در رودخانه متوجه عمق زیاد آن شده و گرفتار گردآب شده اند، بنابراین توصیه می‌شود بدون اطلاع از وضعیت رودخانه مورد نظر برای شنا در آن اقدام نکنید.

مدیر گروه کاهش خطر بلایا و حوادث معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد در ادامه با تاکید بر اینکه افراد به هیچ وجه تنها و در محیط‌هایی که نجات غریق وجود ندارد شنا نکنند گفت: از شنا در تاریکی شب، انجام شوخی‌های خطرناک در هنگام شنا و شنا پس از مصرف دارو‌هایی که موجب خواب آلودگی یا شل شدن عضلات می‌شود بپرهیزید.

دکتر جویا همچنین  با اشاره به اینکه غرق شدگی در مردان بیشتر از زنان روی می‌دهد اظهار داشت: بعضی از بیماری های زمینه ای  مانند صرع، بیماری های قلبی، ضعف عضلانی، عقب ماندگی ذهنی و ..... همچنین مصرف داروهای خواب آور، الکل و مواد روان گردان قبل از شنا می توانند مستعد کننده غرق شدگی باشند .

وی تاکید کرد : کودکان 4‏‏- 1 سال در معرض خطر غرق شدگی در حوض، استخر و وان حمام هستند. آنها به دلیل کنجکاوی، عدم درک خطر و  غفلت والدین دچار غرق شدگی می شوند.

مدیر گروه کاهش خطر بلایا و حوادث معاونت بهداشت دانشگاه توصیه نمود: خانواده ها دقت کنند کودکان را در ساحل دریا و رودخانه، در نزدیکی مکان های آبی پرخطر، وان حمام، حوض و استخر تنها رها نکنند.

دکتر جویا با اشاره به اینکه سد محل مناسبی برای شنا نیست و بسیار خطرناک است و باید در اطراف سدها تابلوی هشدار ممنوعیت شنا نصب شود گفت: متاسفانه همه ساله شاهد اتفاقات ناگوار و داغدار شدن خانواده ها هستیم که امیدواریم با افزایش آگاهی و اطلاع رسانی در این زمینه و همکاری و همراهی مردم به خصوص جوانان شاهد اتفاقات تلخ این چنین نباشیم.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: با توجه به جایگاه تحقیقات نظام سلامت (Health System Research) در شناسائی مسائل حوزه سلامت و ارائه ایده و نگرش مبتنی بر مستندات برای ارتقاء سطح سلامت جامعه، استقرار "برنامه تحقیق در نظام سلامت" در این معاونت برنامه ریزی شده است.

دکتر سید جواد حسینی با اشاره به اینکه استقرار رويكرد تحقیق در نظام سلامت از حيث حمايت صريح در اسناد بالادستي نیاز مبرم به تداوم تصمیم و همکاری درون و بين بخشي دارد، افزود: اتخاذ تصمیم بر ایجاد هسته تحقیقاتی در معاونت بهداشت در تعامل با آموزش و پژوهش می تواند علاوه بر صحت علمی بودن پژوهشها، در کاربردی بودن آنها نیز  مثمر ثمر باشد.

وی اظهار کرد: این برنامه با هدف  افزایش سهم سلامت در پژوهشهای دانشگاه ، افزایش کمی و کیفی تحقیقات نظام سلامت، بکارگیری، مستندسازی، انتشار و تبادل پژوهشهای نظام سلامت برای ارتقاء سلامت جامعه در حوزه بهداشت و تعیین اولویتهای تحقیقاتی مبتنی بر شواهد و هدفمند نمودن، هدایت و حمایت پژوهشهای HSR در حوزه بهداشت انجام واجرا شده است.

دکتر حسینی همچنین افزایش تعامل بین حوزه معاونت بهداشت با دانشکده ها، مراکز تحقیقات، پژوهشکده ها، پژوهشگاه های مرتبط با موضوع سلامت در تمامی ابعاد آن، افزایش بهره مندی از توان اعضا هیأت علمی در انجام پژوهشهای سلامت محور ، توانمندسازی نیروی انسانی ارائه خدمات در زمینه مهارتهای پژوهشی نظام سلامت را از اهداف این برنامه برشمرد .

وی با بیان اینکه این طرح از سال گذشته در این معاونت اجرایی شده است خاطر نشان کرد: با گذشت یکسال از پایه گذاری این برنامه در معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد، ساختار و عملکرد رو به بهبودی را شاهد بودیم اما دستیابی کامل به اهداف برنامه، نيازمند هر چه بیشتر تشریک مساعی، طراحي و نهادينه سازي در ساز و كارهاي اجرايي، همكاري و پذیرش و ظرفيت سازي و مهارتي ذينفعان درون و برون بخشی نظام سلامت است.