بهداشت و پیشگیری

رئیس مرکز بهداشت ثامن از مراکز زیر پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد از ارزیابی سلامت روان بیش از 500 مادر باردار در مناطق زیر پوشش این مرکز خبر داد.

دکتر فریدرضا صحی زاده در گفتگو با وب دا اظهار کرد: با توجه به اهمیت برخورداری مادران باردار از سلامت روان ومشکلات روان در دوران بارداری وپس از زایمان ،ارزیابی  سلامت روان تمامی مادران باردار تا 42 روز بعد از زایمان  توسط پزشکان مراکز خدمات جامع سلامت تحت پوشش این مرکز از ابتدای سال جاری و تاکنون در حال انجام است.

وی با بیان اینکه این برنامه با هدف شناسایی مادران باردار دارای اختلال روانپزشکی صورت می پذیرد خاطر نشان کرد: مادران باردار  دارای تشخیص اختلال شناسایی و مداخلات روانشناختی توسط کارشناسان سلامت روان در مراکز خدمات جامع تحت حمایت و بررسی قرار می گیرند.

رئیس مرکز بهداشت ثامن خاطرنشان کرد ، تمامی مادران باردار  صرف نظر از اینکه ارزیابی سلامت روان انها توسط مراقبین سلامت انجام شده باشد  ، می بایست پزشک در اولین ملاقات و همزمان با تکمیل فرم شروع بارداری با اهمیت وحساسیت ویژه  ارزیابی سلامت روان مادر را بررسی و فرم شرح حال روانپزشکی را  تکمیل نماید .

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد اظهار کرد: نشانه هاي عدم توانایی دفع گرماي اضافی بدن شامل تغییر سطح هوشیاري و تغییرات روانی  است، از همین رو زائران پیاده روی دهه آخر ماه صفر باید مراقب گرمازدگی باشند.

دکتر سید جواد حسینی، در گفتگو با وب دا با اشاره به اینکه مشکلات ناشی از گرما مکانیسم هاي پیچیده تنظیم دما، دماي داخلی بدن را ثابت نگه می دارد و در این شرایط بدن سعی میکند تا حرارت بالایی را که در هواي گرم یا ضمن فعالیت شدید جسمی ایجاد کرده است، دفع کند، خاطر نشان کرد:روند از دست دادن حرارت به روش هاي مختلف از جمله تعریق، تبخیر و ... توسط بدن انجام می شود.

وی با بیان اینکه در حالت معمول مکانیسم تنظیم حرارت بدن به خوبی کار می کند و فرد می تواند تغییرات قابل توجه دما را تحمل نماید، تصریح کرد: زمانی که فرد تحت تاثیر گرماي زیادي قرار میگیرد و همچنین به دلیل شرایط محیط دفع گرماي بدن امکان پذیر نباشد ، دماي بدن افزایش یافته و بیماري ظاهر می شود.

انقباض عضلانی و احساس خستگی از علایم گرمازدگی است

دکتر حسینی با اشاره به اینکه در شرایط گرمازدگی، دماي بدن به بالاي 38.4 درجه سانتی گراد می رسد، اظهار کرد: علائم بیماری گرمازدگی شامل انقباض عضلانی ناشی از گرما، خستگی مفرط ناشی از گرما، گرمازدگی انقباض عضلانی ناشی از گرما است .

وی با بیان اینکه تعریق و از دست دادن آب و املاح در بروز انقباض هاي عضلانی نقش دارد، اظهار کرد: معمولا انقباض عضلانی ناشی از گرما در عضلات شکم و پاها ظاهر می شود و بسیار شدید  است ، تا حدي که به نظر میرسد بیمار دچار درد شکم حاد شده است.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد  با اشاره  به اینکه اگر بیماري به طور ناگهانی دچار انقباض عضلانی شکم شود و قبل از این در محیط گرم فعالیت شدید کرده باشد به انقباض عضلانی ناشی از گرما شک کنید، ابراز کرد: برای بهبود حال بیمار باید او را از محیط گرم خارج کنید ، عضلات منقبض را در حالت استراحت قرار دهید ،از راه دهان به بیمار آب خنک و کمی نمک بدهید.

از دست دادن مقادیر زیاد آب بدن علت بروز علائم گرمازدگی است

دکتر حسینی با بیان اینکه  مهمترین علت تظاهر علایم گرمازدگی، به دلیل از دست رفتن مقادیر زیاد آب و الکترولیت بدن از طریق تعریق بسیار شدید است، اظهار کرد: افرادي که در معرض گرماي شدید خورشید قرار می گیرند به ویژه چنانچه چندین لایه لباس روي هم پوشیده باشند، ممکن است به شدت عرق کنند؛ ولی احساس خنکی کنند؛ رطوبت بالاي هوا نیز سبب کاهش میزان تبخیر عرق سطح پوست می شود.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه افرادي که در محیطی گرم، مرطوب و فاقد تهویه به شدت فعالیت کنند و لباس زیادي پوشیده اند بسیار مستعد خستگی ناشی از گرما هستند، خاطر نشان کرد: در موارد خستگی ناشی از گرما علاوه بر افزایش درجه حرارت مرکزي بدن، اختلالات عصبی نیز بروز می کند ، نتیجه این تغییرات، افت فشارخون هنگام بلند شدن  است.

سالمندان و شیرخواران سریعتر از سایر گروه های سنی گرما زده می شوند

دکتر حسینی با بیان اینکه معمولا علائم فرد گرمازده با استراحت کردن و قرار گرفتن در وضعیت خوابیده به پشت بهبود می یابد، علاوه براین تجویز مایعات و بالا بردن پاها نیز سودمند است، اظهار کرد: در برخی از اوقات ممکن است شروع علائم حتی در حالت استراحت در افراد مسن یا شیرخوارانی که در محیط گرم، مرطوب و فاقد تهویه هستند مشاهده شود؛  پوست سرد و مرطوب، خاکستري و رنگ پریده  و زبان خشک  می شود و احتمال تشنگی در فرد وجود دارد .

وی با اشاره به اینکه فرد  گرمازده دچار سرگیجه یا ضعف یا خستگی همراه با حالت تهوع و سردرد است ، ابراز کرد: برای بهبود حال فرد گرمازده ابتدا باید لباس هاي اضافه بیمار را خارج کنید  و بیمار را به سرعت از محیط گرم خارج کنید و به محیط خنک یا زیر سایه منتقل  کنید، علاوه براین بیمار را باید در وضعیت خوابیده به پشت قرار دهید ؛ اگر بیمار هوشیار است و تهوع ندارد کمی آب یا دوغ خنک از راه دهان بدهید و در صورت داشتن حالت تهوع بیمار را به پهلو بخوابانید ، به بیمار آرامش دهید و در صورت عدم بهبودي از اورژانس 115 کمک بخواهید.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه بیمارانی که دچار گرمازدگی می شوند، به علت مختل شدن مکانیسم تعریق در اثر کم آبی شدید بدن، پوستی داغ، خشک و گرگرفته دارند، اظهار کرد: در مراحل اولیه گرمازدگی ممکن است پوست به علت عرق باقیمانده ناشی از تعریق اولیه، مرطوب و نم دار باشد اما درجه حرارت بدن در بیمار دچار گرمازدگی سریعا افزایش می یابد و ممکن است که به 41 درجه سانتی گراد یا بالاتر برسد و در صورتی که درجه حرارت مرکزي بدن افزایش یابد، سطح هوشیاري فرد کاهش خواهد یافت.

دکتر حسینی با بیان اینکه در ابتدا نبض بیمار، سریع و قوي است؛ اما به تدریج با افزایش عدم پاسخ دهی بیمار، نبض وي ضعیف تر می شود و فشار خون کاهش می یابد، گفت:  عموما گرما زدگی در افرادي ظاهر می شود که بیماري مزمنی دارند؛ در این افراد به علت مختل بودن عملکرد تنظیم حرارت بدن، حرارت مرکزي افزایش می یابد.

وی با بیان اینکه در بیماران مسن ، دیابتی ، پوست داغ و قرمز و خشک می شود، عنوان کرد: کودکان، افراد مسن، خانم هاي باردار، افراد با سابقه بیماري قلبی، بیماري انسدادي مزمن ریه، دیابت، کم آبی یا چاقی و افراد با محدودیت حرکتی در خطر بالاي ابتلا به اختلالات ناشی از گرما هستند.

دکتر حسینی  اظهار کرد:  بهبودي از گرمازدگی بستگی به سرعت عمل  تیم درمان دارد تا این اختلال را هر چه سریعتر تشخیص دهند.

مدیر توسعه  و ارتقاء شبکه دانشگاه علوم پزشکی مشهد اظهار کرد: در راستای دسترسی عمومی به خدمات بهداشتی و پیشگیری، برنامه سلامت خانواد و نظام ارجاع در فاز اول و دوم در 10 شهر بالای 20 هزار نفر زیر پوشش این دانشگاه اجرایی شده است.

دکتر محمد حسن درخشان در گفتگو با وب دا خاطر نشان کرد: در فاز اول اجرای برنامه سلامت خانواده و نظام ارجاع، شهرستانهای کاشمر، بردسکن و قوچان زیر پوشش قرار گرفتند و  در این شهرستانها مراقبین سلامت و ماما های مشمولین طرح، تحت 116 ساعت  آموزش های مورد نیاز قرار گرفتند.

وی با بیان اینکه بارگذاری ساختار سازمانی واحدهای بهداشتی و درمانی در سامانه اپراتور ملی سلامت وزارت بهداشت و تعیین محدوده خدمتی شهرستانها و بلوک بندی مراکز در حال انجام است، تصریح کرد: برای این سه شهرستان،اعتباری برای اقدامات فرهنگ سازی، اطلاع رسانی و آموزش، تهیه ملزومات پزشکی و اداری از سوی وزارت بهداشت تخصیص یافته است.

دکتر درخشان با اشاره به اینکه در فاز دوم 7 شهرستان از جمله شهرستانهای تایباد، خواف، فریمان، سرخس، چناران، گلبهار و درگز در این برنامه وارد شدند گفت: بارگذاری ساختار درمانی ملی سلامت ،  واحدهای بهداشتی، بلوک بندی، اجرای برنامه آموزش عمومی ، اطلاع رسانی نیروهای مورد نیاز در این شهرستانها در حال انجام است.

مدیر توسعه  و ارتقاء شبکه دانشگاه علوم پزشکی مشهد  بیان کرد:  برنامه سلامت خانواده و نظام ارجاع مانع از سردرگمی و صرف هزینه های زیاد برای درمان بیماران می شود.

رئیس گروه پیشگیری و درمان بیماریهای واگیر دار معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد ابراز کرد: ابتلا به بیماری های گوارشی در  کودکان شایع تر از بالغین است ، از همین رو در سفر باید مراقبت بیشتری نسبت به تغذیه انجام شود.

دکتر زهرا نهبندانی، در گفتگو با وب دا با اشاره به اینکه اسهال مسافران یکی از شایع ترین بیماري هایی است که مسافران از آن رنج می برند که  این بیماري در اثر خوردن و نوشیدن غذاها و آب هاي آلوده ایجاد می شود، گفت:  این بیماري از طریق غذاهایی که به طور کامل پخته نشده باشند یا غذاهاي پخته شده اي که در گرم کردن مجدد، به طور کامل داغ نشده باشند و غذاهایی که در دماي اتاق نگه داري می شوند ایجاد می شود.

لزوم ممانعت از  کم آبی بدن در شرایط ابتلا به اسهال

وی با بیان اینکه  علائم این بیماري شامل دفع سه بار یا بیشتر مدفوع با قوام شل با یکی از علائم مانند تب، تهوع، استفراغ، درد شکم و مدفوع خونی است که فرم هاي خفیف با دفع مدفوع کمتر از 2 بار در روز ظاهر می شود، ابراز کرد:  اکثر حملات اسهال خود محدود شونده هستند و در عرض چند روز کاملا برطرف می شوند نکته مهم این است که باید از کم شدن آب بدن در هنگام ابتلا به این بیماری جلوگیري کنید.

دکتر نهبندانی با اشاره به اینکه در طی سفر  مطمئن شوید که همیشه به مقدار کافی مایعات می نوشید، این موضوع  براي کودکان از اهمیت بالاتری برخوردار است، گفت:  اگر کودك بی قرار و یا تحریک پذیر است و یا نشانه هایی از تشنگی شدید را نشان می دهد و یا چشم هاي گود رفته یا پوست خشک شده با کاهش قابلیت ارتجاعی دارد، نشانه کم آبی پیشرفته بدن است و فورا باید در مسیر راه  به اولین مرکز بهداشتی درمانی مراجعه کنید .

در زمان ابتلا به اسهال مایعات بیشتری مصرف کنید

وی با بیان اینکه  به محض این که اسهال شروع شد مایعات بیشتر بنوشید مانند آب بطري، آب جوشیده، چاي کم رنگ، سوپ و یا سایر مایعات سالم و از نوشیدن هر گونه مایعی که باعث دفع بیشتر آب از بدن می شود اجتناب کنید، عنوان کرد: قهوه، نوشیدنی هاي بیش از حد شیرین و برخی از دمنوش ها  از جمله مایعات نامناسب در دوران ابتلا به بیماری گوارشی اسهال است.

دکتر نهبندانی با اشاره به اینکه ابتلا به بیماری اسهال براي گروه هاي در معرض خطر یعنی نوزادان و کودکان خردسال، زنان باردار، افراد مسن و افراد داراي نقص ایمنی از اهمیت ویژه اي برخوردار است و افرادي که در این گروه ها قرار دارند به طور ویژه اي به بیماریهاي ناشی از مواد غذایی حساس هستند ، گفت:  در صورتی که در طول مسافرت مبتلا به علایم گوارشی مانند دل درد، دل پیچه و اسهال شُدید قبل از هر گونه خوددرمانی (به ویژه مصرف آنتی بیوتیک) در اسرع وقت به نزدیکترین مرکز درمانی مراجعه و خدمات آزمایشگاهی و درمانی دریافت نمایید.

  وی با اشاره به اینکه وبا نوعی بیماري حاد گوارشی است و در صورتی که به موقع درمان نشود، موجب کم آبی شدید بدن و منجر به مرگ انسان می شود، گفت:  بیماري وبا مخصوص انسان است و انسان با خوردن آب و غذاي آلوده به این بیماري مبتلا می شود، بیش از 75 درصد بیماران مبتلا بدون علامت هستند ، لذا جلوگیري از ورود وبا به یک منطقه غیر ممکن است ولی می توان با رعایت اصول بهداشت فردي و عمومی از گسترش آن جلوگیري کرد .

رئیس گروه پیشگیری و درمان بیماریهای واگیر دار معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد  با بیان اینکه علایم شایع بیماري وبا  شامل احساس پري و سر و صدا (غرغر) در شکم ،استفراغ ، مدفوع شل و آبکی ، عطش و تشنگی است و در اغلب موارد ممکن است احساس سر و صدا در شکم و مدفوع شل اولین علامت بیماري بوده و سپس علایم شدیدتر شروع  شود، ابراز کرد: استفاده از آب آشامیدنی تصفیه شده و بسته بندي، خودداري از مصرف آب هاي خنک شده با یخ هاي قالبی، عدم استفاده از آب هاي آشامیدنی در معابر ، خودداري از مصرف مواد غذایی، خوراکی و آشامیدنی عرضه شده توسط فروشندگان سیار ،خودداري از مصرف سبزي ها و میوه هایی که از شستشو و ضدعفونی مناسب آنها مطمئن نیستید ، مصرف زیاد لیموي تازه، ماست و دوغ ، به همراه داشتن آب بسته بندي و مواد غذایی سالم بسته بندي در طول سفر ، شستشوي صحیح و مکرر دست ها با آب و صابون ، از جمله مهمترین نکات پیشگیرانه از ابتلا به این بیماری گوارشی است .

وی اظهار کرد: در صورت بروز علایم گوارشی مانند اسهال تا 7 روز پس از بازگشت از سفر حتما به نزدیک ترین مرکز خدمات جامع سلامت یا پزشک معالج خود مراجعه کنید.