بهداشت و پیشگیری

معاون فنی معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد ذبح غیر اصولی دام را مهمترین عامل ابتلا به تب کریمه کنگو عنوان کرد و گفت: تاکنون 10 مورد از موارد قطعی بیماری در مناطق مختلف کشور گزارش شده و لازم است عموم مردم نسبت به توصیه های بهداشتی توجه داشته باشند.

دکتر مجید جعفری نژاد درگفتگو با وب دا اظهار کرد: تب خونریزی دهنده ویروسی کریمه کنگو (CCHF) یک بیماری خونریزی دهنده تب دار حاد است که بوسیله کنه منتقل می شود و عفونت در انسان پس از گزش کنه آلوده یا له کردن آن روی پوست ، خوردن گوشت و جگر نیم پز و تماس با ترشحات دامی و ... ایجاد می شود.

وی با بیان اینکه این بیماری در حیوانات اهلی هیچگونه علائم مشخصی ندارد، خاطر نشان کرد: علائم عمومی و اولیه بیماری CCHF در انسان شامل تب، سردرد، ضعف و بی حالی، خستگی، درد عضلانی است که ممکن است با گلودرد، تهوع،استفراغ و اسهال همراه باشد و شباهت زیادی با علائم اولیه عفونتهای ویروسی رایج و همچنین کووید‏-19 دارد.

معاون فنی معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه  بیشترین راه انتفال بیماری، تماس با دام، ترشحات و بافتهای آلوده است تصریح کرد: جهت تشخیص بیماری شروع علائم حاد بیماری همراه با سابقه مسافرت به مناطق روستایی یا تماس با دام، ذبح دام یا گزش کنه ، تماس با مورد مشکوک به CCHF و ... در افراد بررسی می شود و در صورت شناسایی بیمار؛ ردیابی بیماری در اطرافیان و موارد تماس توسط پزشک و نیز ردیابی منبع عفونت توسط اداره دامپزشکی انجام می شود و برای موارد ابتلای احتمالی بلافاصله اقدامات درمانی صورت می گیرد.

دکتر جعفری نژاد با اشاره به اینکه دامداران و کشاورزان، کارگران کشتارگاهها، دامپزشکان و کارکنان بهداشتی درمانی بیشتر در معرض خطر هستند و شیوع بیماری در فصل گرم سال همزمان با فصل فعالیت کنه ها می باشد؛ خاطرنشان کرد: خطر انتقال بیماری در انسان در طی ذبح حیوان آلوده و یا یک دوره کوتاه پس از ذبح حیوان آلوده به دنبال تماس با پوست یا لاشه حیوان وجود دارد؛ همچنین تماس با خون و بافت بیماران بخصوص در مرحله خونریزی یا انجام هر گونه اعمالی که منجر به تماس انسان با خون، بزاق، ادرار، مدفوع و استفراغ آنها گردد، باعث انتقال بیماری می شود و بیمار برای مدتی که در بیمارستان بستری است به شدت برای دیگران آلوده کننده است.

معاون فنی مرکز بهداشت خراسان رضوی گفت مطالبات عمومی در حوزه سلامت موضوع درمان بوده و معتقدیم که باید این مطالبه در حوزه بهداشت و خدمات پیشگیرانه باشد.

دکتر مجید جعفری‌نژاد در گفتگو با وب دا، اظهار کرد: برنامه‌ریزی‌های طرح سلامت خانواده در دانشگاه علوم پزشکی مشهد از ماه‌ها قبل آغاز شده بود و خوشبختانه توانستیم آن چیزی را که ایده‌آل جامعه در حوزه سلامت است آماده نماییم و آن را در شهرستان های مورد هدف به اجرا در آوریم.

وی تصریح کرد: ما جزو معدود دانشگاه هایی هستیم که شروع کار طرح سلامت را در 3 شهر زدیم، در حالی که در دیگر دانشگاه‌ها این برنامه با یک شهر آغاز شد، ما در حوزه تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد شروع برنامه‌های طرح سلامت خانواده را در 3 شهر قوچان، کاشمر و بردسکن داشتیم و در ادامه شهرهای دیگر حوزه تحت پوشش این دانشگاه وارد این طرح ملی خواهند شد.

معاون فنی مرکز بهداشت خراسان رضوی با بیان اینکه مقدمات حضور پزشک و مراقب سلامت همکار در طرح سلامت انجام شده است، خاطرنشان کرد: ثبت نام پزشکان و مراقبان سلامت از طریق سامانه salamat.gov.ir انجام می‌شود.

دکتر جعفری‌نژاد تأکید کرد: در حال حاضر بیشتر مطالبات مردم در حوزه سلامت در زمینه بیمارستان و آزمایشگاه و دیگر موارد مرتبط با حوزه درمان است، معتقدیم که باید این مطالبه به سمت حوزه بهداشت و خدمات پیشگیرانه باشد، زیرا همواره  بر این باوریم که پیشگیری بهتر از درمان است و این موضوع بسیار مهم باید در عمل دیده شود و تنها صرف بیان یک شعار نباشد.

مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماریهای معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد اظهار کرد: درمان سالک رایگان است و داروها به صورت رایگان در اختیار بیماران قرار می گیرد و در صورت تشدید بیماری، مقاومت به درمان یا ایجاد آلودگی در بخش هایی  مانند صورت که به لحاظ زیبایی حائز اهمیت هستند ، بیمار به صورت رایگان به مراکز ویژه تری ارجاع می شود.

دکتر ناصر امینی در گفتگو با وب دا با بیان اینکه سالک اگر به حال خود رها شود، بهبود پیدا می کند، اما محل زخم آن به شکل ناخوشایندی باقی می ماند که آثار روحی و روانی ناراحت کننده ای برای بیماران، به ویژه کودکان و دختران ایجاد می کند، خاطر نشان کرد: بیماران در مراحل ابتدایی بیماری به مراکز خدمات جامع سلامت مراجعه کنند تا به طور کامل، بدون کمترین عارضه یا اثر باقی مانده از زخم روی پوست درمان شوند و از ابتلای سایر عزیزان شان به این بیماری نیز جلوگیری شود.

وی با بیان اینکه عامل بیماری سالک، انگل تک یاختهای به نام لیشمانیا است که توسط پشه خاکی انتقال پیدا میکند، افزود: با شکستن زنجیره انتقال بیماری، یقیناً میتوانیم این بیماری را کنترل کنیم.

مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماریهای معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه لیشمانیا یا سالک پوستی در نوع شهری ضایعه پوستی خشکی ایجاد میکند و در نوع روستایی ، ترشحات بیشتری دارد، گفت: اگر زخم پوستی دارید، آن را بپوشانید زیرا فرد مبتلا به سالک تبدیل به مخزن انگل می شود و پشه خاکی با گزش و خون خواری از زخم فعال پوستی می تواند موجب سرایت این انگل به سایر افراد سالم شود.

دکتر امینی با تاکید بر اینکه  اگر فردی زخم پوستی دارد که بهبود آن طول کشیده، حتما به پزشک یا مراکز خدمات جامع سلامت و مراکز بهداشتی مراجعه کند، مبارزه با پشه خاکی را بهترین راه پیشگیری از ابتلا به سالک برشمرد و گفت: پشه ها به طور معمول در زباله ها، فاضلاب های روباز، نخاله ها، محیط های مرطوب و تاریک تخم گذاری میکنند؛ نخاله های ساختمانی رها شده، ساختمان های نیمه کاره و مخروبه، حتی ساختمان های در حال ساخت که هنوز روی آجرهایشان، نمای بیرونی کار نشده است و خلل و فرج آجرها محل بسیار مناسبی برای تخم گذاری پشه ها هستند و مدیریت این مکان های مولد آلودگی در کنترل جمعیت پشه ها و قطع زنجیره ابتلا به سالک بسیار موثر خواهد بود.

وی گفت: به طور تقریبی همه جای مشهد با ضعف و قدرت متفاوت درگیر سالک است اما مهم ترین مناطق، حاشیه شهر است که به دلیل ازدحام جمعیت، عدم رعایت نکات بهداشتی، رهاسازی فاضلاب در معابر و عدم جمع آوری صحیح زباله در این مناطق، مکان های مستعدی برای بیماری سالک هستند.

دکتر امینی با اشاره به فصل های گرم سال و فعالیت بیشتر پشه ها در ساعات غروب آفتاب گفت: کودکان که بیشتر در کوچه ها و مکان های آلوده مشغول بازی و در معرض گزش هستند؛ بیشترین بیماران مبتلا به سالک هستند.

مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماریهای معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد  با اشاره به روند کاهشی ابتلا به سالک در مجموعه تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد از سال 1391 گفت: متاسفانه این روند با  50 درصد افزایش در سال 1401 نسبت به سال قبل از آن، به یک هزار و 270 بیمار رسید، و در سه ماهه نخست امسال نیز با حدود  20 درصد افزایش نسبت به سال گذشته تعداد 446 مورد سالک گزارش شده است.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: مراقبت سندرمیک بیماریهای عفونی‏-گرمسیری در واحدهای نظام سلامت شامل خانه های بهداشت، مراکز خدمات جامع سلامت شهری و روستایی، مرکز بهداشت شهرستان و مرکز بهداشت استان برای خدمت رسانی انجام می شود.

دکتر سید جواد حسینی در گفتگو با وب دا با اشاره به اینکه نظام سلامت 25 درصد سلامت جامعه را تامین می کند و تامین  75درصد دیگر با تکیه بر چهار اصل عدالت و دسترسی مناسب، تکنولوژی مناسب، هماهنگی بین بخشی و مشارکت مردم میسر می گردد، افزود: در حوزه بیماریها اعم از واگیر و غیرواگیر ارتقای سواد سلامت مردم یک ضرورت است که می تواند اجرای برنامه ها و خدمات نظام سلامت را با وجود عوامل اقتصادی، اجتماعی و ... موثر بر سلامت تسهیل نماید.

وی با بیان اینکه بیماریهای گرمسیری و عفونی در صورت شیوع، قشر عظیمی را درگیر می کند، سواد سلامت و اطلاع رسانی را وظیفه اصلی کارکنان نظام سلامت دانست و اظهار کرد: سواد سلامت منجر به خودمراقبتی می شود و اطلاع کافی مردم در خصوص بیماریها اعم از فشار خون، دیابت، مالاریا، تب کریمه کنگو و ... کمک بزرگی به  نظام سلامت است.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت:  در حال حاضر کمبود آب یک معضل تاثیرگذار بر سلامت است و کاهش 70 درصدی نزولات جوی و همچنین خطر آلودگی های شیمیایی، میکروبی و بیولوژیکی آب علاوه بر کار بهداشتی درمانی،  نیازمند کار اجتماعی است.

دکتر حسینی با اشاره به ایام بازگشت حجاج و خطر بیماری تب کریمه کنگو گفت: نگهداشت گوشت قربانی برای 24 ساعت در یخچال و رعایت مرحله پیش سرد به مدت 48 ساعت برای جگر و احشاء دام قربانی، به سواد سلامت مردم بر می گردد.

وی با اشاره به افزایش موارد مالاریای وارده به استان از 8 مورد در سال گذشته به 20‏-19 مورد در سال جاری و هزینه کرد 53 میلیارد تومان جهت واکسن و سرم هاری در سال گذشته برای 26 هزار مورد گزش مشکوک در سطح استان؛ بر انجام مراقبتهای لازم در خصوص هپاتیت A و بیماریهای منتقله از آب و غذا تاکید کرد و گفت: سواد سلامت موجب خودمراقبتی و تامین سلامت جامعه است و باید جدی گرفته شود.

دکتر حسینی گفت: در نظام سلامت اولویت اول، دوم و سوم ما پیشگیری و بعد درمان است و در حالی که انجام تست فیت و غربالگری 975 هزار نفر جمعیت بالای 50 سال جمعیت تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد از نظر سرطان کولون به ازای هر نفر 20 هزار تومان هزینه دارد؛ متاسفانه هزینه های هنگفتی برای درمان سرطان انجام می شود.