معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد اظهار کرد: نشانه هاي عدم توانایی دفع گرماي اضافی بدن شامل تغییر سطح هوشیاري و تغییرات روانی است، از همین رو زائران پیاده روی دهه آخر ماه صفر باید مراقب گرمازدگی باشند.
دکتر سید جواد حسینی، در گفتگو با وب دا با اشاره به اینکه مشکلات ناشی از گرما مکانیسم هاي پیچیده تنظیم دما، دماي داخلی بدن را ثابت نگه می دارد و در این شرایط بدن سعی میکند تا حرارت بالایی را که در هواي گرم یا ضمن فعالیت شدید جسمی ایجاد کرده است، دفع کند، خاطر نشان کرد:روند از دست دادن حرارت به روش هاي مختلف از جمله تعریق، تبخیر و ... توسط بدن انجام می شود.
وی با بیان اینکه در حالت معمول مکانیسم تنظیم حرارت بدن به خوبی کار می کند و فرد می تواند تغییرات قابل توجه دما را تحمل نماید، تصریح کرد: زمانی که فرد تحت تاثیر گرماي زیادي قرار میگیرد و همچنین به دلیل شرایط محیط دفع گرماي بدن امکان پذیر نباشد ، دماي بدن افزایش یافته و بیماري ظاهر می شود.
انقباض عضلانی و احساس خستگی از علایم گرمازدگی است
دکتر حسینی با اشاره به اینکه در شرایط گرمازدگی، دماي بدن به بالاي 38.4 درجه سانتی گراد می رسد، اظهار کرد: علائم بیماری گرمازدگی شامل انقباض عضلانی ناشی از گرما، خستگی مفرط ناشی از گرما، گرمازدگی انقباض عضلانی ناشی از گرما است .
وی با بیان اینکه تعریق و از دست دادن آب و املاح در بروز انقباض هاي عضلانی نقش دارد، اظهار کرد: معمولا انقباض عضلانی ناشی از گرما در عضلات شکم و پاها ظاهر می شود و بسیار شدید است ، تا حدي که به نظر میرسد بیمار دچار درد شکم حاد شده است.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه اگر بیماري به طور ناگهانی دچار انقباض عضلانی شکم شود و قبل از این در محیط گرم فعالیت شدید کرده باشد به انقباض عضلانی ناشی از گرما شک کنید، ابراز کرد: برای بهبود حال بیمار باید او را از محیط گرم خارج کنید ، عضلات منقبض را در حالت استراحت قرار دهید ،از راه دهان به بیمار آب خنک و کمی نمک بدهید.
از دست دادن مقادیر زیاد آب بدن علت بروز علائم گرمازدگی است
دکتر حسینی با بیان اینکه مهمترین علت تظاهر علایم گرمازدگی، به دلیل از دست رفتن مقادیر زیاد آب و الکترولیت بدن از طریق تعریق بسیار شدید است، اظهار کرد: افرادي که در معرض گرماي شدید خورشید قرار می گیرند به ویژه چنانچه چندین لایه لباس روي هم پوشیده باشند، ممکن است به شدت عرق کنند؛ ولی احساس خنکی کنند؛ رطوبت بالاي هوا نیز سبب کاهش میزان تبخیر عرق سطح پوست می شود.
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه افرادي که در محیطی گرم، مرطوب و فاقد تهویه به شدت فعالیت کنند و لباس زیادي پوشیده اند بسیار مستعد خستگی ناشی از گرما هستند، خاطر نشان کرد: در موارد خستگی ناشی از گرما علاوه بر افزایش درجه حرارت مرکزي بدن، اختلالات عصبی نیز بروز می کند ، نتیجه این تغییرات، افت فشارخون هنگام بلند شدن است.
سالمندان و شیرخواران سریعتر از سایر گروه های سنی گرما زده می شوند
دکتر حسینی با بیان اینکه معمولا علائم فرد گرمازده با استراحت کردن و قرار گرفتن در وضعیت خوابیده به پشت بهبود می یابد، علاوه براین تجویز مایعات و بالا بردن پاها نیز سودمند است، اظهار کرد: در برخی از اوقات ممکن است شروع علائم حتی در حالت استراحت در افراد مسن یا شیرخوارانی که در محیط گرم، مرطوب و فاقد تهویه هستند مشاهده شود؛ پوست سرد و مرطوب، خاکستري و رنگ پریده و زبان خشک می شود و احتمال تشنگی در فرد وجود دارد .
وی با اشاره به اینکه فرد گرمازده دچار سرگیجه یا ضعف یا خستگی همراه با حالت تهوع و سردرد است ، ابراز کرد: برای بهبود حال فرد گرمازده ابتدا باید لباس هاي اضافه بیمار را خارج کنید و بیمار را به سرعت از محیط گرم خارج کنید و به محیط خنک یا زیر سایه منتقل کنید، علاوه براین بیمار را باید در وضعیت خوابیده به پشت قرار دهید ؛ اگر بیمار هوشیار است و تهوع ندارد کمی آب یا دوغ خنک از راه دهان بدهید و در صورت داشتن حالت تهوع بیمار را به پهلو بخوابانید ، به بیمار آرامش دهید و در صورت عدم بهبودي از اورژانس 115 کمک بخواهید.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه بیمارانی که دچار گرمازدگی می شوند، به علت مختل شدن مکانیسم تعریق در اثر کم آبی شدید بدن، پوستی داغ، خشک و گرگرفته دارند، اظهار کرد: در مراحل اولیه گرمازدگی ممکن است پوست به علت عرق باقیمانده ناشی از تعریق اولیه، مرطوب و نم دار باشد اما درجه حرارت بدن در بیمار دچار گرمازدگی سریعا افزایش می یابد و ممکن است که به 41 درجه سانتی گراد یا بالاتر برسد و در صورتی که درجه حرارت مرکزي بدن افزایش یابد، سطح هوشیاري فرد کاهش خواهد یافت.
دکتر حسینی با بیان اینکه در ابتدا نبض بیمار، سریع و قوي است؛ اما به تدریج با افزایش عدم پاسخ دهی بیمار، نبض وي ضعیف تر می شود و فشار خون کاهش می یابد، گفت: عموما گرما زدگی در افرادي ظاهر می شود که بیماري مزمنی دارند؛ در این افراد به علت مختل بودن عملکرد تنظیم حرارت بدن، حرارت مرکزي افزایش می یابد.
وی با بیان اینکه در بیماران مسن ، دیابتی ، پوست داغ و قرمز و خشک می شود، عنوان کرد: کودکان، افراد مسن، خانم هاي باردار، افراد با سابقه بیماري قلبی، بیماري انسدادي مزمن ریه، دیابت، کم آبی یا چاقی و افراد با محدودیت حرکتی در خطر بالاي ابتلا به اختلالات ناشی از گرما هستند.
دکتر حسینی اظهار کرد: بهبودي از گرمازدگی بستگی به سرعت عمل تیم درمان دارد تا این اختلال را هر چه سریعتر تشخیص دهند.
مدیر توسعه و ارتقای شبکه بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد اظهار کرد: طرح پزشک خانواده در مراکز روستایی و شهرهای زیر 20 هزار نفر اجرا می شود و تاکنون یک میلیون و 400 هزار نفر را تحت پوشش برنامه خود قرار داده است. 
