پزشکی

متخصص طب اورژانس و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، علائمی همچون بی قراری، سردرد ،ضعف و عدم توانایی انجام کار را از نشانه های گرمازدگی برشمرد و گفت: در روزهای گرم، نوشیدن مایعات به میزان کافی و پوشیدن لباس مناسب ( که تنگ یا از الیاف مصنوعی نباشد) برای تنظیم بهتر دمای بدن و جلوگیری از گرمازدگی توصیه می شود.

دکتر حمید رضا ریحانی در گفتگو با وب دا، اظهار کرد: درجه حرارت بدن در حالت طبیعی حدود 37 درجه است و برای کنترل این دما در فصل زمستان، لباس گرم و در تابستان با خوردن نوشیدنی خنک و لباس خنک می توان دمای بدن را در حالت طبیعی نگه داشت، اما گرما زدگی زمانی اتفاق می افتد که گرمای محیط بیش از توان بدن برای ثبات نگه داشتن دمای بدن باشد.

وی افزود: افراد سالمند و کودکان اغلب ممکن است توانایی مقابله با گرما را نداشته باشند و در هوای گرم تعریق بدن آنها افزایش یابد که همین امر سبب کاهش املاح بدن و عوارض ناشی از آن از جمله افت فشار خون، سرگیجه و بی حالی خواهد شد. 

دکتر ریحانی، علائمی همچون کلافگی، بی قراری، سردرد ،ضعف و عدم توانایی انجام کار را از نشانه های گرمازدگی برشمرد و گفت: ورم بدن در اندام تحتانی ، عرق سوز  شدن ، گرفتگی عضلات برای افراد گرما زده به خصوص در زائران پیاده اربعین مشاهده می شود و از همین رو اتخاذ تدابیر پیشگیرنده از این علائم مهم و مورد تاکید است.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، عدم تعادل ، کاهش هشیاری و تشنج را از آخرین نشانه های گرمازدگی عنوان و خاطرنشان کرد: یکی از اصلی‌ترین علل گرمازدگی، فعالیت بدنی شدید در شرایط آب‌وهوایی گرم است؛ فعالیت‌هایی مانند ورزش، کار بدنی سنگین یا دویدن در هوای گرم که می‌تواند دمای بدن را به‌سرعت افزایش دهد و اگر خنک‌سازی از طریق تعریق و افزایش جریان خون به سطح پوست به‌اندازه کافی انجام نشود، خطر گرمازدگی بالا می‌رود، در همین ارتباط باید توجه داشت که کشاورزان، کارگران صنعتی و ورزشکاران بیش از سایرین در معرض گرمازدگی هستند.

دکتر ریحانی تاکید کرد: افرادی که در مناطق گرمسیر و مرطوب زندگی می‌کنند و دسترسی به تهویه مناسب ندارند، بیشتر در معرض خطر گرمازدگی قرار دارند و لذا نوشیدن مایعات کافی برای تنظیم دمای بدن و جلوگیری از گرمازدگی در این مناطق و به خصوص در بین سالمندان و کودکان اهمیت دارد.

متخصص طب اورژانس همچنین با بیان اینکه پوشیدن لباس‌های سنگین، تنگ یا ساخته شده از مواد که اجازه تبخیر عرق را نمی‌دهند، می‌تواند منجر به افزایش دمای بدن و گرمازدگی شود و بالعکس لباس‌های مناسب و خنک می‌توانند به بدن کمک کنند تا دمای خود را به طور مؤثرتری تنظیم کند.

وی استفاده از لباس های نامناسب در افراد دچار مشکلات قلبی و عروقی را با خطرات بیشتری توأم دانست و گفت: این افراد ممکن است نتوانند به طور مؤثر جریان خون خود را تنظیم کنند و در نتیجه، در معرض خطر بالای گرمازدگی قرار دارند، همچنین افراد مبتلا به دیابت ممکن است در تنظیم دمای بدن مشکل داشته باشند.

 دکتر ریحانی خاطرنشان کرد: برخی از داروها و مواد مخدر هم می‌توانند توانایی بدن برای خنک‌شدن را کاهش دهند و خطر گرمازدگی را افزایش دهند که از جمله این داروها می تواند داروهای مدر، ضد افسردگی باشد.  همچنین مصرف مواد مخدر و الکل می‌تواند توانایی بدن برای درک و پاسخ به افزایش دما را کاهش دهد.

مدیر امور دندانپزشکی معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی مشهد با تاکید بر رصد تیزبینانه‌ی بازرسان و ناظران حوزه دندانپزشکی این دانشگاه، بر فعالیت های غیرمجاز مداخله گران سلامت گفت: مداخلات غیرقانونی می تواند به بیماری‌های خونی و واگیردار همچون ایدز، هپاتیت، 1HPV و... منجر شود.

دکتر مرتضی فغانی در گفت‌‎وگو با وب دا، با بیان اینکه بازدیدها و نظارت‌های در حوزه دندانپزشکی همه روزه و به طور مستمر توسط سه تن از بازرسان و ناظران این حوزه تخصصی در حال انجام است  افزود: در آخرین مورد مشاهده شده پلمب یک آرایشگاه زنانه به دلیل انجام خدمات دندانپزشکی در منطقه ابوطالب مشهد انجام شد که وضع غیربهداشتی فاجعه باری داشت.

مدیر امور دندانپزشکی معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی مشهد تاکید کرد: در بحث مداخله‌گران سلامت که هیچ مدرکی در حوزه پزشکی و دندانپزشکی ندارند ، برخورد قانونی بسیار جدی خواهد شد؛ چراکه فعالیت غیرقانونی آنها می تواند مشکلات بسیاری از جمله بیماری‌های خونی و واگیردار همچون ایدز، هپاتیت، 1HPV و ...را ایجاد کند.

دکتر فغانی بر دقت و توجه هر چه بیشتر مردم برای انتخاب پزشکان معتبر و دارای صلاحیت نیز تاکید کرد و گفت: افراد قبل از مراجعه به پزشک نام او را در اینترنت جستجو کنند و چنانچه از داشتن شماره نظام پزشکی و مطب و یا درمانگاه، کلینیک و بیمارستانی که در آن حضور دارد اطمینان پیدا کردند به نزد آن فرد مراجعه داشته باشند، در غیر این صورت باید به جهت عدم بروز مشکلات جدی در خودمان از رفتن به آن مکان خودداری کنند.

مدیر امور دندانپزشکی معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی مشهد همچنین گفت: افراد با انجام اقدامات دندانپزشکی بدون داشتن تخصص و مجوز لازم، می‌توانند باعث بروز آسیب‌های جدی و جبران‌ناپذیر شوند و این آسیب‌ها اغلب شامل مواردی همچون عفونت، پارگی بافت، آسیب به عصب و حتی از دست دادن دندان است.

متخصص تغذیه و رژیم درمانی بیمارستان شهید هاشمی نژاد، از مراکز درمانی تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: در موقعیت های استرس زا، توصیه می شود افراد از انواع دمنوش ها، عرقیات، بِه و سیب جهت کاهش استرس و افزایش آرامش بهره بگیرند.

دکتر مریم نوری، در گفتگو با وب دا، اظهار کرد: با توجه به اینکه در شرایط خاصی همچون انواع بحران ها و جنگ ها، احتمال بروز استرس روانی در افراد افزایش می یابد، لذا از نظر علم تغذیه، برخی توصیه‌ها جهت آرامش بیشتر و کاهش استرس های روانی به افراد ارائه می شود.

وی گام نخست را مصرف وعده های غذایی در کنار سایر اعضای خانواده و در یک محیط آرام و بدون تنش عنوان کرد و گفت: بهتر است در هنگام صرف وعده های غذایی، از روشن کردن رسانه هایی مثل تلویزیون و رادیو خودداری نمایند تا تنش های ناشی از آگاهی اخبار به ویژه اخبار استرس زا به حداقل برسد. علاوه بر این، مصرف برخی مواد غذایی، از جمله میوه هایی نظیر سیب و بِه می توانند آرامش بخش باشند و با توجه به اینکه میوه بِه دارای بافت سفتی است، مصرف آن به صورت مارمالاد و مربا توصیه می شود.

این متخصص تغذیه درباره مصرف برخی از انواع عرقیات در کاهش استرس هم گفت: عرقیاتی نظیر گلاب، بادرنجبو و همچنین عرق یا دمنوش بهار رنج و دمنوش گل گاو زبان، بسیار آرامش بخش بوده و مصرف آنها برای کسب آرامش توصیه می شود. همچنین، استفاده از زعفران در طبخ غذاها و یا تهیه شربت زعفران به همراه عرقیات مذکور می توانند، باعث ایجاد آرامش و کاهش استرس های روانی شوند.

دکتر نوری با تأکید بر اینکه، مصرف برخی مواد غذایی، باعث تحریک سیستم عصبی  و ایجاد استرس و تنش می شود، خاطر نشان کرد: چای و قهوه و همچنین ادویه های تند نظیر فلفل، محرک اعصاب مرکزی محسوب می شوند، لذا در شرایط بحران و استرس به افراد توصیه می شود، از این مواد کمتر استفاده کنند.

متخصص تغذیه و رژیم درمانی دانشگاه، افزود: گاهی استرس، می تواند باعث آسیب های جسمانی از جمله آسیب در کارکرد دستگاه گوارش شود و اگر افرادی در موقعیت های استرس زا، ناراحتی های گوارشی را در ناحیه معده خود احساس می کنند، می توانند با مصرف روغن زیتون و عرق نعناع، معده را تقویت و علائم مربوط به  آن که تهوع و استفراغ است، را کاهش دهند.

وی، در خصوص اثرات منفی استرس هم گفت: گاهی استرس، کارکرد روده ها را نیز تحت تأثیر قرار می دهد، لذا در این شرایط توصیه می شود معجون حاوی عرق نعناع، نبات، پوست سیب و مقداری آب را قبل از هر وعده غذایی مصرف کنند تا ناراحتی گوارشی را بهبود بخشند . در این راستا، استعمال روغن در ناحیه شکم، باعث تقویت بافت روده شده و ناراحتی های گوارشی را کاهش می دهد.

وی در پایان با استناد به آیه 139 سوره آل عمران گفت: خداوند در این آیه می فرماید: از حوادث و وقایعی که به شما می رسد نگران نشوید و نترسیدکه اگر مؤمن باشید، شما برتر خواهید بود.

دبیر کارگروه سلامت روان در بحران دانشگاه علوم پزشکی مشهد، با اشاره به رخداد جنگ اخیر در کشور و ابعاد روانشناختی آن گفت: وقتی بحران یا جنگی اتفاق می افتد سیستم بدنی ما بطور طبیعی واکنش نشان می دهد و برای پاسخ به خطر آماده می شود، لذا لازم است که در بحرانها، علائم فیزیولوژیک بدن را با اجرای برخی از تکنیک ها مانند تن آرامی یا تنفس دیافراگمی مدیریت کنیم.

دکتر فرشاد شیبانی، در گفتگو با وب دا، ضمن برشمردن اقدامات کارگروه سلامت روان در بحران دانشگاه علوم پزشکی مشهد در ایام جنگ 12 روزه گفت: کارگروه سلامت روان در بحران دانشگاه علوم پزشکی مشهد با هدف مدیریت استرس و اضطراب، خدمات و مداخلات بهنگامی را برای اقشار مختلف اجرایی کرد و در همین راستا برنامه های درون بخشی و کمک های روانشناختی با اساتید، همکاران و سفیران سلامت و برنامه های برون بخشی در ارتباط با عزیزان هلال احمر و نیز افزایش کمک های اولیه روانشناختی و همچنین غربالگری افراد آسیب پذیر و ارجاع آنان برای استفاده از خدمات تخصصی بصورت مستمر اجرایی  شد.
عضو هیات علمی گروه روانپزشکی و روانشناسی دانشگاه افزود: زمانیکه خطر یا جنگی که اتفاق می افتد سیستم بدنی ما واکنش نشان می دهد و سیستم ایمنی برای پاسخ به خطر آماده می شود، لذا لازم است که در بحرانها، علائم فیزیولوژیک را با اجرای برخی از تکنیک ها مانند، تن آرامی یا تنفس دیافراگمی مدیریت کنیم.
این روانشناس بالینی همچنین گفت: تحقیقات نشان می دهد که برخی از افراد بحرانها را نه بعنوان یک تهدید بلکه به عنوان فرصتی برای رشد می دانند، لذا این افراد به دنبال معانی و ارزش های عمیق تر و غنی تری پس از حادثه ها و بحران ها هستند و با انعطاف پذیری بالاتری واکنش نشان می دهند و در نتیجه تاب آوری بالاتری دارند و به قول اقبال لاهوری باور دارند که: زندگی در صدف خویش گوهر ساختن است/ در دل شعله فرو رفتن و نگداختن است.
دکتر شیبانی یاد آور شد: در جنگ اخیر همبستگی و همدلی بین همه اقشار افزایش یافت و مردم به یکدیگر یاری می رساندند و این موضوع مهم باعث اتحاد و همبستگی اعضای جامعه و  بر خلاف انتظار دشمن بود.

فضای مجازی؛ کارزار ایجاد تنش و اضطراب در بحران ها
دکتر فرزانه وفائی، عضو هیات علمی گروه علوم اعصاب نیز در همین ارتباط گفت: همزمان با وقوع بحران جنگ با هدف ترویج آرامش و کاهش اضطراب و تنش یکسری از برنامه های اطلاع رسانی، تولید پادکست و گزارش های خبری، نشست ها و سمپوزیوم ملی را با مشارکت روابط عمومی اجرایی نمودیم و مقالاتی هم در این زمینه آماده گردیده است.
وی از اصحاب رسانه و روابط عمومی ها درخواست کرد؛ در ترویج و تبادل اطلاعات صحیح و پیشگیری از اخبار کاذب که عمدتا توسط بیگانگان ترویج می گردد و سبب بروز جنگ های رسانه ای می گردد در سطح جامعه به مردم کمک کنند و از تکنولوژی مطلوب رسانه ای  در جهت تقویت سلامت روان جامعه استفاده نمایند.
عضو هیات علمی گروه علوم اعصاب همچنین گفت: دنیای امروز دنیای فناوری و تکنولوژی است، و جنگ ها صرفا فیزیکی نیستند و دشمن تلاش می کند تا از فضاهای اجتماعی و شبکه های مجازی با ترویج پیام های متعدد زمینه ساز تنش، اضطراب و اختلال در نظم عمومی جامعه گردد و سطح کار آمدی اجتماعی جامعه را کاهش دهد. اما قطعا با افزایش دانش عمومی و کنترل هیجانات خواهیم توانست بحران ها را به خوبی مدیریت نمائیم.

تیم های روانشناسی دانشگاه؛ در تمام ایام سال آماده خدمات رسانی
بهناز بیوکی روانشناس دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد ، در ادامه این گفتگو بر آمادگی تیم های روانشناسان مشاور دانشگاه در همه ایام سال تاکید کرد و افزود: روانشناسان دانشگاه خدمات مختلفی را در جهت تقویت سلامت روان به دانشجویان ارائه می دهند و با وقوع جنگ هم در سطح خوابگاههای دانشجویی برنامه مشاوره و گفتگو با دانشجویان در زمینه های کاهش نگرانی ها، و مدیریت هیجانات بصورت آنکال و 24 ساعته اجرایی گردی که خوشبختانه به نتایج مطلوبی در حیطه کاهش استرس دست یافتیم. 
وی با اشاره به این نکته که واکنش های هیجانی ممکن است پس از یک بحران نیز اتفاق بیفتند و واکنش ها با تاخیر بروز کنند، افزود: بر همین اساس باید خدمات درمانی و حمایتی پس از بحران نیز استمرار داشته باشد و لازم است خدمات سلامت روان  بصورت مستمر در قالب کارگاههای حل مساله و مهارت زندگی اجرایی و برقرار باشد تا در زمان بحرانها با عدم آمادگی شاهد آسیب های روحی و روانی نباشیم.