پزشکی

رئیس بخش سالمندان بیمارستان ابن‌سینا از مراکز زیر پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد با تأکید بر ضرورت توجه خانواده‌ها به تغییرات رفتاری و ذهنی سالمندان گفت: در صورت مشاهده کوچک‌ترین علائم شناختی یا روانی، باید سالمند هرچه سریع‌تر توسط پزشک متخصص ویزیت شود تا از پیشرفت بیماری‌های مغزی و روانی جلوگیری گردد.

دکتر زنیره سلیمی، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، در گفت‌وگو با خبرنگار وب‌دا اظهار کرد: مراقبت اصولی، تکریم و همراهی خانواده سه رکن طلایی سلامت سالمندان است. روند جهانی به سمت سالمندی جمعیت حرکت می‌کند و در این شرایط، توجه ویژه به بیماری‌های شایع در سالمندان و حمایت مستمر خانواده‌ها یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است.

وی با بیان اینکه بیماران بستری در بخش سالمندان بیمارستان ابن‌سینا عمدتاً در گروه سنی بالای ۶۰ تا ۶۵ سال قرار دارند، افزود: سالمندی با تغییراتی در عملکرد فرد، رفتار و روابط اجتماعی همراه است. اگر خانواده‌ها این تغییرات را درک نکنند، مشکلات سالمندان پیچیده‌تر خواهد شد.

دکتر سلیمی با اشاره به استفاده همزمان سالمندان از داروهای مختلف تصریح کرد: پزشکان متخصص باید با دقت مانع از بروز تداخل دارویی شوند. علاوه بر این، کیفیت خواب، فعالیت بدنی و تعاملات اجتماعی باید همواره مورد توجه قرار گیرد.

وی ادامه داد: برنامه‌های روزانه کوتاه اما پایدار، پیگیری سریع علائم بیماری و رعایت نظم در مراقبت‌های پرستاری از الزامات بخش سالمندان است.

به گفته رئیس بخش سالمندان بیمارستان ابن‌سینا، توانمندی‌های گذشته سالمندان باید تقویت شود و حفظ خاطرات آنان نقش مهمی در سلامت روان دارد. او پیشنهاد کرد: استفاده از آلبوم‌های عکس و پازل‌های حجمی می‌تواند به ارتقای سلامت ذهنی سالمندان کمک کند.

دکتر سلیمی خاطرنشان کرد: بسیاری از علائم روانی در سالمندان منشأ جسمی دارد و باید این بیماران توسط متخصصین سالمندشناسی مورد ارزیابی قرار گیرند.

وی در پایان گفت: با مراقبت دقیق، احترام و همراهی خانواده، می‌توان کیفیت زندگی سالمندان را به شکل قابل‌توجهی ارتقا داد و از بروز بحران‌های غیرقابل پیش‌بینی جلوگیری کرد.

مدیر امور بیمارستانی و تعالی خدمات بالینی دانشگاه علوم پزشکی مشهد اعلام کرد: در طول اجرای طرح تابستانه امسال، به ۸۲۰ هزار مراجعه‌کننده در اورژانس بیمارستان‌های دانشگاهی تحت پوشش این دانشگاه خدمات‌رسانی شد و ۱۸ هزار زایمان طبیعی و سزارین نیز در این بازه به ثبت رسید.

دکتر سعیده صباغ‌سجادیه در گفت‌وگو با خبرنگار وب‌دا اظهار کرد: از نیمه دوم خرداد تا پایان شهریور ماه، ۴۷۰ هزار مراجعه مستقیم و انتقالی با اورژانس ۱۱۵ به بیمارستان‌های مشهد و ۳۵۰ هزار مراجعه از شهرستان‌ها ثبت شد که در مجموع ۸۲۰ هزار بیمار از خدمات اورژانس بهره‌مند شدند.

وی افزود: در این ایام تمامی تخت‌های بستری، کلینیک‌ها، پاراکلینیک‌ها و درمانگاه‌ها فعال بودند و هیچ عمل جراحی اعم از اورژانسی یا غیراورژانسی به دلیل کمبود خون یا پزشک بیهوشی لغو نشد.

مدیر امور بیمارستانی و تعالی خدمات بالینی دانشگاه با بیان اینکه نرخ اشغال تخت‌ها بالای ۸۵ درصد بود، خاطرنشان کرد: این میزان در بخش‌های مراقبت ویژه نوزادان، کودکان و بزرگسالان (NICU، PICU و ICU) به بیش از ۹۰ درصد رسید.

وی تأکید کرد: بیش از ۹۰ درصد بیماران در کمتر از شش ساعت تعیین تکلیف شدند. همچنین ۷۰ درصد بیماران به‌صورت سرپایی درمان و ۳۰ درصد برای تکمیل مراحل درمان بستری شدند.

به گفته او، در این مدت کلیه بخش‌های دیالیز، بیماران سرطانی، تالاسمی و هموفیلی فعال بودند و پیوندهای مرگ مغزی و زنده به زنده نیز بدون وقفه ادامه یافت. متوسط زمان بستری بیماران ۷۲ ساعت بوده که در موارد خاص تا ۴.۵ روز افزایش یافته است.

دکتر صباغ‌سجادیه اعلام کرد: در طول اجرای طرح تابستانه، ۱۸ هزار زایمان طبیعی و سزارین در بیمارستان‌های دانشگاهی انجام شد.

وی افزود: بیشترین مراجعات مربوط به حوزه کودکان بود و بیمارستان‌های اکبر و دکتر شیخ پذیرای بالاترین آمار مراجعین بودند. پس از آن، حوزه تروما و جراحی در بیمارستان‌های طالقانی، شهید کامیاب، شهید هاشمی‌نژاد و ولایت در رتبه دوم قرار گرفت و بیماران داخلی در بیمارستان‌های حضرت قائم(عج) و امام رضا(ع) در رتبه سوم بودند.

مدیر امور بیمارستانی و تعالی خدمات بالینی دانشگاه با اشاره به همزمانی طرح تابستانه با مناسبت‌ها و رویدادهای خاص اظهار کرد:طرح تابستانه امسال با مأموریت‌های متعددی همچون دهه امامت و ولایت، جنگ تحمیلی ۱۲ روزه، ماه‌های محرم و صفر، دهه پایانی صفر (از اربعین حسینی تا شهادت امام رضا(ع)) و هفته وحدت همزمان بود. در واقع، در حوزه امور بیمارستانی و تعالی خدمات بالینی طی ۱۱۰ روز، پنج مأموریت ویژه را به‌طور همزمان مدیریت کردیم و خوشبختانه بدون بروز مشکل خاص، پاسخگوی تمامی بیماران سرپایی و بستری بودیم.

عضو هیأت علمی دانشکده طب ایرانی و مکمل دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به ویژگی‌های فصل پاییز در متون کهن طب ایرانی، به ارائه راهکارهایی برای حفظ سلامت و پیشگیری از بیماری‌ها در این فصل پرداخت.

دکتر فاطمه محجوب در گفتگو با وب دا با بیان اینکه پاییز طبعی سرد و خشک دارد، اظهار کرد: کاهش گرمای تابستان و افزایش برودت و خشکی هوا می‌تواند زمینه‌ساز بروز یا تشدید برخی بیماری‌ها به‌ویژه در افراد با مزاج سرد و خشک (سوداوی) شود.

وی خشکی پوست و مخاطات (بینی، گلو و چشم‌ها)، تشدید دردهای مفصلی، افزایش احتمال افسردگی و وسواس فکری، ابتلا به سرماخوردگی و آلرژی‌های تنفسی و همچنین بروز خشکی مدفوع و یبوست را از مهم‌ترین عوارض این فصل برشمرد.

عضو هیأت علمی دانشگاه با تأکید بر نقش تغذیه مناسب در کاهش اثرات منفی پاییز گفت: افراد باید از مصرف زیاد فست‌فودها و غذاهای دارای طبیعت سرد و خشک مانند سوسیس، کالباس، بادمجان، گوشت گاو و گوساله، غذاهای مانده و کنسروی، قهوه و چای پررنگ پرهیز کنند.

وی افزود: استفاده از غذاهای معتدل و رو به گرم و تر توصیه می‌شود که شامل نان گندم خوب پخته‌شده، ماش و نخود، گوشت گوسفند، بلدرچین و مرغ محلی، میوه‌هایی نظیر انار شیرین، سیب شیرین، به، انگور و انجیر و همچنین تنقلاتی مانند مغز بادام، پسته، کشمش و مویز است.

دکتر محجوب خواب در مکان‌های بسیار سرد یا در معرض باد را برای سلامتی مضر دانست و توصیه کرد؛ افراد از خواب کوتاه نیم‌روزی (قیلوله) به‌مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بهره‌مند شوند. همچنین بر ضرورت ورزش منظم با شدت متوسط تأکید کرد و گفت: ورزش‌های سنگین موجب افزایش خشکی بدن شده و برای این فصل مناسب نیستند.

وی در ادامه استفاده از خوراکی‌های ملین مانند انجیر خیسانده در آب یا روغن زیتون را برای پیشگیری از یبوست مؤثر دانست و افزود: پوشیدن لباس‌های گرم‌تر به‌تدریج با شروع پاییز و پرهیز از قرار گرفتن ناگهانی در معرض باد سرد، از دیگر توصیه‌های ضروری است.

این عضو هیأت علمی دانشگاه استفاده از رطوبت‌دهنده‌های هوا (بخور) در منزل یا محل کار را برای مقابله با خشکی هوا مفید دانست و گفت: افزودن چند قطره گلاب یا عرق بهارنارنج به دستگاه بخور می‌تواند اثر آرام‌بخشی نیز به همراه داشته باشد.

وی همچنین به افراد توصیه کرد برای جلوگیری از خشکی پوست، پس از استحمام با آب ولرم، از روغن‌های گیاهی مانند روغن بنفشه یا بادام شیرین استفاده کنند.

دکتر محجوب با اشاره به تأثیر فصل پاییز بر حالات روحی و روانی افزود: این فصل می‌تواند احساس غم و اندوه را افزایش دهد. به همین دلیل، افزایش معاشرت با دوستان و بهره‌گیری از عطرهای طبیعی مانند گل یاس و گلاب می‌تواند بسیار مؤثر باشد.

وی در پایان یادآور شد: رعایت این تدابیر ساده اما کاربردی می‌تواند به حفظ تعادل مزاجی و سلامت افراد در فصل پاییز کمک کند. البته این توصیه‌ها کلی هستند و افراد با شرایط خاص یا بیماری‌های زمینه‌ای باید حتماً با پزشک متخصص مشورت نمایند.

دکتر رضا شم آبادی، مسئول سلامت روان بیمارستان قائم (عج) مشهد گفت: بحران‌ها می‌توانند امنیت روانی افراد را مختل کرده و منجر به تنش طولانی‌مدت در بدن شوند، لذا در این شرایط ، دسترسی به خدمات سلامت روان از اهمیت بالایی برخوردار است.

دکتر رضا شم آبادی در گفتگو با وب دا، اظهار کرد: در شرایط بحران، مغز و روان ما در حالت تدافعی و آماده‌باش قرار می‌گیرد که این امر می‌تواند منجر به تجربه تنش طولانی‌مدت در تمامی نقاط بدن شود و اگر در لحظات بحرانی، اقدامات اولیه سلامت روان انجام نشود و فرد از حمایت اجتماعی و خانوادگی کافی برخوردار نباشد، استرس وارد شده ممکن است ماندگار شده و فرد به اضطراب مزمن مبتلا شود.

وی ادامه داد: علائم رایج این وضعیت شامل اضطراب شدید، حملات شبه پانیک یا پانیک، احساس ناگهانی افزایش ضربان قلب، خفگی، سیاهی رفتن چشم‌ها، افت فشار، و خلق پایین طولانی‌مدت است و علاوه بر این، مشکلات خواب شامل خواب منقطع، کابوس‌های شبانه، و احساس خستگی پس از بیداری، و همچنین اختلال در کارکردهای اجرایی مانند حافظه، توجه، تمرکز و تنظیم هیجانات مشاهده می‌شود. همچنین مشکلات جسمی نظیر اختلالات گوارشی و دردهای قلبی نیز از دیگر عوارض این وضعیت است، زیرا آستانه تحمل فرد کاهش می‌یابد و تعارضات شخصی و اجتماعی افزایش می‌یابد.

مسئول سلامت روان بیمارستان قائم (عج) در خصوص راهکارهای مقابله با این اثرات، گفت: افراد حداقل روزی سه تا چهار بار تمرینات تنفسی ساده انجام دهند و تنفس خود را کنترل کرده و آن را به سمت دیافراگم و شکم هدایت کنند. همچنین سعی کنند تنفس را از طریق بینی طولانی‌تر کرده و با حجم کمتر از دهان خارج کنند، که انجام این تمرینات تنفسی ۱۰ تا ۱۵ بار در طول روز می‌تواند به بهبود احساسات بدنی و اضطراب کمک کند.

دکتر شم آبادی همچنین بر اهمیت فعالیت‌های بدنی مبتنی بر آرامش و مراقبت از خود، مانند پیاده‌روی با تمرکز و آرامش، تاکید و اضافه کرد: فعالیت‌های بدنی منظم مانند نرمش، رفتن به باشگاه یا دوچرخه‌سواری می‌تواند به بازگرداندن روتین روزانه کمک کند.

وی همچنین تاکید کرد: افراد نظم و انضباط در خواب، بهداشت خواب، تغذیه و ورزش را رعایت کنند و حتی‌الامکان خود را در فعالیت‌های اجتماعی مشارکت دهند و اگر احساس کردید که غم و اضطراب خیلی شدید است، حتماً از کمک یک متخصص سلامت روان که دارای پروانه روان‌شناسی معتبر باشد، کمک بگیرید و از منابع خبری معتبر استفاده کنید.