دانش

عضو هیئت علمی گروه علوم مدیریت و اقتصاد سلامت دانشکده بهداشت با اشاره به انجام طرح پژوهشی " تبیین چالش‌های طرح ویزیت از راه دور مدیریت درمان تامین اجتماعی از دیدگاه ارائه دهندگان و گیرندگان خدمت تحت پوشش این سازمان در استان خراسان رضوی " گفت : در حال حاضر مقاله منتج از این طرح تحقیقاتی، در تخصصی ترین نشریه بین المللی یعنی Digital Health به چاپ رسیده است.

دکتر جواد مقری استاد دانشگاه علوم پزشکی مشهد و دانشیار سیاست گذاری، در گفتگو با وبدا ضمن بیان این مقدمه که تله ویزیت یا ویزیت از راه دور یکی از زیر شاخه‌های پزشکی از راه دور است که کاربرد و اهمیت آن بویژه از دوران کرونا در کلیه کشورهای دنیا پررنگ شده افزود: در کشور ما هم ویزیت از راه دور یکی از شیوه های مهم و مورد نیاز است که می‌تواند به پایین آوردن هزینه‌های نظام سلامت، افزایش کارایی و بالا بردن دسترسی افراد به خدمات سلامت و متخصصین خصوصاً در مناطق محروم کشور کمک کند.

بر همین اساس طرح تحقیقاتی "تبیین چالش‌های طرح ویزیت از راه دور مدیریت درمان تامین اجتماعی از دیدگاه ارائه دهندگان و گیرندگان خدمت تحت پوشش این سازمان در استان خراسان رضوی " در سال 1401 کلید خورد که از بُعد مشکل محوری و این که ما در تدوین سیاست‌هایمان بتوانیم از این قبیل طرح‌ها درس بگیریم، حائز اهمیت می باشد؛ ضمن اینکه یک بخش کار هم به اشتراک گذاشتن نتایج پژوهش و نتایج مطالعات با تمامی کشورهای دنیا و در سطح بین الملل است.

وی افزود: در رابطه با طرح پژوهشی مذکور ما مقاله‌ای را منتشر کردیم که مورد توجه تخصصی‌ترین مجله بین المللی در حوزه سلامت الکترونیک یعنی ژورنال Digital Health که با پرستیژ بسیار بالا در حال انتشار مقالات با کیفیت از کشورهای مختلف است، قرار گرفت. این نشان می‌دهد که پژوهش های مطرح در این حیطه‌ها ضمن کمک به سیاست گذاران در کشورمان، حتی می‌تواند در سطح بین المللی هم مورد تایید و استقبال قرار گیرد.

دکتر مقری در ارتباط با چرایی اجرای این طرح و اهداف آن نیز گفت: طرح فوق در واقع چالشی بود که یکی از دانشجویان مقطع دکترای تخصصی که شخصاً در فضای تامین اجتماعی با این موضوع مواجه بود، مطرح کرد و ما پس از مطالعات لازم و طرح سوالات فرایند پژوهش را آغاز کردیم؛ این طرح پژوهشی در زمان کوید19 در مدیریت تامین اجتماعی در استان خراسان رضوی کلید خورد  و تلاش شد که در حیطه مراقبت سلامت ظرفیت بهره‌گیری از مراقبت از راه دور شکوفا شود.

وی در ارتباط با اهمیت این طرح خاطر نشان کرد: در حال حاضر برخی از مناطق کشورمان دسترسی به خدمت سلامت ندارند و شاید ما بتوانیم قسمتی از این خدمات را با پزشکی از راه دور یا ویزیت از راه دور در اختیارشان قرار دهیم. در زمانی که کرونا در کشور شیوع یافت یکی از برنامه های مدیریت درمان تامین اجتماعی در خراسان رضوی این بود که بیماران دارای بیماری‌های مزمن به جای آنکه حضوراً به مراکز درمانی مراجعه کنند، با هماهنگی با پزشکان مربوطه شان تحت ویزیت از راه دور به شکل تلفنی قرار گیرند.

در این طرح بیمارانی که بیماری‌های مزمن مثل دیابت یا فشار خون داشتند و نیازمند ویزیت بودند از روی پرونده ها شناسایی می شدند و طی یک تماس تلفنی به آنها گفته می‌شد که قرار است ما شما را با پزشکتان ارتباط دهیم و ایشان با شرح حال و اطلاعاتی که از شما خواهند گرفت اصطلاحا شما را ویزیت از راه دور کرده و تجویز نسخه خواهند داشت. در مرحله بعدی و بعد از اینکه نسخه فوق توسط پزشک نوشته می‌شد، لازم نبود که بیمار به داروخانه مراجعه کند، بلکه پزشک نسخه را برای داروخانه می‌فرستاد و پس از آماده شدن نسخه، توسط یکی از تکنسین‌های داروخانه درب منزل بیمار تحویل داده می‌شد. این طرح از اردیبهشت ماه 1394 آغاز شد و در 3 بیمارستان، 6 کلینیک و 8 درمانگاه تامین اجتماعی در استان خراسان رضوی و قریب به 1900 بیمار از خدمات آن استفاده کردند.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد یادآور شد: برنامه اجرا شده مذکور در کنار همه فواید و تاثیرات مثبت با چالش‌هایی هم مواجه بود که هم از دیدگاه پزشکان و هم گیرندگان خدمت آن را بررسی کردیم تا ببینیم اگر چنین سیاست ها و برنامه هایی در کشور توسعه پیدا کنند، چه در مواقع بحران مثل اپیدمی‌های اخیر و چه در مورد افرادی که در مناطق دورافتاده هستند و یا به هر شکل مشکل در تردد دارند، برنامه را چطور می‌توانیم پیاده کنیم که بیماران بتوانند استفاده بهتری داشته باشند.

 برای این کار ما مطالعه ای کیفی با استفاده از مصاحبه‌ با گروه های مختلف پزشکان درگیر برنامه مورد نظر طراحی کردیم. در مورد مصاحبه شوندگان بیمار نیز سعی شد افرادی انتخاب شوند که از لحاظ جنسیت، سن، نوع بیماری، وضعیت اقتصادی و اجتماعی و سطح سواد و ... متفاوت باشند تا بتوانیم اطلاعات جامع‌تری را جمع آوری کنیم و نتایج بهتری را در اختیار سیاست گذاران حوزه سلامت قرار دهیم.

پس از تحلیل داده‌ها تعداد بالایی کد اولیه شناسایی شد که ما پس از تحلیل آنها چالش‌های این طرح را در سه طبقه اصلی که در فرایند سیاست گذاری وجود دارد و شامل چالش‌های مرحله " تدوین برنامه ، چالش‌های نحوه اجرای برنامه و چالش‌های مربوط به حیطه پایش و ارزشیابی برنامه است "، طبقه بندی کردیم.

در چالش‌های مربوط به تدوین برنامه 5 چالش شناسایی شد که شامل  "عدم شفافبت لازم در برنامه" بود که جامعه مخاطب طرح معتقد بودند این برنامه تعاریف دقیق و شفافی از فرآیندهای کاری ندارد و باعث ابهام می‌شود و همچنین عدم شفافیت در اینکه اولویت بندی و انتخاب بیماران به چه نحوی انجام می‌شود. چالش شناسایی شده دیگر در مرحله تدوین برنامه مربوط به "تامین زیرساخت" بود و بیشترین بحث این بود که اگر می‌شد یک تماس تصویری در کنار تماس تلفنی باشد می‌توانست به پزشک کمک زیادی در تشخیص کند و پزشک با اطمینان بیشتری تجویز را انجام بدهد. همچنین گاهی نرم‌افزاری که پیش بینی شده بود سازگاری لازم را نداشت. چالش بعدی "آموزش و فرهنگ سازی" بود که مشارکت کنندگان به اتفاق معتقد بودند که قبل از شروع این کار، هم در جنبه عرضه که پزشکان باشند و هم در جنبه تقاضا که بیماران هستند بهتر بود که آموزش و فرهنگ سازی مورد نیاز انجام شود. مورد دیگر "مسائل حقوقی" بود، چرا که به گفته مشارکت کنندگان مجوزهای قانونی لازم اخذ نشده بود و از دیگر سو پزشکان نگران بودند از اینکه صرفاً با یک شرح حال گرفتن تلفنی بدون اینکه بیمار را ببینند و ویزیت کنند اگر اتفاقی متعاقباً برای بیمار رخ دهد چه کسی می‌تواند از پزشک حمایت کند؟

 در نهایت آخرین چالش شناسایی شده در مرحله تدوین برنامه "سازوکارهای انگیزشی" بود و اینکه پرداختی بیماران در ویزیت تلفنی که زمان بیشتری را هم می‌طلبید چطور باید انجام شود؟ توزیع عادلانه بیماران برای پزشکان هم بحث دیگری بود که نسبت به آن نقدهایی وجود داشت.

در مورد چالش‌های نحوه اجرای برنامه 3 چالش عمده شناسایی شد؛ اول بحث "ارتباط موثر بود" که به خاطر مشکلات ارتباطی و قطع و وصل شدن ابزار ارتباطی سبب می‌شد تعامل پزشک و بیمار به آن شکل مورد انتظار انجام نشود، همچنین عدم امکان برقراری ارتباط تصویری پزشک که در نتیجه امکان معاینه و بررسی دقیق توسط پزشک کمرنگ می شد. چالش بعدی "کارایی و اثربخشی" برنامه بود که در این زمینه مشارکت کنندگان معتقد بودند عدم امکان معاینه فیزیکی به عنوان یکی از مهم‌ترین پایه‌های تشخیص، منجر به کاهش کیفیت ویزیت و افزایش امکان رخ دادن خطای پزشکی می شد، که در این زمینه هم باید برنامه‌ریزی‌های دقیق‌تر واستفاده از ابزارهای لازم  احتمال بروز این خطاها کمتر شود. در نهایت آخرین چالش در مرحله نحوه اجرای برنامه "سازماندهی برنامه" بود که مصاحبه شوندگان اعتقاد داشتند ارتباط بین بخشی ضعیفی در این برنامه وجود داشت و مشکلات در سازماندهی کار توسط پزشکان داوطلب هم در اینجا دیده میشد.

چالش‌های مرحله سوم یعنی پایش و ارزشیابی که به عنوان آخرین طبقه کلی چالش‌ها مورد بررسی قرار گرفت، یک سری موارد مربوط به کنترل نحوه اجرا و در حین اجرای طرح بود که تحت عنوان "پایش" از آن یاد می‌شود. در واقع طبق نظر مشارکت کنندگان ما شاخص‌های دقیقی و مدونی برای کنترل کمیت و کیفیت کار نداشتیم. همچنین عدم امکان کنترل صحت و دقت آمار را داشتیم و در گزارش تعداد دقیق ویزیت‌ها هم مشکلاتی وجود داشت که سبب می‌شد پایش کار سخت‌تر بشود.

 از سوی دیگر در "ارزیابی" نهایی طرح هم دچار مشکلاتی بودیم، هم در مورد اینکه ارزیابی نیازها و چالش‌های اجرای طرح را انجام دهیم و اصلاحات احتمالی را لحاظ کنیم و هم اینکه در نهایت بررسی اثربخشی و کارایی این برنامه را داشته باشیم و ببینیم این طرح ارزش ادامه دادن دارد یا خیر. به صورت کلی طرحی که انجام شد در سازمان تامین اجتماعی به عنوان یک تجربه جدید و منحصر به فرد مطرح بود که در مجموع، هم گیرندگان خدمت و هم پزشکان از آن رضایت داشتند و طرح بسیار خوبی بود، اما دارای چالش هایی هم بود که با شناسایی و حل آن می شد در حیطه اثربخشی و رضایتمندی نتایج بهتری نیز گرفت.

به اعتقاد ما استفاده از ظرفیت پزشکی از راه دور و توسعه سیاست های مربوطه در این زمینه در کشورمان می تواند یکی از مهمترین برنامه های پیش روی سیاست گذاران در نظام سلامت ایران باشد که با توجه به محدودیت منابع، مشکلات موجود در دسترسی به امکانات و پزشکان متخصص در مناطق روستایی، محروم و دورافتاده، گره گشای بسیاری از مشکلات فعلی باشد. در این راه استفاده از تجارب منحصر به فردی مثل طرح مورد نظر که در مدیریت درمان تأمین اجتماعی صورت گرفت، می تواند به ارتقای سیاست گذاری در این حیطه کمک شایانی نماید.

محققان دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد موفق به طراحی دستگاه برداشت آلژینات و گچ با تعیین وزن جهت رعایت کنترل عفونت شدند.

استاد دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در گفتگو با وب دا اظهار کرد:  در دهه های اخیر رعایت کنترل عفونت در مراکز بهداشتی به عنوان عامل مهم جلوگیری از آلودگی های متقابل و انتقال آلودگی بیان شده است. با توجه به اهمیت انکارناپذیر کنترل عفونت در مطب ها، کلینیک ها و مراکز دانشگاهی دندانپزشکی و لزوم کاربرد گسترده ی مواد قالب گیری و گچ های دندانپزشکی برای تهیه قالب های مطالعه، نیاز به راهکاری وجود داشت تا بتوان انتقال عفونت از یک بیمار به بیمار دیگر طی پروسه ی برداشت آلژینات و گچ از ظروف درباز با پیمانه های مخصوص را به حداقل رساند. به این منظور  تلاش کردیم دستگاه طراحی کنیم تا هم به صورت دیجیتال میزان دقیق مورد نیاز گچ و آلژینات را تحویل دهد و هم اینکه بدون دخالت دست و انتشار آلودگی، ماده را درون ظرف بریزد.

دکتر سیده مریم امید خدا عملکرد این دستگاه را بسیار ساده عنوان و خاطر نشان کرد: انتخاب و خرید آلژینات دندانپزشکی و نگهداری صحیح از آن از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا آلژینات یکی از متداول‌ترین مواد مورد استفاده برای گرفتن قالب از دهان است. دستگاه AlgiWeight برای برداشت پودر آلژینات بدون تماس جهت کنترل عفونت و جلوگیری از هدر رفت مواد ساخته شده است. پودر از طریق درب بالای دستگاه در مخزن ذخیره ریخته میشود. بر روی دستگاه و در مقابل، 3 دکمه و نمایشگر نمایش وزن قرار دارد. با فشردن دکمهSet و دکمه های + و - میتوان میزان دلخواه وزن مواد را انتخاب نمود. وزن تعیین شده در حافظه دستگاه ذخیره میگردد و در هربار خاموش و روشن نیاز به تغییر مجدد و Set کردن نمی باشد.در مقابل و زیر قسمت نمایشگر، محل خروج پودر و قرارگیری ظرف وجود دارد.

وی افزود:  با هر بار فشردن پدال به میزان وزن تعیین شده پودر در ظرف خالی میشود. جهت مقاومت فیزیکی، بدنه دستگاه از جنس کربن استیل و رنگ الکترواستاتیک کوره ای جهت مقاومت در برابر رطوبت ساخته شده است. همچنین به دلیل وجود موتور الکتریکی در این دستگاه، بدنه با ضخامت بیشتر جهت کاهش ارتعاش و پایداری بیشتر طراحی گردیده است. این نمونه از دستگاه جهت قابل جابجایی بودن رومیزی طراحی شده و قابلیت طراحی دیوارینیز وجود دارد.

دکتر امید خدا با اشاره به اینکه این تحقیقات حاصل همکاری با مهندس شریف شریف زاده ، مهندس الکترونیک و مخترع می باشد گفت: این ‍‍‍‍‍ پروژه در قالب طرح تحقیقاتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد مجوز گرفت و در مطب ها، کلینیک ها و تمامی دانشکده ه های دندانپزشکی قابل استفاده است.

دکتر امید خدا با اشاره به اینکه این دستگاه قابل استفاده در کلیه محیط های آموزشی و درمانی می باشد افزود: استفاده از این دستگاه امکان کنترل عفونت و جلوگیری از اسراف آلژینات را فراهم می کند و از آنجا که نمونه مشابه خارجی ندارد، مطمئن هستم در صورت حمایت مسئولین و تامین بودجه لازم اگر با کیفیت بالا و مطابق با استاندارهای جهانی ساخته شود قابلیت صادر شدن  به سایر کشورها را دارد.

در همایشی که از سوی انجمن اندودانتیکس های کشور امریکا برگزار شد، تیم محققان دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با ارائه مقاله ای تحت عنوان" تاثیر نانو کایتوزان در استخوان سازی " موفق به کسب رتبه برتر و دریافت جایزه این همایش بین المللی شدند.

دکتر سیاوش موشخیان استاد و عضو تیم تحقیقاتی دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در گفتگو با وبدا، پیرامون جزئیات این طرح پژوهشی گفت: مقاله " تاثیر نانو کایتوزان در استخوان سازی " که در همایشی از سوی انجمن اندودانتیکس های کشور امریکا به عنوان پژوهش برتر شناخته و طی سال2024 در ژورنال سالیانه یJournal of Endodontic  بازتاب یافت، با تلاش یک تیم تحقیقاتی و البته نقش محوری دکتر حمید جعفرزاده به عنوان ارائه کننده طرح اصلی مطالعه، در مرکز تحقیقات حیوانی دانشکده دندانپزشکی مشهد صورت گرفت.

وی با بیان اینکه طرح تحقیقاتی فوق بر روی جمجمه خرگوش و در شاخه مطالعات Basic Researchو biology انجام و نتایج آن، در سایت goe جهت دسترسی علاقمندان بارگزاری شده افزود: در این تحقیق تاثیر مواد نانو کایتوزان بر استخوان سازی به صورت مقایسه‌ای با زمانی که با دگزامتازون میکس شده و با گروه‌های دیگری که استخوان موجود زنده و حالتی که ماده خاصی در موضع قرار نمی‌گیرد و همچنین در بازسازی ناحیه‌ای که در واقع استخوان آن حذف شده بررسی گردید و به دنبال این مطالعه، نتایج بسیار خوبی را در بررسی بافت شناسی و رادیوگرافیک داشتیم که می‌تواند در بحث‌های بعدی بهبود ضایعات استخوانی که به دنبال جراحی‌های استخوان انجام می‌شود موثر باشد.

دکتر موشخیان افزود: با توجه به اینکه حیطه کار ما مربوط به جراحی‌های مایکروسرجری و اندودانتیکس است این طرح تحقیقی بسیار می‌تواند کمک کننده باشد؛ همینطور در سایر قسمت‌ها می‌توان به بازسازی استخوان نزدیک به آنچه در اتوگرفت اتفاق می‌افتد کمک کرد؛ چرا که گاهی ضایعات بزرگی را داریم که برداشت استخوان از بدن خود بیمار مشکل است و حتی ناممکن، چون ممکن است ضایعه‌ای را در آن قسمت ایجاد کند، بنابراین شاید بتوان با مطالعاتی روی همین مواد نانو کایتوزان در آینده این مسئله را کاهش داد و نه تنها به یک استخوان سازی خوب در آن ناحیه برسیم، بلکه به یک استخوان مشابه بافت اصلی بیمار دست پیدا کنیم.

وی در خصوص ماهیت مواد کایتوزان به عنوان نوعی از بایو پلیمرها هم گفت: ساختار کایتوزان‌ها چیزی شبیه به ساختار ماتریکس خارج سلولی است و به خاطر سطوح زیادی که دارند می‌توانند تحریک استخوان سازی را در یک ناحیه‌ی مشخص داشته باشند و مانند یک ماتریکس عمل ‌کنند که استخوان با کیفیت شکل بگیرد . مزیت این ماده آن است که با حداقل التهاب و حداکثر استخوان سازی در بالاترین حد تشابه با ماده استخوان اصلی که از دست رفته عمل می کند. ماده اولیه این تحقیق یعنی نانوکایتوزان توسط استاد گرامی دکتر ثابتی که هم اکنون در آمریکا اقامت دارند، در اختیار ما قرار گرفت؛ اگر چه ساخت این ماده در ایران هم موضوع پیچیده‌ای نیست.

استاد و محقق دانشکده دندانپزشکی مشهد همچنین گفت: یکی از فیلدهای مورد علاقه من، ابزارها و ایده‌های جدید در تجهیزات تخصصی است که برخی به ثمر نشسته و برخی هم در حال کار است و قطعاً نتیجه خواهیم گرفت، اما آنچه آرزوی من است تکریم افراد فرهیخته و خلاق و تشویق آنها است، زیرا این افراد اعتبار و افتخار کشور هستند و در پشت صحنه موفقیت‌های آنها سال‌ها تلاش، ابتکار و خلاقیت نهفته است و لذا با قدردانی از این افراد در واقع هم به پیشرفت و خلاقیت‌های هرچه بیشتر آنها در کشور کمک می‌شود و هم جوان‌ترها می بینند که این تلاش‌ها موثر است و به یک محصول ختم شده که این هم به لحاظ اعتباری و هم اقتصادی می‌تواند برای کشور مفید باشد.

عضو هیأت علمی گروه پاتولوژی دانشکده دندانپزشکی مشهد و عضو تیم تحقیقاتی این مقاله نیز در گفتگو با وب دا اظهار کرد: اعطای دیپلم افتخار به محققان دانشکده دندانپزشکی توسط انجمن اندودنتیست‌های آمریکا در مراسمی که در در لس آنجلس این کشور برگزار خواهد شد، انجام می‌شود.

دکترنرگس قاضی با ذکر این نکته که بررسی هیستولوژی بازسازی استخوان در این تحقیق در فاز حیوانی بر روی خرگوش انجام شده است، تأکید کرد: خوشبختانه نتایج حاصل شده در فاز حیوانی آن مطابق با حد انتظار بود و برای فاز انسانی آن آماده‌ایم و هیچگونه مشکلی از این بابت وجود ندارد.

این مقاله توسط دکتر حمید جعفرزاده متخصص اندودنتیکس و جمعی از پژوهشگران با هدف بررسی اثر بازسازی استخوان توسط نانوکایتوزان انجام شده است.همچنین اعضا تیم تحقیقاتی دکتر نرگس قاضی ،دکتر سیاوش موشخیان، دکتر علی باقرپور، دکتر ریحانه شفیعیان، دکتر شاهین معینی، دکتر علی کاظمیان، دکتر امیر آذرپژوه، دکتر آنیل کیشن در  اجرای طرح تحقیقاتی مشارکت و همکاری  داشتند.

رئیس مرکز تحقیقات فارماکولوژی گیاهان دارویی مشهد، با اشاره به تولید دو داروی گیاهی موثر در درمان بیماری های" سلیاک "  و " عفونت‌های زنانگی " گفت: داروی آنزیمی هضم گلوتن جهت درمان بیماری سلیاک و داروی گیاهی فیتوواژکس برای علاج عفونت های زنانگی به کار گرفته می شود.

دکتر حسن رخشنده در گفتگو با وبدا، با بیان اینکه تا کنون محصولات مختلفی از سوی مرکز تحقیقات فارماکولوژی گیاهان دارویی مشهد به بازار داروی ایران وارد شده افزود: یکی از محصولات اخیر این مرکز، شیاف فیتو واژکس است که از عصاره سیاه دانه تهیه شده و برای عفونت‌های زنانگی استفاده میشود. این محصول حدود ۸ سال است که در بازار ایران وجود دارد، به عنوان یک داروی رسمی مصرف می‌شود و فروش بسیار بالایی نیز دارد، مجوز آن هم به نام دانشگاه گرفته شده و درصدی از فروش آن به حساب دانشگاه واریز می‌شود.

استادیار گروه فارماکولوژی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، به ساخت داروی گیاهی دیگری، برای درمان دل درد و کولیت بویژه در نوزادان و خردسالان نیز اشاره کرد و گفت: کودکان در طول سالهای خردسالی عموماً دچار کولیت و دل درد می‌شوند و و چون این دل درد اغلب با تهوع همراه است در دارو خوردن مقاومت می‌کنند. این مشکل برای فرزند خود من هم پیش آمد و با توجه به اینکه روز تعطیل بود و امکان مراجعه به پزشک وجود نداشت، به فکرم رسید که با یک درمان خانگی درد او را کاهش دهم و چون در کتاب‌های قدیمی خوانده بودم که روغن برخی ترکیبات گیاهی اگر دور ناف مالیده شود، دل درد رفع می‌شود، زیره سیاهی که در منزل داشتیم را دم کردیم و یک پارچه بسیار نازک را از اسانس زیره سیاه آغشته کردیم و روی اطراف ناف گذاشتیم، کمتر از یک ربع بعد دل درد بچه خوب شد و به خواب رفت و وقتی بیدار شد گفت گرسنه ام. من که این اثر را دیده بودم تصمیم گرفتم آن را به فرآورده تبدیل کنم و کارهای تحقیقاتی آن و گرفتن مجوز را دنبال کردم که خوشبختانه انجام شد و به عنوان یکی از محصولات موثر در دل درد بچه‌ها به صورت موضعی در آینده نزدیک وارد بازار خواهد شد؛ هنوز نام تجاری برای این محصول انتخاب نشده است.

وی در خصوص تولید یک محصول آنزیمی مفید در هضم گلوتن برای بیماران " سلیاک " نیز گفت: سلیاک بیماری است که به دلیل نبود آنزیم مورد نیاز برای هضم گلوتن موجود در گندم یا جو و سایر گیاهان در بدن برخی از افراد، بدن آنها شروع می‌کند به تولید آنتی بادی‌هایی که سبب علائمی مثل دل درد، خونریزی دستگاه گوارش، خونریزی بینی یا حساسیت‌های پوستی و از همه مهمتر صاف شدن پرزهای روده کوچک می شود و با صاف شدن این پرز‌ها عملاً جذب مواد غذایی و املاح و ویتامین‌ها مختل می‌شود و این بیمار دیگر رشد نمی‌کند و به هیچ وجه نباید ترکیبات و موادی که از ترکیب جو گندم و مواد مشابه است استفاده کند. با توجه به اینکه آرد خاصیت کش‌آوری و غلیظ کنندگی دارد، در اکثر مواد غذایی تولیدکنندگان آرد می‌زنند؛ حتی در ماست، شکلات و.... و این مریض هیچ یک از این‌ها را نمی‌تواند مصرف کند و همواره باید غذای مخصوصی را مصرف کند که ذره از این ترکیبات در آن نباشد؛ حتی سفره‌ای و یا ظرفی که استفاده می‌کند نباید پیش از آن نان یا پفک یا موادی که از آرد درست شده باشد در آن گذاشته شده باشد و لذا برای این افراد فقط پرهیز توصیه می‌شود و از آنجا که غذاهای فاقد گلوتن خیلی گران است و دسترسی به آن آسان نیست؛ این افراد با مشکلات زیادی روبرو خواهند بود. ما برای این مشکل بسیار فکر و بررسی کردیم که آیا آنزیمی را می‌توانیم تولید کنیم که جایگزین آنزیم هضم کننده گلوتن باشد؟ بر همین اساس ابتدا ما آمدیم، در محیط بیرون آنزیم را استخراج کردیم و روی گلوتن ریختیم و مشاهده کردیم که آن را تجزیه کرد و بعد آن را روی حیوانات انجام دادیم که البته موفق نبود ولی تا حدودی راهنما بود. در ادامه رفتیم با همکاران داخلی و گوارش صحبت کردیم که بتوانیم روی مریض‌ها کار کنیم، خوشبختانه یکی از اساتید با ما همکاری کرد و شروع کردیم به کار کردن روی چند نفر از بیماران که نتایج بسیار خوبی داشت و بسیار موثر و درمان کننده بود؛ فرایند مصرف این دارو هم به این شکل است که بیمار نیم ساعت قبل از خوردن هر ماده حاوی گلوتن این دارو را مصرف می کند و پس از آن می‌تواند تا ۵ یا ۶ ساعت بعد از مصرف دارو هرنوع ماده گلوتن دار را استفاده کند. اکنون بیماران از این دارو بسیار راضی هستند و خوشبختانه علائم بالینی و آزمایشگاهی ندارند