بهداشت و پیشگیری

مدیر جوانی جمعیت، سلامت ، خانواده و مدارس دانشگاه علوم پزشکی مشهد اظهار کرد: بسته خدمات مراقبتی متنوعی برای سالمندان تعریف شده که از آن جمله می توان به ارزیابی وضعیت سقوط و زمین خوردن سالمندان اشاره کرد زیرا با افزایش سن تعادل ماهیچه ای بهم می خورد و با پیگیری این موضوع می توان از بسیاری بیماریها و خطرات پیرامون سقوط جلوگیری کرد. 

دکتر محمد احمدیان ، در گفتگو با وب دا با اشاره به اینکه خدمات در حوزه مراقبت سالمندان شامل تن سنجی، ارزیابی الگوی تغذیه، کنترل وزن، مشاوره تغذیه، غربالگری سلامت روان، غربالگری قلبی –عروقی (فشارخون، چربی خون، قندخون)، ارزیابی وضعیت سقوط و زمین خوردن  است، خاطر نشان کرد: الگو تغذیه ای و میزان اضافه وزن نقش مهمی در بیماریهای دوره سالمندی دارد. 

وی ادامه داد:  همکاران بهداشتی در زمان انجام این مراقبت‌ها ضمن بررسی کامل وضعیت سالمندان تحت پوشش، توزیع مکمل های ویتامین‏-دی ماهانه و کلسیم‏-دی روزانه را در قالب طرح مکمل‌یاری سالمندان ارائه می دهند.

دکتر احمدیان تاکید کرد: از تمامی افراد 60 سال و بالاتر جهت بهره مندی از خدمات آموزشی و مراقبتی دوران سالمندی درخواست میشود سالیانه یکبار به مراکز خدمات جامع سلامت نزدیک محل سکونت خود مراجعه نمایند تا با کنترل فاکتورهای خطر، بیماریهای غیرواگیردار به موقع شناسایی و به مراکز درمانی برای دریافت خدمات سطح بالاتر ارجاع داده شوند.

رئیس گروه پیشگیری و مدیریت بیماریهای واگیردار دانشگاه علوم پزشکی مشهد اظهار کرد: میزان ابتلا به سالک در مناطق زیر پوشش این دانشگاه، در سال گذشته 22 درصدهزار نفر گزارش شده است .

دکتر زهرا نهبندانی، در گفتگو با وب دا با اشاره به اینکه میزان ابتلا به سالک از سال 88 که 103 درصد هزار نفر بود روند کاهشی داشت تا جایی که آمار ابتلای این بیماری در سال 99 به 15 درصد هزار نفر رسیده بود، خاطر نشان کرد:  بیشترین آمار افراد مبتلا به سالک در شهر مشهد ، ساکنین مناطق حاشیه شهر هستند.

وی با بیان اینکه 85 درصد میزان مبتلایان به سالک در مناطق تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد  از نوع سالک خشک و شهری در شهر مشهد است، تصریح کرد: مناطق حاشیه شهر مشهد فاقد بهسازی لازم است از همین رو موارد ابتلا به بیماری در این مناطق افزایشی است، علاوه براین اتباع خارجی نیز بیشتر در این مناطق سکونت دارند که باعث انتقال بیماری می شوند.  

دکتر نهبندانی با اشاره به اینکه مشکل اصلی در کنترل بیماری سالک در حاشیه شهر؛ اسکان نامناسب افراد حساس در مناطق بهسازی نشده است، گفت:  متاسفانه به دلیل شرایط اقتصادی مردم حاشیه شهر  در منازل نیمه تمام اسکان می گیرند و همین موضوع زمینه گزش توسط پشه سالک را برای آنها فراهم می کند. 

رئیس گروه پیشگیری و مدیریت بیماریهای واگیردار دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه اقدامات کنترلی بیماری یکی از مهمترین وظایف شهرداری ها است که خوشبختانه در اطراف حرم رضوی این موضوع با بهسازی معابر و ساختمان ها به خوبی مدیریت شد، عنوان کرد: خدمات درمانی این بیماری در کلیه مراکز بهداشتی درمان  سالک شهرستان ها رایگان انجام می شود علاوه براین کارشناسان بهداشتی موظف به فالو آپ این بیماران هستند تا روند درمان به صورت کامل انجام شود. 

دکتر نهبندانی با اشاره به اینکه والدین مراقب باشند که در مناطق بهسازی نشده کودکان با لباس های استین کوتاه به خصوص هنگام غروب افتاب بازی نکنند زیرا احتمال گزش در این ساعات بیش از سایر اوقات است، اظهار کرد: افرادی که در بالکن یا بهار خواب می خوابند باید حتما از پشه بند استفاده کنند زیرا سالک بیماری بومی است و تنها امکان کنترل آن وجود دارد و حذف آن امکان پذیر نیست.

کارشناس مسوول بیماریهای آمیزشی و هپاتیت معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: هپاتیت های ویروسی، بیماری مسری است که بسته به نوع از طریق خون و مایعات بدن(جنسی) منتقل می شود. از همین رو احتمال انتقال هپاتیت ها در بارداری از مادر به جنین وجود دارد، بنابراین غربالگری این بیماری برای مادران باردار در سیستم بهداشتی انجام می شود.
دکتر علی حسین پور در گفتگو با وب دا با بیان اینکه در صورت ابتلا به هپاتیت B و C احتمال انتقال هپاتیت از مادر به جنین در بارداری وجود دارد. افزود: بسیاری از مادران باردار از ابتلا به ویروس آگاهی ندارند زیرا عفونت گاهی هیچ علامت و نشانه ای ایجاد نمی کند اما انجام غربالگری برای جلوگیری از سرایت بیماری از مادر به جنین از اهمیت بالایی برخوردار است.
وی هپاتیت را مجموعه ای از عفونت های ویروسی برشمرد که بر کبد تاثیر گذاشته و منجر به آسیب این اندام می شوند که هپاتیت A، B و C سه فرم اصلی هپاتیت بوده و در هپاتیت A اغلب بیماری حاد و کوتاه مدت است(از طریق آب آلوده بیشتر منتقل می شود)، اما هپاتیت B و C می توانند به فرم مزمن تبدیل شوند. هپاتیت A و B با استفاده از واکسن قابل پیشگیری می باشد اما واکسنی برای پیشگیری از هپاتیت C در دست نیست.
دکتر حسین پور توصیه کرد: همه خانم های باردار غربالگری هپاتیت B را بهتر است در اولین مراجعه دوران بارداری انجام دهند و انجام غربالگری هپاتیت C نیز به خانم های بارداری که دارای برخی فاکتورهای خطر مثل اعتیاد، تماس با سرنگ آلوده و... هستند، توصیه می شود.
کارشناس مسوول بیماریهای آمیزشی و هپاتیت معاونت بهداشت دانشگاه اظهار داشت: بانوان مبتلا به هپاتیتB و Cدر بارداری باید مراقبت های بیشتری که شامل انجام آزمایش خون، تست های کبدی دریافت نمایند.
دکتر حسین پور تصریح کرد: ویروس هپاتیت B از طریق تماس مستقیم با مایعات بدن (مانند خون ، مایع منی یا مایعات واژن) منتقل می شود و در رابطه جنسی محافظت نشده یا هنگام استفاده از سوزن هایی که برای تزریق مواد مخدر استفاده می شود انتقال می یابد و نوزاد می تواند با قرار گرفتن در معرض خون و مایعات آلوده در هنگام زایمان به ویروس مبتلا شود و اکثر بانوان باردار مبتلا به عفونت حاد ویروس هپاتیت B، اگر اقدامات درمانی و پیشگیری انجام نشود این ویروس را به نوزادان خود منتقل می کنند ، لذا شناسائی مادر مبتلا و درمان و انجام واکسیاسون و ایمونوگلوبولین در نوزاد از اهمیت زیادی برخوردار است.
وی با اشاره به اینکه عفونت ویروسی هپاتیت B در نوزادان می تواند شدید بروز کند، خاطرنشان کرد: همه مادران باردار باید از نظر هپاتیت B مورد آزمایش قرار بگیرند تا به موقع از ابتلای نوزاد جلوگیری شود، البته مادران مبتلا به هپاتیت B و C می توانند به نوزاد خود شیر دهند و از طریق شیردهی بیماری منتقل نمی شود.
دکتر حسین پور ادامه داد: واکسیناسیون هپاتیت برای جلوگیری از انتقال به نوزاد در عرض چند ساعت پس از تولد انجام و سپس در دو ماهگی ،چهارماهگی و شش ماهگی به شکل واکسن ترکیبی پنتاوالان زده می شود و آزمایشاتی نیز برای اندازه گیری سطح آنتی بادی انجام می شود، که اگر نتایج آزمایش نشان دهد نوزاد مبتلا به ویروس هپاتیت B است، باید تحت مراقبت های پزشکی مداوم قرار گیرد و برای ارزیابی سلامت نوزاد و نحوه عملکرد کبد ویزیت منظم پزشک مورد نیاز است.
وی با اشاره به اینکه هیچ واکسنی برای محافظت در برابر ویروس هپاتیت C وجود ندارد، اما درمان های موثر بیماری بدست آمده است . لذا تشخیص زود مبتلایان و درمان آن کمک کننده است. در مشهد بیش از یک هزارو دویست نفر در این سه سال تحت درمان هپاتیت سی قرار گرفته و به بهبودی کامل رسیده اند.
دکتر حسین پور با بیان اینکه در هپاتیت C می توان به نوزاد خود شیر دهند( البته اگر زخم یا جراحتی بر روی نوک سینه مادر وجود داشته باشد باید از شیردهی تا بهبود زخم خودداری گردد) گفت: بانوان مبتلا به ویروس هپاتیت نباید بیماری خود را مخفی کنند و اگر مراکزی که زایمان را انجام می دهند، به شرایط بیمار آشنا نباشند ممکن است تبعات خاص برای نوزاد داشته باشد و انتقال صورت گیرد..
وی تاکید کرد: بنابراین اگر بیمار مبتلا به هپاتیت، تمایل به بارداری دارد می تواند با مراقبت های لازم و حفاظت از خود تا حد زیادی شانس بهره مندی از داشتن یک نوزاد سالم را در خود افزایش دهد.
از ابتدای سال 1403 تعداد 25 هزار مادر باردار در سیستم بهداشتی آزمایش هپاتیت بی انجام داده که کمتر از نیم درصد این مادران تست مثبت داشته و تحت مراقبت های لازم قرار گرفته اند و نوزادان آنها واکسن و ایمونوگلوبولین اختصاصی دریافت داشته اند.

مدیر کاهش خطر بلایا و حوادث معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد اظهار کرد: با توجه به ضرورت آگاهی برای ایمنی در خصوص بلایا و حوادث، آموزش های لازم به مادر خانواده در مراکز بهداشت توسط مراقبین ارایه می شود. 

دکتر محمدرضا جویا، در گفتگو با وب دا با اشاره به اینکه آموزش خانوار در برابر بلایا یکی از نکات مهم در حفظ سلامت خانواده است، خاطر نشان کرد: مادر خانواده به عنوان یکی از مهمترین نقش های خانواده، طی مراقبت های بهداشتی راهکارهای مورد نیاز در برابر حوادث و بلایا را از مراقبین بهداشتی دریافت می کند و این آموزش ها را در خانواده تسری میدهد.  

وی با بیان اینکه در حال حاضر حوادثی مانند نشست زمین، خطر غرق شدگی ، زمین لرزه، تصادفات ، سلامت افراد جامعه را تهدید میکند، تصریح کرد: از همین رو در قالب برگزاری پویش های آموزشی نکات اصلی حین وقوع بلایا و حوادث آموزش داده می شود. 

دکتر جویا با بیان اینکه خطر غرق شدگی در منزل فرد هم می تواند برای کودکان سنین پایین و یا کودکان دچار معلولیت ها رخ دهد ، عنوان کرد: امسال شاهد غرق شدگی و خفه شدگی کودکان در وان حمام و حوزچه های کوچک خانگی بودیم از همین رو والدین باید آگاه باشند که حتی حجم اندک اب هم می تواند خطر آفرین باشد. 

مدیر کاهش خطر بلایا و حوادث معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه خطر سیل و زلزله نیز در صورت عدم آگاهی می تواند مخاطرات جدی را به همراه آورد، اظهار کرد: علاوه براین اکثر تصادفات در 30 کیلومتری شهرها رخ می دهد چون رانندگان خسته هستند اما مجال استراحت به خود نمی دهند و در نزدیکی شهرها دچار مخاطره می شوند و یا جاده های خاکی و اسفالت روستایی نیز تاکنون موجب شده است که آمار بالایی از تصادفات روستایی رقم خورده است. 

وی تاکید کرد: یکی از مهمترین علل حیوان گزیدگی حتی با مار و عقرب، این است که مردم باقی مانده غذای خود را در کنار جاده ها و مسیر رفت  وامد رها می کنند و زمینه تجمع سگ های ولگرد و مار و عقرب می شود که شرایط را برای حیوان گزیدگی فراهم می کند از همین رو در خانه های بهداشت آموزش داده می شود که مازاد غذاهای خود را در طبیعت رها نکنند.