پزشکی

فوق تخصص زنان و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با تأکید بر نقش مهم مراقبت‌های پیش از بارداری در تضمین سلامت مادر و جنین گفت: مصرف مکمل اسیدفولیک از سه ماه پیش از بارداری می‌تواند به شکل قابل توجهی از بروز سقط جنین پیشگیری کند.

دکتر ملیحه عافیت در گفت‌وگو با خبرنگار وب‌دا اظهار کرد: سقط جنین به معنای دفع حاملگی پیش از هفته بیستم یا با وزن جنین کمتر از ۵۰۰ گرم تعریف می‌شود. این اتفاق می‌تواند خودبه‌خودی، کامل، ناکامل، اجتناب‌ناپذیر یا همراه با عفونت رخ دهد.

وی افزود: حدود ۵۰ درصد سقط‌ها بدون علت علمی مشخص هستند. اما در بسیاری از موارد، اختلالات ژنتیکی یا کروموزومی، کمبود پروژسترون، اختلالات تیروئید، بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت کنترل‌نشده، فشار خون بالا، لوپوس و مشکلات انعقادی و همچنین عفونت‌های ویروسی و باکتریایی همچون سرخجه از عوامل اصلی سقط جنین محسوب می‌شوند.

این عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد تصریح کرد: عواملی نظیر فیبروم رحمی، زخم دهانه رحم، عفونت‌های مزمن ادراری یا لگنی و کم‌خونی شدید به تنهایی علت مستقیم سقط نیستند، اما می‌توانند احتمال وقوع آن را افزایش دهند.

وی ادامه داد: سقط درمانی در مواردی که جنین دچار ناهنجاری‌های شدید مانند عدم تشکیل سر، نقص جدی اندام‌ها یا سندرم داون باشد، یا ادامه بارداری تهدیدکننده سلامت مادر باشد، با مجوز قانونی امکان‌پذیر است. این مجوز معمولاً تا ۱۸ هفته و ۶ روز بارداری صادر می‌شود و در موارد خاص با فرآیند پیچیده‌تر در زمان‌های طولانی‌تر نیز امکان‌پذیر است.

دکتر عافیت با اشاره به نقش بیماری‌های زمینه‌ای در بروز سقط گفت: دیابت کنترل‌نشده، نارسایی قلبی یا کلیوی، و اختلالات تیروئید می‌توانند زمینه‌ساز سقط جنین شوند. به عنوان مثال، اگر میانگین قند سه‌ماهه مادر بالاتر از ۸ باشد، خطر سقط و اختلالات شدید رشد جنین افزایش می‌یابد.

این فوق تخصص زنان خاطرنشان کرد: مصرف اسیدفولیک روزانه با دوز ۴۰۰ میکروگرم از سه ماه پیش از بارداری ضروری است. در برخی شرایط خاص ممکن است دوز بالاتر نیاز باشد، اما مصرف خودسرانه دوزهای بسیار بالا می‌تواند احتمال بروز اوتیسم در نوزاد را افزایش دهد.

وی بهترین سن باروری را بین ۲۵ تا ۳۵ سال دانست و هشدار داد: پس از ۴۰ سالگی ذخیره تخمدان کاهش می‌یابد و مشکلات باروری و خطر سقط افزایش پیدا می‌کند؛ بنابراین توصیه می‌شود باروری به دلایل اقتصادی یا اجتماعی بیش از حد به تأخیر نیفتد.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان علائم هشدار سقط گفت: خونریزی، درد شکم و لگن و کاهش ناگهانی علائم بارداری نشانه‌هایی هستند که باید جدی گرفته شوند و در صورت مشاهده هر یک از آنها مراجعه فوری به پزشک ضروری است.

وی تأکید کرد: پس از وقوع سقط، مراقبت‌های جسمی و روانی برای مادر ضروری است تا ضمن بازیابی سلامت، بدن او برای بارداری‌های بعدی آماده شود.

دکتر عافیت در پایان گفت: مشاوره‌های پیش از بارداری، کنترل دقیق بیماری‌های زمینه‌ای، تغذیه مناسب و مصرف مکمل‌ها و همچنین مراقبت‌های جسمی و روانی پس از سقط، از مهم‌ترین عوامل کاهش تکرار سقط و دستیابی به یک بارداری سالم است.

عضو هیأت علمی گروه بیماری‌های مغز و اعصاب دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به کاهش سن بروز سکته‌های مغزی در جامعه گفت: اختلال ناگهانی در تکلم، ضعف یک‌طرفه بدن، اختلال در بینایی، تغییر در هوشیاری و سردردهای شدید و ناگهانی از مهم‌ترین علائم هشدار سکته مغزی به شمار می‌روند.

دکتر سید محسن سلطانی در گفت‌وگو با وب‌دا اظهار کرد: برخلاف باور عمومی که سکته مغزی را مختص سالمندان می‌دانند، در حال حاضر بیشتر بیماران در طیف سنی ۴۰ تا ۶۰ سال قرار دارند. بنابراین اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی عمومی برای کنترل عوامل خطر بسیار ضروری است.

وی با اشاره به ریسک‌فاکتورهای ابتلا به سکته مغزی گفت: افزایش سن، مشکلات قلبی و عروقی، فشار خون بالا، دیابت، مصرف دخانیات، سیگار و الکل از مهم‌ترین عوامل خطر هستند. کم‌تحرکی و چاقی نیز به عنوان بیماری‌های شایع در سبک زندگی امروزی، احتمال بروز سکته مغزی را افزایش می‌دهند.

علائم هشدار و اهمیت زمان

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد تصریح کرد: سکته مغزی معمولاً با انسداد یک رگ و محرومیت بخشی از مغز از خون‌رسانی آغاز می‌شود. هر چه این وضعیت طولانی‌تر شود، عوارض جدی‌تری ایجاد خواهد کرد. بنابراین شناخت علائم هشدار شامل اختلال ناگهانی در تکلم، ضعف یک‌طرفه بدن، تاری دید یا اختلال در بینایی، عدم تعادل، تغییر در سطح هوشیاری و سردردهای ناگهانی اهمیت حیاتی دارد.

او تأکید کرد: زمان در درمان سکته مغزی بسیار تعیین‌کننده است. اگر علائم به‌موقع تشخیص داده شوند، امکان مداخله درمانی مؤثر وجود دارد.

دکتر سلطانی درباره پیشگیری از بروز سکته مغزی توضیح داد: افراد با کنترل منظم بیماری‌هایی مانند فشار خون و دیابت و مراجعه دوره‌ای به پزشک می‌توانند خطر ابتلا به سکته را به‌طور چشمگیری کاهش دهند.

وی درباره روش‌های درمانی نیز گفت: دو شیوه درمانی اصلی شامل تزریق دارو از طریق ورید (در 4 تا 5 ساعت نخست) و آنژیوگرافی برای خارج‌کردن لخته خون از مغز (تا ۲۴ ساعت پس از بروز علائم) هستند که در صورت اقدام به‌موقع، می‌توانند اثرات مثبت قابل توجهی داشته باشند.

  رئیس بیمارستان شهید هاشمی‌نژاد از مراکز زیر پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد به تشریح وضعیت این مرکز درمانی، خدمات ارائه‌شده و چشم‌اندازهای پیش‌رو پرداخت. او در ابتدای سخنان خود با اشاره به جایگاه این بیمارستان گفت:بیمارستان شهید هاشمی‌نژاد یکی از بیمارستان‌های اصلی دانشگاه علوم پزشکی مشهد و تنها بیمارستان جنرال در شمال شهر است؛ یعنی تقریباً همه خدمات تخصصی در آن انجام می‌شود. این منطقه هم کم‌برخوردار است و هم تراکم جمعیت بالایی دارد؛ بنابراین حجم مراجعین بالاست، چه از طریق مراجعه حضوری و چه اورژانس ۱۱۵.

 روزانه حدود ۵۰۰ مراجعه به اورژانس داریم، که بین ۸۰ تا ۱۵۰ موردشان توسط اورژانس ۱۱۵ منتقل می‌شوند. این حجم باعث شده اورژانس هاشمی‌نژاد شلوغ‌ترین اورژانس مشهد و شاید شرق کشور باشد.

دکتر حسین ابراهیمی پور در گفتگو با وب دا خاطر نشان کرد: سه سال است که ساختمان بیمارستان کاملاً نوسازی شده و اکنون از بهترین زیرساخت‌های بیمارستانی مشهد برخورداریم. حدود ۳۰ خدمت تخصصی داریم، از بخش‌های جنرال تا پاراکلینیک. از یک سال گذشته خدمات قلب باز و آنژیوپلاستی نیز راه‌اندازی شده که در کاهش مرگ‌ومیر سکته‌های قلبی منطقه بسیار مؤثر بوده است. صدمین جراحی قلب باز را همین چند روز پیش انجام دادیم.

وی در ادامه به وضعیت اورژانس و نحوه مدیریت بیماران اشاره کرد و گفت:طبق قانون، هر بیمار ورودی از اورژانس باید مداوا شود. ما بیماران را به ۵ سطح تریاژ تقسیم می‌کنیم: سطح ۱ و ۲ بلافاصله خدمات کامل می‌گیرند؛ سطح ۳ تا نیم‌ساعت؛ سطح ۴ و ۵ نیز که خدمات سرپایی لازم دارند توسط پزشک عمومی ترخیص می‌شوند یا درمان مختصر می‌گیرند. الان بیش از ۹۵ درصد بیماران اورژانس در کمتر از ۶ ساعت تعیین تکلیف می‌شوند. البته با بیش از ۹۰درصد اشغال تخت، بیمارستان گستردگی کافی ندارد که امیدواریم با افزایش ظرفیت تخت حل شود.

دکتر ابراهیمی‌پور در بخش دیگری از سخنان خود به خدمات حوزه زنان و زایمان اشاره کرد و اظهار داشت:بخش زایمان همیشه پرمراجعه بوده. برای مادرانی که زایمان طبیعی می‌خواهند، از ۱۰ سال پیش اتاق LDR داریم که فضای صمیمی و حضور همسر را ممکن می‌کند. از نظر شاخص زایمان طبیعی و کمترین نرخ سزارین نخست‌زا، رتبه اول دانشگاه علوم پزشکی مشهد را داریم. NICU نیز از ۹ به ۱۴ تخت افزایش یافته و کیفیت مراقبت از نوزادان نارس جزو بهترین‌هاست.

رئیس بیمارستان شهید هاشمی‌نژاد درباره برنامه‌های آینده مرکز گفت:با ساختار ۴۶۰ تختی، بخشی از مشکل کمبود ظرفیت رفع می‌شود. هدف ما ارائه ۲۴ ساعته خدمات سکته قلبی (۲۴۷) شامل آنژیوگرافی، آنژیوپلاستی و جراحی قلب باز است، که نیازمند تیم کامل جراح، متخصص قلب، پرستار و اتاق عمل در تمام ساعات خواهد بود.

او همچنین درباره انگیزه خدمت در یکی از شلوغ‌ترین مراکز درمانی کشور اظهار کرد:کارکنان این بیمارستان با عشق انتخاب می‌کنند اینجا بمانند، چون خدمت به قشری است که واقعاً به آن نیاز دارد. همین عشق، انگیزه ما را حفظ می‌کند. وقتی حس کنیم کارمان بُعد معنوی دارد، ادامه‌دادنش آسان‌تر می‌شود.

دکتر ابراهیمی‌پور در پایان به راهکارهای مدیریتی برای حفظ انگیزه و رضایت شغلی پرسنل اشاره کرد و گفت: اگر کارکنان حس کنند مدیر از جنس خودشان است و حرفشان شنیده می‌شود، ۷۰ تا ۸۰٪ مشکلات حل می‌شود. ما به‌صورت رسمی و غیررسمی در بینشان هستیم، شنوا هستیم و تا حد ممکن مشکلات را حل می‌کنیم. این رویکرد فضای صمیمی‌تر و رضایت شغلی را تقویت می‌کند.

رئیس مرکز آموزشی، پژوهشی و درمانی شهید هاشمی‌نژاد از مراکز زیر پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد از انتقال روزانه بیش از ۱۳۰ بیمار توسط آمبولانس‌های پیش‌بیمارستانی به این مرکز درمانی خبر داد.

دکتر حسین ابراهیمی‌پور در گفت‌وگو با وب‌دا با اشاره به حجم بالای مراجعات به اورژانس این بیمارستان اظهار کرد: روزانه بین ۴۵۰ تا ۵۰۰ بیمار به اورژانس مراجعه می‌کنند که شامل مصدومان حوادث ترافیکی، سوانح، بیماران دچار مسمومیت، مشکلات تنفسی، داخلی، گوارشی و کودکان است.

وی افزود: بیماران کد ۲۴۷ (مبتلایان به سکته قلبی) در اولویت پذیرش و خدمات‌رسانی قرار دارند. اورژانس این مرکز با بهره‌گیری از کادر متخصص، خدمات تخصصی تنفسی، درمان مسمومیت‌ها و خدمات اورژانسی را به بیماران ارائه می‌دهد.

رئیس مرکز درمانی شهید هاشمی‌نژاد مشهد با بیان اینکه اورژانس این بیمارستان از بزرگ‌ترین اورژانس‌های تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد به شمار می‌رود، گفت: با توسعه زیرساخت‌ها و ارتقای کیفیت خدمات، این مرکز در مسیر تبدیل شدن به یکی از کامل‌ترین مراکز جنرال شرق کشور قرار دارد.

دکتر ابراهیمی‌پور ضمن قدردانی از تلاش‌های کادر درمانی، از برنامه‌ریزی برای جذب نیروی انسانی جدید متناسب با افزایش مراجعات خبر داد و تأکید کرد: دانشگاه علوم پزشکی مشهد حمایت کامل خود را از این روند اعلام کرده است.