معاون فنی معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد در آستانه بازگشایی مدارس گفت: کیف یا کوله پشتی همراه همیشگی کودکان در طول سال تحصیلی است و با تهیه یک کوله پشتی استاندارد و آموزش نحوه صحیح استفاده از آن به دانش آموز می توان از بسیاری از اختلالاتی که ممکن است در آینده برای او به وجود آید به نحو مؤثری پیشگیری کرد.
دکتر مجید جعفری نژاد در گفتگو با وب دا افزود: استفاده از کوله پشتی نامناسب و غیر ارگونومیک، می تواند صدمات جبران ناپذیری را به ستون فقرات کودکان و دانش آموزان تحمیل کند که این صدمات در دانش آموزان مقطع ابتدایی به دلیل رشد سریع تر جسمی، جدی تر هستند.
وی اظهار داشت: صدمات ستون فقرات درد گردن، کمردرد، گودی کمر، انحراف در ستون فقرات، انحناهای غیرطبیعی ستون فقرات، ایجاد فاصله میان مهره ها، ابتلا به دردهای عصبی، شانه های نامتقارن، ناهنجاری های قامتی و حتی در مواردی آسیب به رشته های عصبی از جمله این آسیب ها و مشکلات به شمار می روند.
دکتر جعفری نژاد خاطرنشان کرد: اگر کوله پشتی سنگین باشد، کودک سر و تنه را به جلو خم می کند یا بیش از حد پشت را قوس دار می کند تا بتواند وزن آن را تحمل کند و در مواردی ممکن است پشت کودک بیش از حد به عقب کشیده شود و گودی کمر او زیاد شده و موجب تغییر شکل در وضعیت بدنی بصورت تمایل رو به جلو، کمر پیچ خورده یا متمایل به یک سمت شود.
معاون فنی معاونت بهداشت دانشگاه تصریح کرد: فشار حاصله از حمل کوله پشتی سنگین و تغییر انحنای ستون فقرات حتی ممکن است سبب تغییر حجم تنفسی افراد گردد و کشیدگی حاصل از حمل کوله پشتی، باعث آسیب های گذرا و یا حتی ماندگاری در ریشه های عصبی شانه و دستها و همچنین ریشه های عصبی گردن خواهد شد.
وی در ادامه خصوصیات کوله پشتی استاندارد را به شرح زیر عنوان نمود:
1-کوله پشتی باید از سبک ترین جنس و با دوام و از نوع قابل شستشو انتخاب شود.
2-اندازه کوله باید متناسب با سن و جثه دانش آموز باشد. به عنوان مثال بایستی پهنای کوله با عرض تنه کودک همخوانی داشته باشد.
3-به خاطر داشته باشید که کوله بزرگ تر همیشه به معنی کوله بهتر نیست، به همین دلیل همواره باید کوله متناسب با نیازها تهیه شود و کوله کوچک تر را برای فرزندان خود انتخاب کنید.
4-کوله حتماً پدهایی در ناحیه شانه، پشت و سینه ها داشته باشد، زیرا شانه ها محل عبور عروق خونی و رشته های عصبی مهم هستند.
5- کوله شامل کمربندهای اضافی (کمربند سینه ای و کمربند لگنی) باشد تا هم حمایت اضافی ایجاد کند و هم وزن را از شانه و کمر به لگن انتقال دهد. کوله هایی که دارای یک بند در قسمت قفسه سینه یا دور کمر هستند، مطمئن تر از سایر کوله ها هستند و سلامت سر، گردن و کمر فرد را تضمین می کنند.
6-پهنای نوار کوله پشتی که روی شانه قرار می گیرد باید معادل 5 سانتیمتر باشد. بندهای کمری و سینه ای کوله پشتی باید بتواند 50 تا 70 درصد وزن را از شانه و ستون مهره ها به لگن انتقال دهد.
7-کوله باید شامل جیب ها و فضاهایی متناسب با نوع استفاده باشد تا سبب تقسیم وزن اشیاء و نگهداری آنها در جای امن و دسترسی آسان به وسایل شود.
8-بهتر است کوله دارای یک لایه زیرین پشتی در داخل باشد تا شانه ها و کمر را از فشار زیاد محافظت کند.
9-کوله هایی که دارای بالشتک در محل قرارگیری بند روی شانه ها هستند، مناسبترند. چرا که بندهای بدون بالشتک در زمان استفاده با فرو رفتن در شانه موجب اعمال فشار زیاد روی شانه ها و درد در آنها می شوند. در غیر این صورت کوله هایی را انتخاب کنید که بندهای پهن داشته باشند.
10-بهتر است در کوله از مواد منعکس کننده نور (شبرنگ ها) استفاده شده باشد. این مواد باعث می شوند که کودکان در غروب و تاریکی توسط رانندگان دیده شوند.
11-توصیه می شود جهت حمل راحتتر از کوله های چرخدار برای دانش آموزان استفاده شود. اما باید توجه داشت اگرچه این نوع کوله ها برای کسانی که بار زیاد و سنگینی در کیف می گذارند مناسب است، اما اگر دانش آموز مجبور باشد کوله را از پله های منزل یا مدرسه بالا ببرد و یا حمل آن در شرایطی مثل روزهای برفی برای او مشکل باشد، استفاده از این نوع کوله ها توصیه نمی شود. به علاوه اگر فرد روش صحیح حمل آن و وضعیت ایستاده مناسب خود را رعایت نکند، در طولانی مدت منجر به ایجاد اختلالاتی در ستون فقرات و افزایش فشار وارده در ناحیه مچ و آرنج می شود.
12-کوله را زمان خرید حتماً امتحان کنید (چند کتاب داخل آن قرار دهید و دانش آموز در مسافتی آن را پوشیده و راه برود.)
طرز استفاده صحیح از کوله پشتی:
1-از نگه داشتن کیف و کوله پشتی در دست خودداری کنید.
2-کوله پشتی باید توسط هر دو بند آن استفاده شود. قرارگیری بندهای کوله بر روی یک شانه منجر به توزیع نامناسب و نابرابر وزن در یک طرف بدن و در نتیجه گرفتگی عضلات به ویژه عضلات گردن و ایجاد درد در آنها خواهد شد. از طرف دیگر باعث وارد کردن فشار زیاد به طور نامتناسب و غیرهمسان به یک سمت شده و موجب انحنای غیر طبیعی در ستون فقرات می شود.
3-وزن کوله پشتی را بررسی کنید. برای دانش آموزان دبستانی وزن کوله پشتی نباید بیش از 10 درصد وزن بدن آنها و برای دانش آموزان راهنمایی و دبیرستانی این مقدار نباید بیش از 15 درصد وزن بدن باشد. به عنوان مثال وزن یک کوله پشتی برای یک دانش آموز دبستانی با وزن 25 کیلوگرم، نباید بیش از 2.5 کیلوگرم باشد.
4-بندهای کوله پشتی باید حالتی آزاد داشته باشند تا حرکت آزادانه دستها را بدون خم شدن ستون فقرات ممکن سازند و همچنین به راحتی اجازه پوشیدن و درآوردن کوله روی شانه ها را بدهند.
5-بندهای کوله نباید شل باشند چون موجب تلوتلو خوردن آن هنگام حمل می شود و ضمن ایجاد ناراحتی ممکن است منجر به درد در کمر و پشت گردند.
6-بندهای کوله پشتی باید به طور متقارن تنظیم شده باشند. عدم تقارن دو تسمه موجب بر هم خوردن تعادل بدن می شود.
7-حتماً به محل قرارگیری کوله روی پشت دقت کنید، کوله پشتی باید بین دو کتف بیفتد تا ستون فقرات صاف بماند و فرد مجبور نشود برای حمل آن به جلو متمایل شود یا شانه ها را عقب بدهد. دو بند کوله پشتی نیز باید روی سینه قرار گیرند.
8-در حالت طبیعی، کوله پشتی پس از آویزان کردن باید حدود 3 سانتیمتر بالاتر از خط گودی کمر قرار گیرد. تسمه های کوله پشتی باید طوری تنظیم شوند که کوله از ناحیه آخرین مهره کمری که به موازات خط ناف در ناحیه پشتی قرار دارد، پایینتر نیامده و شانه ها را به طرف عقب نگه دارد.
9-کوله پشتی نباید هرگز بیش از 15 سانتیمتر پایین تر از خط کمر قرار گیرد.
10-کوله پشتی باید تا حد امکان به پشت فرد بچسبد و از معلق نگه داشتن آن خودداری شود.
11-تقسیم بندی داخل کیف باید به گونه ای باشد که وسایل ثابت بمانند و به راحتی جابه جا نشوند تا تکان خوردن های وسایل داخل کیف به بدن انتقال پیدا نکند.
12-زمانی که اشیایی را در داخل کوله پشتی قرار می دهید، مراقب باشید اشیاء نوک تیز و یا حجیم به سمت پشت کودک قرار نگیرد. قرارگیری سطوح ناهموار و یا تیز در نتیجه کشیده شدن روی پشت موجب ناراحتی و ایجاد درد در پشت می گردد.
13-به دانش آموز آموزش دهید که از همه قسمت های کوله پشتی استفاده کند. بار سنگین باید کاملً به پشت چسبیده باشد یعنی درناحیه شانه و بارهای سبک باید در قسمت های جلو باشد و اگر این مسأله رعایت نشود در ناحیه کمری فشار خواهیم داشت.
14-به دانش آموز بیاموزید که کوله پشتی را درست روی زمین بگذارد و بردارد. توصیه می شود هنگام بلند کردن کوله پشتی به جای کمر، زانوها خم شوند و زمانی که کوله را روی شانه های خود می اندازند، آن را با هر دو دست خود بردارند.
15-به دانش آموز آموزش دهید که کوله پشتی را تا حد امکان به پشت خود بچسباند و از معلق نگه داشتن آن خودداری نماید. همچنین باید از نگه داشتن کیف و کوله پشتی در دست یا بر روی شانه ها در سر صف جلوگیری شود.
16-دانش آموز را تشویق کنید که فقط کتاب های مورد نیازش را با خود به مدرسه ببرد، نه وسایل غیرضروری و هرچه کتاب و دفتر دارد.
17-به دانش آموزان توصیه می شود هر وقت که فرصتی دست داد، کوله پشتی را از پشت خودشان بردارند و زمین بگذارند و مواقعی که ضرورت ندارد، کوله را با خودشان به این طرف و آن طرف نبرند و آن را در کمد شخصی خود در مدرسه یا در نیمکت بگذارند.
18-روش صحیح حمل کوله پشتی و مضرات استفاده نادرست از آن را به دانش آموز توضیح دهید.
19-اگر کودکتان دچار درد در نواحی کمر، پا و دست شده است، بهترین کار مشورت با پزشک متخصص است.
20-به حرف کودک توجه کنید. اگر پیوسته از درد و ناراحتی شکایت دارد او را ملامت نکنید. دراین شرایط او را برای معاینه وضعیت کمر نزد متخصص ببرید.
21-تغذیه مناسب و ورزش منظم در جلوگیری از صدمات جسمی در طول زندگی نقش مهمی دارند. به این دو فاکتور مهم سلامت کودکان توجه داشته باشید.
22-نقش معلمان در سلامت دانش آموزان مؤثر است و معلمان باید با تدوین برنامه هفتگی مناسب، مانع سنگینی کیف دانش آموزان شوند.
23-بهتر است قفسه هایی در مدارس در نظر گرفته شوند تا دانش آموزان کتاب های خود را در مدرسه جا بگذارند و مجبور نباشند هر روز آنها را با خود حمل کنند.
رئیس گروه بیماری های واگیر معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: مراقبت های بهداشتی در همه مرزهای مجاز کشور اعم از: زمینی، هوایی و دریایی برای همه ی مسافرین و محموله های کالا به طور مستمرو بی وقفه در تمام طول سال انجام می شود.
