بهداشت و پیشگیری

رئیس گروه بیماری‌های غیرواگیر معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد اعلام کرد: خطرسنجی بیماری‌های قلبی و عروقی برای افراد بالای ۳۰ سال در تمامی مراکز خدمات جامع سلامت، پایگاه‌های سلامت شهری و خانه‌های بهداشت روستایی در حال انجام است.

دکتر بابک اقبالی در گفت‌وگو با وب‌دا اظهار داشت: فرآیند خطرسنجی مشخص می‌کند که در ۱۰ سال آینده چه میزان احتمال بروز سکته‌های قلبی و مغزی برای فرد وجود خواهد داشت. در این طرح، ضمن بررسی سوابق بیماری‌های قلبی و عروقی، دیابت، فشار خون بالا، مصرف دخانیات یا الکل و همچنین سابقه خانوادگی بیماری‌های قلبی زودرس، دیابت یا نارسایی کلیوی، شاخص‌های اصلی سلامت شامل فشار خون، قند خون و کلسترول خون نیز (در اولین نوبت به صورت رایگان) اندازه‌گیری می‌شود.

وی افزود: بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، افراد در چهار گروه خطر شامل کمتر از ۱۰ درصد (کم)، ۱۰ تا ۲۰ درصد (متوسط)، ۲۰ تا ۳۰ درصد (زیاد) و بالای ۳۰ درصد (خیلی زیاد) طبقه‌بندی می‌شوند. به گفته او، افرادی که در گروه خطر کمتر از ۱۰ درصد قرار دارند، در دهه آینده کمتر از ده درصد احتمال ابتلا به سکته قلبی یا مغزی خواهند داشت.

رئیس گروه بیماری‌های غیرواگیر معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد خاطرنشان کرد: افراد بر حسب میزان خطر شناسایی‌شده، تحت پایش و پیگیری منظم قرار می‌گیرند؛ به‌گونه‌ای که افراد با خطر کمتر از ۱۰ درصد به‌صورت سالانه و افراد با خطر بیش از ۳۰ درصد هر سه ماه یک‌بار مورد ارزیابی مجدد قرار می‌گیرند.

وی با اشاره به شناسایی بیماران جدید در جریان این غربالگری‌ها گفت: دیابت بیماری بی‌علامتی است و آمارها نشان می‌دهد از هر سه فرد مبتلا، یک نفر از بیماری خود بی‌اطلاع است. همچنین با انجام آزمایش‌های فشار خون و چربی خون، بیماران مبتلا به پرفشاری خون و چربی خون بالا نیز شناسایی و تحت مراقبت تیم سلامت قرار می‌گیرند.

دکتر اقبالی تأکید کرد: کنترل بیماری‌هایی همچون دیابت، فشار خون و چربی خون نقش بسزایی در پیشگیری از سکته‌های قلبی و مغزی دارد. بر همین اساس، افراد با خطر بیش از ۲۰ درصد تحت نظر پزشک مرکز، دارو درمانی دریافت می‌کنند که می‌تواند از بروز یا تشدید عوارض قلبی و عروقی پیشگیری کند.

وی در ادامه یکی از مشکلات شایع در بیماران مزمن را قطع خودسرانه داروها دانست و افزود: مراقبین سلامت در هر نوبت مراقبت، مصرف منظم دارو را بررسی می‌کنند. همچنین آموزش سبک زندگی سالم، ترک دخانیات و الکل، رعایت دستورات پزشکی و پیگیری منظم درمان از دیگر اقداماتی است که در این طرح مورد توجه قرار گرفته و نقش مهمی در کنترل بیماری‌های غیرواگیر دارد.

رئیس اداره زئونوز مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از برنامه‌های اجرایی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در حوزه بیماری‌های مشترک بین انسان و دام بازدید کرد.

به گزارش وب دا، دکتر محمد زینلی در جریان بازدید میدانی از مرکز مرجع درمان سالک شهدای سلامت، روند ارائه خدمات تخصصی به بیماران مبتلا به سالک، به‌ویژه بیماران مقاوم به درمان و بیماران ارجاعی از سایر شهرستان‌های استان و استان‌های همجوار را مورد پایش و ارزیابی قرار داد و با حضور در واحدهای درمان و آزمایشگاه، از تلاش همکاران این مرکز قدردانی کرد.

وی همچنین در کنگره ملی بیماری‌های انگلی دام و بیماری‌های مشترک انسان و حیوان و نشست هم‌اندیشی اساتید انگل‌شناسی کشور، گزارشی از وضعیت بیماری‌های زئونوز و برنامه‌های ملی ارائه کرد. دکتر زینلی در این نشست با تأکید بر هدف‌گذاری حذف بیماری هاری تا سال ۲۰۳۰، بر فعال‌سازی و برگزاری منظم کارگروه‌های استانی ساماندهی حیوانات آسیب‌رسان به سلامت تأکید نمود.

رئیس اداره زئونوز وزارت بهداشت با اشاره به ثبت ۴۸ مورد مرگ ناشی از ابتلا به کیست هیداتید در پنج سال گذشته (۸ مورد در سال ۱۴۰۳) گفت: با توجه به شرایط خاص استان خراسان رضوی از جمله رواج دامداری و جمعیت بالای سگ‌های بدون صاحب، ساماندهی این سگ‌ها و همچنین نظارت دقیق بر دفع بهداشتی پسماند کشتار دام برای قطع چرخه انتقال انگل و پیشگیری از گسترش بیماری اهمیت فراوان دارد.

شایان ذکر است در حاشیه این بازدید، جلسه بازآموزی پزشکان نیز برگزار شد که در آن، اهم برنامه‌های نظام مراقبت بیماری‌های مشترک انسان و دام با تأکید بر شناسایی و گزارش‌دهی موارد به مراکز بهداشت تابعه تشریح گردید.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به تغییر الگوی شیوع بیماری‌های تنفسی در سال جاری، نسبت به افزایش موارد ابتلا به کووید-۱۹ و احتمال گسترش بیماری‌های فصلی هشدار داد.

دکتر مهدی قلیان اول در گفتگو با وب دا اظهار کرد: در اواخر سال گذشته و اوایل سال جاری، بیشتر موارد تست‌های بیماران تنفسی حاد بستری و سرپایی در مراکز دیده‌وری دانشگاه، مربوط به آنفلوانزا بود اما از سه‌ماهه دوم سال جاری تاکنون، غالب موارد شناسایی‌شده مربوط به کووید-۱۹ است. وی افزود: در حال حاضر حدود ۷ درصد از مجموع تست‌های انجام‌شده در بیماران تنفسی، کووید مثبت است.

وی با بیان اینکه موارد ابتلا به کووید-۱۹ در حد اپیدمی نیست، تأکید کرد: این وضعیت هشداری است که با توجه به شرایط فصلی، آلودگی هوا و ضعف ایمنی در گروه‌های آسیب‌پذیر همچون کودکان و سالمندان می‌تواند زمینه‌ساز شیوع بیشتر بیماری‌های تنفسی شود. بنابراین افراد دارای علائم بیماری‌های تنفسی نظیر آبریزش بینی، عطسه، سرفه و سردرد باید حتماً از ماسک استفاده کنند و نسبت به جداسازی خود از سایرین، به‌ویژه مادران باردار، کودکان و سالمندان اقدام نمایند.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد توصیه کرد: استراحت کافی، تغذیه مناسب و مصرف مایعات فراوان در روند بهبودی بیماران تنفسی بسیار مؤثر است. همچنین گروه‌های پرخطر شامل کودکان زیر پنج سال، مادران باردار، افراد بالای ۶۵ سال و بیماران مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت یا دریافت‌کنندگان داروهای سرکوب ایمنی، باید از حضور در تجمعات و فضاهای بسته بدون تهویه مناسب خودداری کنند. در صورت ضرورت خروج از منزل نیز، رعایت اصول بهداشتی از جمله استفاده از ماسک، شست‌وشوی مرتب دست‌ها و کاهش زمان حضور در محیط‌های شلوغ ضروری است.

دکتر قلیان در ادامه گفت: در حال حاضر واکسن آنفلوانزا در داروخانه‌ها و بخش خصوصی موجود است و واکسن گروه‌های اولویت‌دار نیز از هفته دوم مهرماه از طریق مراکز بهداشت در سطح کشور توزیع خواهد شد.

وی تأکید کرد: واکسیناسیون آنفلوانزا برای عموم مردم ضروری نیست و اولویت دریافت این واکسن شامل گروه‌هایی همچون کارکنان حوزه بهداشت و درمان، بیماران مبتلا به HIV/AIDS، افراد دچار ضعف سیستم ایمنی، جانبازان  مستقر در مراکز نگهداری، ساکنان مراکز نگهداری سالمندان و زنان باردار است.

رئیس دبیرخانه کارگروه سلامت و امنیت غذایی خراسان رضوی اعلام کرد: بر اساس تکلیف محول‌شده برای سال ۱۴۰۴، باید پنج درصد نانوایی‌های مشهد و استان اقدام به عرضه نان کامل کنند.

به گزارش وب دا، دکتر علی میری در نشست «پیاده‌سازی شیوه‌نامه آرد و نان کامل و نظارت بر آن» اظهار کرد: سرانه مصرف نان در ایران سالانه ۱۱۷ کیلوگرم است، در حالی‌که این رقم در سطح جهانی ۶۵ کیلوگرم برآورد می‌شود. به گفته وی، مصرف نان در ایران حدود ۸۰ درصد بالاتر از میانگین جهانی است و همین مسئله اهمیت کیفیت و سلامت این محصول پرمصرف را دوچندان می‌کند.

میری افزود: در گذشته آرد استان با سبوس‌گیری ۱۸ و ۲۱ درصد تولید می‌شد اما در ماه‌های اخیر این رقم به ۱۲ درصد کاهش یافته که اقدامی مثبت در راستای حفظ ارزش‌های تغذیه‌ای نان است.

رئیس دبیرخانه کارگروه سلامت و امنیت غذایی خراسان رضوی تاکید کرد: سبوس گندم بخش مهمی از ارزش غذایی نان را تشکیل می‌دهد و سرشار از ویتامین‌های گروه «ب» و فیبر است. مصرف نان کامل می‌تواند از بروز بسیاری از بیماری‌ها از جمله مشکلات قلبی و عروقی و برخی سرطان‌ها پیشگیری کند.

وی با بیان اینکه تاکنون ۱۱ کارخانه از ۳۳ کارخانه تولید آرد استان پروانه تولید آرد کامل را از معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی مشهد دریافت کرده‌اند، گفت: در حال حاضر ۵۰ نانوایی یارانه‌ای، نیمه‌یارانه‌ای و آزاد در خراسان رضوی نان کامل عرضه می‌کنند که معادل ۴۰ درصد هدف‌گذاری سال ۱۴۰۴ است.

دکتر میری خاطرنشان کرد: در استان ۳۵۰ نانوایی و در مشهد ۱۲۵ نانوایی فعال هستند که از این میان ۳۸ واحد یارانه‌ای و نیمه‌یارانه‌ای و ۱۲ واحد آزاد نان کامل عرضه می‌کنند. خراسان رضوی به لحاظ تعداد و کیفیت نانوایی‌های عرضه‌کننده نان کامل، رتبه نخست کشور را در اختیار دارد.

وی افزود: میزان سبوس‌گیری که در برخی واحدها به ۲۵ درصد هم می‌رسید، اکنون به ۱۵ درصد کاهش یافته و طبق برنامه باید سالانه دو درصد کمتر شود تا در سال آینده به ۱۳ درصد برسد. همچنین اداره کل غله استان متعهد شده است گندم کامل‌تری در اختیار کارخانه‌های دارای مجوز تولید آرد کامل قرار دهد.

به گفته رئیس دبیرخانه کارگروه سلامت و امنیت غذایی استان، «پویش ملی آرد و نان کامل» از ۱۵ تا ۳۰ آذرماه امسال با شعار «مصرف آگاهانه نان» در سراسر کشور برگزار می‌شود. هدف این پویش، فرهنگ‌سازی و ترغیب مردم به مصرف نان کامل است.

دکتر میری با اشاره به چالش قیمت بالای تولید نان کامل نسبت به نان معمولی (۳۰ تا ۴۰ درصد بیشتر)، گفت: برای توسعه مصرف این محصول سالم، راهکارهایی نظیر کاهش قیمت تمام‌شده و حمایت از اقشار کم‌درآمد در دستور کار قرار گرفته است.

تاکید بر حمایت از اقشار کم‌برخوردار

در ادامه نشست، دکتر فرشید وفا، مدیر سلامت محیط و کار دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز با تاکید بر ضرورت تبدیل نان کامل به «قوت غالب» سفره‌های مردم، اظهار داشت: لازم است تصمیم‌گیری‌های حمایتی در حوزه قیمت و یارانه به‌ویژه برای مناطق محروم اجرا شود تا همه اقشار جامعه به‌ویژه گروه‌های کم‌برخوردار بتوانند از مزایای نان کامل بهره‌مند شوند.

وی با اشاره به نیاز به مهارت تخصصی در پخت نان کامل افزود: تاکنون ۶۰ نانوایی متقاضی آموزش در این زمینه بوده‌اند، اما تنها ۹ واحد موفق به اخذ شرایط لازم برای عرضه نان کامل شده‌اند. با این حال، کیفیت نان‌های تولیدشده در این واحدها رضایت‌بخش بوده و مشکلی گزارش نشده است.

مدیر سلامت محیط و کار دانشگاه علوم پزشکی مشهد تصریح کرد: نانوایی‌ها تحت نظارت مستمر بازرسان بهداشتی قرار دارند و در هر فصل مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. در این نظارت‌ها، وضعیت محیط کار، بهداشت فردی کارکنان، کیفیت نان تولیدی، میزان شوری و انطباق آرد تخصیصی با محصول نهایی مورد بررسی قرار می‌گیرد.

در پایان این نشست، نمایندگان کمیسیون اصل ۹۰ مجلس، ادارات کل صمت و جهاد کشاورزی، اتاق اصناف و اتحادیه نانوایان مشهد نیز دیدگاه‌ها و پیشنهادهای خود را در زمینه گسترش فرهنگ مصرف نان کامل ارائه کردند.