بهداشت و پیشگیری

مدیر جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد اظهارکرد: 70 درصد مادران باردار طی 6 تا 10 هفته بارداری به مراکز بهداشتی مراجعه و از خدمات مراقبتی بهنگام بهره مند شدند. 

دکتر محمد احمدیان، در گفتگو با وب دا با اشاره به اینکه مراقبت دوران بارداری در هر شهر با استقرار نیرو سلامت و ماما در مراکز بهداشتی و در روستاها در خانه های بهداشت با نیروهای بهورز به مادران باردار ارائه می شود، خاطر نشان کرد: طی سه ماه ابتدایی سال جاری  از مجموع مادران باردار حدود 82 درصد حداقل یک نوبت مراقبت دریافت کردند و 70 درصد مادران طی 6 تا 10 هفته بارداری شناسایی شده و تحت مراقبت های بارداری بهنگام قرار گرفته اند.  

وی با بیان اینکه مراقبت پیش از بارداری نیز برای 30 درصد از بانوانی که قصد فرزند آوری داشتند، ارائه شده است، گفت: در حوزه ارایه خدمات تخصصی مشاوره شیردهی در هر شهرستان یک مرکز با کارشناس آموزش دیده مستقر در خدمت مادران دارای فرزند شیرخوار است. 

دکتر احمدیان با اشاره به اینکه شهرستان مشهد به دلیل وجود  5 منطقه بهداشتی، 5 مرکز آموزش شیردهی دارد تا دسترسی مادران به آموزش های مورد نیاز آسان شود، گفت: در 21 مرکز آموزش شیردهی از مجموع نوزادان و کودکان شناسایی  شده در  سه ماه ابتدایی سال، 60 درصد نوزادان تغذیه با شیرمادر تا  6ماهگی داشتند. 

وی اظهار کرد: تا پایان 12 ماهگی حدود 88 درصد نوزادان و تا پایان 24 ماهگی حدود 78 درصد تداوم شیر دهی از سوی مادر انجام شده است. 

مدیر جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد بیان کرد: رسالت مرکز آموزش تخصصی شیردهی سنجش مناسب، ارایه اموزش و مشاوره مناسب و تداوم شیردهی با شیر مادر است و مواری که نیاز به شیر خشک احساس شود در شهر با صدور کوپن و در روستا با ارائه مجوز ، دسترسی به شیرخشک میسر می شود. 

وی ابراز کرد: در خصوص کلاسهای هنگام ازدواج  نیز از انتهای خردادماه آموزش ها در دو سطح به زوجین ارائه می شود، در هر سال 27 هزار زوج آموزش قبل از ازدواج را دریافت می کنند. 

دکتر احمدیان با بیان اینکه شش ساعت آموزش طرح پیوند ماندگار  در قالب سه مرکز تجمیعی به زوجین ارایه می شود، گفت: تاکنون هزار و 500 زوج آموزش های مورد نیاز را دریافت کردند.

رئیس گروه سلامت محیط دانشگاه علوم پزشکی مشهد از حضور 104 بازرس و ناظر سلامت محیط این دانشگاه در مأموریت ویژه روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی خبر داد.

مهندس محمد باباخانی در گفتگو با وب دا، اظهار کرد: دستورالعمل ویژه ماه‌‌های محرم و صفر در خصوص نظارت از هیأت مذهبی، محل‌های تهیه، طبخ و توزیع نذورات و اماکن مذهبی از اول محرم آغاز شده و تا پایان صفر ادامه دارد و طبق دستورالعمل اخیر وزارتخانه تشدید نظارت‌ها در طول این 2 ماه به‌ویژه در روزهای خاص و در موضوع نذورات هم در دستور کار قرار گرفته است.

وی تصریح کرد: درخواست ما از تمامی موکب‌داران و خادمان هیات مذهبی و ایستگاه‌های صلواتی این است که در خصوص نگهداری مواد غذایی در دمای زیر 4 درجه و بالای 60 درجه توجه ویژه داشته باشند و اینکه غذای آماده شده هم حداکثر تا 2 ساعت پس از طبخ مصرف شود و برای توزیع خوردنی‌ها و نوشیدنی‌ها از ظروف و لیوان‌های استاندارد یک بار مصرف استفاده شود.

رئیس گروه سلامت محیط دانشگاه علوم پزشکی مشهد در خصوص تدابیر صورت گرفته برای مأموریت روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی، گفت: برای روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی نظارت ویژه‌ای در تمامی محل‌های پرتجمع به‌ویژه مسیرهای منتهی به حرم مطهر رضوی داریم و در مسیرهای اصلی و فرعی پایگاه‌های بهداشتی دایر است و نیروهای حوزه سلامت محیط در محل مستقر هستند.

مهندس باباخانی با ذکر این نکته که در راستای حفظ و ارتقاء سطح سلامت جامعه و به منظور پیشگیری از بیماری‌ها حضور ناظران و بازرسان حوزه سلامت محیط را در روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی در تمامی محل‌های شلوغ و پرتجمع به‌ویژه مسیرهای منتهی به حرم مطهر رضوی داریم، تأکید کرد: در روزهای دوشنبه بیست‌وپنجم تیر ماه و نهم محرم الحرام (تاسوعای حسینی) و سه‌شنبه بیست‌وششم تیر ماه و دهم محرم الحرام (عاشورای حسینی) تعداد 104 بازرس و ناظر سلامت محیط دانشگاه علوم پزشکی مشهد و در قالب 52 تیم نظارتی 2 نفره (74 بازرس و 37 تیم در شهر مشهد و 30 بازرس و 15 تیم شهرهای تابعه این دانشگاه) در محل‌های معین شده مستقر هستند و براساس برنامه تدوین شده ضمن رسیدگی به شکایات مردمی و تشدید نظارت، نسبت به بازدید و آموزش موضوعات بهداشت محیط و مواد غذایی در حسینیه‌ها، مساجد، تکیاها، ایستگاه‌های صلواتی و آشپزخانه‌های طرف قرارداد مراسم مرتبط با ایام و مناسبت‌های ماه محرم اهتمام می‌ورزند.

وی خاطرنشان کرد: در روزهای گرم سال توصیه بر استفاده از یخ‌های بسته بندی شده که به لحاظ بهداشتی مورد تأیید هستند برای شربت‌های نذری و دیگر نوشیدنی‌های سرد استفاده نمایند و از یخ‌های فله‌ای برای این کار استفاده نکنند.

وی بیان کرد: از تمامی عزاداران حسینی می‌خواهیم که قبل از مصرف نوشیدنی و خوردنی از سالم بودن و بهداشتی بودن آن اطمینان حاصل نمایند و اگر هم نذری دارند به صورت نقدی و یا تهیه مواد غذایی خام در اختیار مساجد، هیئات و موکب‌ها قرار دهند و از تحویل دادن غذاهای طبخ شده خودداری نمایند.

با افزایش موارد گزارش شده از تب دنگی، لازم است اصولی برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری به ویژه برای مسافران به مناطق آلوده و پرخطر این بیماری، رعایت شود. تب دنگ یا دانگ یک بیماری ویروسی است که توسط گزش پشه آئدس منتقل می شود.

به گزارش وبدا، این بیماری در کشورهای عربی حوزه خلیج فارس و در بسیاری از مناطق گرمسیری جهان وجود دارد. در زمان فعالیت پشه و فصول پرباران، مسافران بیشتر در معرض خطر قرار می گیرند زیرا تکثیر پشه ها بیشتر می شود. افرادی که قبلا یک بار به تب دانگ مبتلا شده باشند هم احتمال دارد در نوبت بعدی به فرم شدید این بیماری مبتلا شوند.

مسافران به مناطق آلوده این بیماری لازم است قبل از سفر، حداقل یکبار مواد دافع حشرات را روی پوست شان امتحان کنند تا مطمئن شوند به آن حساسیت ندارند. همچنین در صورت استفاده از ضدآفتاب یا کرم های دیگر ابتدا سایر کرم ها و پس از 20 دقیقه روی آنها از مواد دافع حشرات باید استفاده شود. از سوی دیگری نیازی به استفاده از مواد دافع حشرات بر روی مناطقی از پوست که با لباس پوشیده است، وجود ندارد. مواد دارای DEET(دیت) به عنوان مواد دافع حشرات نباید برای کودکان کمتر از دو ماه، استفاده شود.

پشه آئدس شبیه پشه های معمولی با لکه های سفید روی پاها و بدن است که می تواند ویروس تب دانگ را منتقل کند. این پشه بیشتر در طول روز انسان را می گزد. این پشه می تواند در هر ظرف که مقداری آب در آن جمع می شود مانند لاستیک و تایرهای مستعمل و قوطی کنسرو تخم گذاری کند. در صورت بروز علائم تب یا سایر علائم بیماری تب دانگ باید بلافاصله به مراکز بهداشتی درمانی مراجعه و سابقه سفر را با پزشک معالج مطرح کرد.

باید توجه داشت که بیماری تب دانگ از انسان به انسان منتقل نمی شود و در اکثر مواقع، بیماری بدون علامت یا با علائم خفیف است که 4 تا 10 روز بعد از گزش پشه ظاهر می شود و در عرض یک هفته بهبود می یابد. علائم این بیماری شامل تب، سردرد شدید، درد شدید مفاصل، استخوانها و عضلات، درد پشت چشم، بی اشتهایی، تهوع و استفراغ و بثورات پوستی است البته در موارد شدید این بیماری، ممکن است خونریزی از لثه و بینی هم وجود داشته باشد.

برای درمان این بیماری علاوه بر استراحت کافی و مصرف فراوان مایعات، باید فقط از استامینوفن برای تسکین درد استفاده و از مصرف داروهایی مانند ایبوپروفن، آسپرین، ژلوفن، نوافن، دیکلوفناک، ناپروکسن و مفنامیک اسید خودداری کرد چراکه ممکن است در این بیماری، باعث خون ریزی شود. در حوزه سلامت همواره بر تقدم پیشگیری بر درمان سخن گفته می شود. در این بیماری نیز رعایت پیشگیری، تقدم دارد. برای پیشگیری از تب دانگ باید از بیرون رفتن در ساعات پر گزش روز شامل صبح زود و زمان غروب آفتاب پرهیز کرد. لباس های رنگ روشن، غیر چسبان، آستین بلند، شلوار بلند و جوراب پوشید. بر روی مناطقی از پوست که با لباس پوشیده نمی شود، از فرآورده های دافع حشرات تایید شده و استاندارد که دارای یکی از مواد موثر مانند DEET(دی اتیل تولامید) 20 تا 30 درصد، پیکاریدین 20 درصد و IR3535 طبق دستورالعمل آنها در فواصل زمانی معین، استفاده کرد.

نخوابیدن در فضای باز چه در طول روز چه در ساعات روز، استفاده از توری برای پنجره ها، استفاده از پشه بند در صورت خوابیدن در فضای باز، استفاده از حشره کش ها در صورت دیدن پشه در محل سکونت یا اقامت و نصب توری برای محافظت از کودکان بر روی کالسکه و استفاده از لباس های پوشاننده و بلند، از دیگر نکات پیشگیرانه این بیماری است.

نکاتی هم باید در زمینه مواد دافع حشرات مورد نظر قرار گیرد. از مواد دافع حشرات نباید بر روی چشم، اطراف دهان و زخم استفاده شود. این مواد با آب و تعریق شسته می شود بنابراین بعد از تعریق، شنا کردن یا دوش گرفتن باید مجددا از مواد دافع حشرات استفاده شود.

برگرفته از بسته اطلاعاتی«تب دانگ ویژه مسافران» معاونت بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

باتوجه به برگزاری مراسم عزاداری سالار شهیدان در ایام ماه محرم و صفر در کشور و اهمیت سلامت عزاداران، تمرکز دانشگاه علوم پزشکی مشهد و نیروهای بهداشتی بر سلامت آب و غذا به منظور پیشگیری از بیماری های مختلف به ویژه بیماریهای عفونی روده ای افزایش می یابد.

به گزارش وب دا و بر اساس اعلام وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، علاوه بر تشدید نظارت های بهداشتی، توصیه می شود متولیان مراسم های عزاداری که در این ماه، نذورات و اطعام دهی دارند نیز اصولی را به منظور سلامت عزاداران رعایت کنند تا مشکلی برای این عزیزان ایجاد نشود.

توصیه می شود پخت و پز در مکان هایی با شرایط بهداشتی مناسب صورت گیرد البته نیاز است کلیه افراد درگیر در توزیع آب و غذا دارای کارت بهداشت باشند و بهداشت فردی در هنگام توزیع آب و غذا، رعایت شود. از سوی دیگر مواد خام مصرفی باید سالم و بهداشتی باشد و از مواد غذایی مشمول بسته بندی مورد تایید وزارت بهداشت استفاده شود.

استفاده از فرآورده های خام دامی با کشتار مجاز و یا بسته بندی شده مورد تایید وزارت بهداشت و سازمان دامپزشکی از دیگر توصیه ها به متولیان این امر است. همچنین ذبح و قربانی نباید در جلوی هیات ها انجام شود.

توصیه اکید دیگر این است که از نمک های بسته بندی ید دار تصفیه شده دارای مجوز ساخت از سازمان غذا و دارو در تهیه و پخت غذا استفاده شود. در تهیه غذا هم باید از روغن های خوراکی دارای مجوز ساحت از سازمان غذا و دارو با ترانس پایین استفاده شود.

ظرف مناسب در آشپزی از دیگر توصیه هاست و از سوی دیگر باید از نگهداری مواد غذایی پخته شده در دمای محیط به مدت طولانی یعنی حداکثر دو ساعت خودداری شود. در صورت الزام به نگهداری بیش از دو ساعت، مواد غذایی باید در دمای کمتر از 4 درجه سانتی گراد و یا در بالای 63 درجه سانتی گراد(روی شمعک گاز) نگهداری شود تا درجه حرارت ماده غذایی به کمتر از 63 درجه نرسد.

غذای نذری نباید بیشتر از دو ساعت قبل از مصرف بسته بندی شده باشد. در همین زمینه برخی هیات ها و نذر دهنده ها غذا را چند ساعت قبل از مصرف عزاداران بسته بندی می کنند که این کار باعث به خطر افتادن سلامت عزاداران می شود. بهتر است از نگهداری مواد غذایی خام و پخته شده در مجاورت همدیگر در یخچال و سردخانه خودداری شود.

در صورت استفاده از ظروف یکبار مصرف برای توزیع مواد غذایی گرم باید از ظروف یکبار مصرف مناسب دارای مجوز از سازمان غذا و دارو استفاده و از توزیع نوشیدنی گرم و غذای پخته شده در ظروف یکبار مصرف فاقد مجوز و مشخصات و همچنین ظروف پلی استایرنی مانند ظروف پلاستیکی شفاف و نازک خودداری شود.

در زمینه سلامت محیط نیز توصیه می شود که ضمن رعایت نظافت، شستشو و گندزدایی مستمر سرویس های بهداشتی نسبت به نصب سیستم لوله کشی مایع دستشویی و یا نصب جای مایع دستشویی اقدام شود. از سوی دیگر پسماندهای تولید شده نیز باید به صورت بهداشتی جمع آوری، انتقال و دفع شود. در مجاورت ایستگاه های صلواتی باید سطل یا کیسه جهت جمع آوری مرتب ظروف و لیوان های یکبار مصرف استفاده شده، وجود داشته باشد. همچنین با نصب تابلوها و یا اطلاعیه های ممنوعیت استعمال دخانیات، از استعمال مواد دخانی در محل های مسقف، پرهیز شود.آب آشامیدنی نیز باید سالم باشد و از توزیع آب، شربت و یا شیر فاقد بسته بندی در بین دسته های عزاداری و یا در مراسم ها، جدا خودداری شود.