رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد اظهار کرد: اصولاً طبیعی خواندن نمک دریا و غیر طبیعی یا مصنوعی دانستن نمکهایی که از منابع دیگر مانند معادن سنگ نمک به دست می آیند یا تحت فرایندهای سودمندی همچون تصفیه یا غنی سازی قرار می گیرند فاقد هرگونه منطق علمی است و به هیچ وجه مورد تأیید نظام سلامت نیست.
دکتر زهرا اباصلتی، در گفتگو با وب دا با اشاره به اینکه ید یک ماده معدنی ضروری است که به مقدار کم مورد نیاز بدن است و یکی از اجزاء مورد نیاز برای عملکرد صحیح غده تیروئید است، خاطر نشان کرد: حیاتی ترین نقش ید در بدن، شرکت در ساختمان هورمون های تیروئیدی است که این هورمون ها در رشد و تکامل جسمی و عصبی، عملکرد طبیعی مغز و سیستم عصبی، حفظ دمای بدن، تولید انرژی و سوخت و ساز تأثیر می گذارند.
وی بیان کرد: تنظیم متابولیسم اکثر سلولهای بدن ،رشد و نمو فیزیکی و تکامل سیستم عصبی مهمترین نقش هورمون تیروئیدی است .
دکتر اباصلتی با اشاره به اینکه نیاز به ید در دوران بارداری 2 برابر می شود و دریافت ناکافی یُد در دوران بارداری ممکن است سبب بروز عوارض در مادر و اختلالات تکاملی عصبی در جنین می شود، گفت: یاخته ها ی عصبی مغز، بخصوص در ماه ها ی سو م تا پنجم زندگی درون رحمی ، برای رشد و نمو صحیح نیاز فراوان به هورمون تیروکسین دارند و عدم وجود مقدار کافی تیروکسین سبب اختلال در رشد سلول های مغز و درنتیجه عوارض شدید عصبی - ذهنی می شود که پس از تولد بروز می کند و متأسفانه پس از تولد، با تجویز هورمون ها ی تیروئید برطرف نمی شود و مهمترین آسیب آن تأخیر در رشد عصبی – فیزیکی، تأخیر در رشد شناختی- رفتاری و بروز عقب ماندگی ذهنی (کرتینیسم)است.
وی با بیان اینکه کم کاري تيروئيد منجر به ابتلا به بیماری گواتر می شود ، اظهار کرد: تورم گلو، تنگی گلو، مشکل بلع، سرفه، خستگی، اختلال در تنفس، تپش قلب، بیش فعالی، افزایش تعریق، حساسیت نسبت به گرما، افزایش اشتها، ریزش مو، عدم تحمل سرما، یبوست، فراموشی، تغییر خلق و خو و افزایش وزن، می تواند از نشانه های گواتر باشد.
رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهدبا اشاره به اینکه اختلال در قدرت یادگيري و اُفت تحصيلی ،خستگی و کاهش کارایی ، کاهش بهره هوشی ،عوارض در بارداري، افزایش خطر سقط جنین در مادر باردار ، اختلال در رشد مغز جنین ، ناشنوایی و اختلال در تکلم و تولد نوزاد مبتلا به عقب ماندگی شدید جسمی و مغزی از دیگر عواقب کمبود ید در بدن است، تصریح کرد: ید به طور طبیعی در آب و خاک وجود دارد، ید مورد نیاز بدن، عمدتا از سبزی ها و گیاهانی که روی خاک حاوی ید کاشته شده اند تأمین می شود. ولی اگر خاک منطقه ای دچار کمبود ید باشد، محصولات غذایی آن منطقه نیز از نظر این ماده مغذی فقیر خواهند بود و حتی مصرف مداوم آنها نیز نمی تواند نیاز بدن به ید را برطرف کند.
وی با اشاره به اینکه در کشور ما نيز به دليل کمبود ید در آب و خاک، محصولات گياهی و حيوانی فاقد ید کافی هستند، ابراز کرد: بهترین منابع غذایی ید، غذاهای دریایی، به ویژه آبزیان ساکن آب های شور است، البته به دلیل مصرف کم این غذاها در رژیم غذایی، معمولا ید مورد نیاز بدن از این طریق تأمین نمی شود.
در سال 2000 میلادی ایران، تنها کشور عاری از اختلال کمبود ید بود
دکتر اباصلتی بیان کرد: در سال 2000 میلادی جمهوری اسلامی ایران از طرف سازمان بهداشت جهانی بعنوان اولین و تنها کشور عاری از اختلال های ناشی از کمبود ید در منطقه شناخته شد.
رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه ازسال 1368 یدرسانی از طریق نمک آغاز شد و تخمین زده می شود توانسته ایم 70 میلیون ضریب هوشی(آي کيو) به کودکان ایرانی اضافه کنیم ، اظهار کرد: با یدرسانی از طریق نمک طی این 35 سال از بروز 30 ميليون بيماري گواتر و 15 میلیون جراحی تیروئید جلوگیری شده است و درصد شیوع بیماری گواتر در دانش آموزان از 68 درصد در سال 1366 به حدود 6 درصد در سال جاری رسیده است.
قرار دادن نمک در معرض هوای آزاد سبب از بین رفتن ید آن می شود
وی با بیان اینکه قرار دادن نمک در معرض هواي آزاد و نور خورشيد سبب از بین رفتن ید آن می شود، تأکید کرد: نگهداری نمک باید در ظروف در بسته پلاستیکی، چوبی، سفالی و یا شیشه های رنگی و تیره و دور از گرما و نور خورشید و رطوبت باشد علاوه براین برای اضافه کردن نمک به غذا در زمان طبخ، آن را در انتهاي پخت باید اضافه کرد تا ید آن در حداکثر مقدار حفظ شود.
خطر سرطان زایی نمک دریا به اثبات رسیده است
رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه نگهداری و ذخيره کردن نمک یددار به مدت طولانی (بیش از یک سال)موجب از دست رفتن بخشی از ید آن می شود، تصریح کرد: اخیرا مصرف نمک دریا از سوی افراد غیرکارشناس و غیر مسئول به مردم توصیه می شود؛ نمک دریا به نمک حاصل از تبخیر آب دریا گفته می شود، این در حالی است که این نمک، تصفیه نشده و دارای انواع ناخالصی ها از جمله فلزات سنگین است که خطر سرطانزایی آنها به اثبات رسیده است.
وی ادامه داد: نمک دریا منبع خوبی از ید نیست، چون در هنگام خشک کردن نمک ، ید تبخیر شده و از دست می رود , بنابراین علاوه بر ناخالصی میزان ید آن کم یا حتی فاقد ید بوده و نیاز روزانه ید بدن را تأمین نمی کند.
دکتر زهرا اباصلتی با بیان اینکه هر چند نمک دریا حاوی مواد معدنی از جمله فلوئور و پتاسیم است اما با توجه به این که در مصرف مقادیر زیاد آن، این املاح تأمین می شوند، این ویژگی نمک دریا بسیار کم اهمیت بوده و ارزش کاربری ندارد، بیان کرد: درحالی که در نمک ید دار تصفیه شده ، مواد زائد مثل گچ ، آهک و فلزات سنگين شامل سرب ، آرسنيک که براي سلامتی مضر هستند و عامل سرطانزا شناخته شده اند جدا می شوند ولی در نمک دریا این مواد مضر همچنان وجود دارد و وقتی این املاح زیاد دریافت شوند روی جذب سایر ریز مغذیها مانند آهن اثر می کنند و باعث کاهش جذب آن می شوند . در صورتی نمک دریا می تواند مصرف خوراکی داشته باشد که در قالب استانداردهای موجود، مجوز توليد و پروانه ساخت از وزارت بهداشت گرفته باشد.
وی با اشاره به اینکه بر اساس منابع طب سنتی ایران برای نمک انواع مختلفی ذکر شده است ، گفت: در کتاب مخزن الدویه حکیم عقیلی خراسانی ذکر شده است: ميان نمکهاي مختلف بدترین همه، ملح مصنوع از ماء بحر است یعنی نمک دریا، بدترین نوع نمک خوراکی است و این در مغایرت کامل با تبلیغات افراد سودجویی است که تحت عنوان فروش نمک دریا به عنوان نمک سالم تر پولهای کلانی را به جیب می زنند.
دکتر اباصلتی با اشاره به اینکه ادعا می شود که نمک طبیعی حاوی عناصر مفیدی مثل منیزیم و پتاسیم و... نیز هست که خود عامل بازدارنده پرفشاری خون هستند و عدم مصرف نمک طبیعی (نمک دریا) همچنین موجب اختلالات شدید روانی، بیماری های عفونی، فشارخون، گرفتگی عروق، ناراحتی های کبدی و پوستی و سرطان می شود، ابراز کرد: در زنان باردار میزان ید ادرار بالای 150 میکروگرم در لیتر مطلوب می باشد اما نتایج پایش نشان داد که میانه ید ادرار زنان باردار 128 میکروگرم در لیتر است که این امر نشان دهنده وضعیت نامطلوب ید ادرار زنان باردار است زیرا کمبود ید در بارداری عوارض جبران ناپذیری از قبیل سقط های خودبخودی، اختلالات تکاملی و عقب ماندگی ذهنی نوزاد را به دنبال دارد.
وی بیان کرد: مصرف نمک زیاد چه از نوع ید دار شده و چه از نوع نمک غير یده باعث افزایش فشار خون می شود و این ادعا که نمک طبیعی و دست نخورده فشار خون را تنظیم میکند پشتوانه علمی ندارد.
مدیر جوانی جمعیت، سلامت، خانواده و مدارس دانشگاه علوم پزشکی مشهد اظهار کرد: 1200 ماما مراقبت های بهداشتی حوزه سلامت باروری را به بانوان ارائه می دهند تا ضمن داشتن دوران بارداری سالم ، زایمان ایمنی را نیز تجربه کنند. 
