بهداشت و پیشگیری

کارشناس مسئول پیشگیری از ایدز و هپاتیت معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد اظهار کرد: کنترل شیوع و درمان هپاتیت های ویروسی برعهده بهداشت  است و تاکنون 1200 بیمار مبتلا به هپاتیت c در مناطق تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد درمان شده اند. 

دکتر حسین پور، در گفتگو با وب دا با اشاره به اینکه برنامه حذف بیماری هپاتیت Bیکی از رویکردهای مهم فعالیتی حوزه بهداشت است، اظهار کرد: هپاتیت B وCقابل پیشگیری هستند و برای پیشگیری از آنها بهتر است هر نوع تزریقی از سرنگ و سوزن نو یکبار مصرف استفاده شود. 

وی با بیان اینکه واکسیناسیون هپاتیت B  باعث ایمنی و پیشگیری از ابتلا به بیماری می شود، علاوه براین دو هپاتیت B و C  از طریق ارتباط جنسی نیز منتقل می شود ، گفت: هپاتیت ویروسی از طریق خون، شیر مادر و رابطه جنسی به افراد منتقل می شود. 

دکتر حسین پور با بیان اینکه برنامه حذف بیماری هپاتیت B  در دستور کار است و هپاتیت C نیز بیشتر در گروه مصرف کننده تزریق و کادر پزشکی در حین جراحی بیماران دیده می شود، عنوان کرد: ویروس هپاتیت Bفرد زیر 6 ماه در شرایط حاد بیماری است اما این بیماری در کسانی که بیش از 6 ماه  از زمان ابتلا آنها می گذرد به شکل مزمن در آمده است . 

وی ادامه داد: 90  درصد بیماران هپاتیت به سمت سیروز و سرطان کبدی کشیده نمی شود و به موقع تحت درمان قرار می گیرند. 

وی با اشاره به اینکه در مراکز بهداشت شناسایی و مشاوره خانواده و واکسیناسیون هپاتیت B انجام می شود ، گفت: بعد از سال  1372 همه واکسن هپاتیت Bدریافت کردند ، البته درصدی از این افراد باز هم مبتلا به این بیماری می شوند. 

دکتر حسین پور با بیان اینکه رعایت نکات بهداشتی نقش مهمی در عدم ابتلا به بیماری هپاتیت دارد به نحوی که قبل از بحران کرونا 40 درصد مصرف کننده هپاتیت c بودند ولی الان 10 درصد هستند، تصریح کرد:  موبایل سنتر،  که با ماشین هایی شبیه به  امبولانس  از سوی بهزیستی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد و پزشکان بدون مرز خدمت درمانی به بیماران ارایه می دهند تا حد قابل توجهی در کنترل بیماری موثر هستند.  

وی تاکید کرد: برای درمان مصرف کنندگان مواد مخدر از بیماری هپاتیت و اچ آی وی ،مراکز گذری در حاشیه شهر از بهبود یافته ها دعوت به همکاری می کنند تا با حضور در پاتوق معتادین از آنها تست رایگان گرفته شود و درصورت مشکوک بودن به بیماری مراحل درمانی برای آنها انجام شود.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: از بیماران با علائم مشکوک به تب دنگی می‌خواهیم که بلافاصله جهت مراقبت و درمان‌های حمایتی به نزدیک‍‌ترین مرکز بهداشتی مراجعه نمایند.

دکتر حمیدرضا قربان‌زاده در گفتگو با وب دا، اظهار کرد: تب دنگی (Dengue fever)  نام یک بیماری ویروسی است که به آن تب دنگ، تب دانگ و تب استخوان‌شکن هم گفته‌ می‌شود و این بیماری از طریق نیش پشه آئدس به انسان منتقل می‌شود و انتقال آن از طریق انسان به انسان امکان پذیر نیست و بروز بیماری بر اثر گزش پشه اتفاق می‌اُفتد.

وی تصریح کرد: علائم این بیماری که بیشتر در کشورهای حاشیه خلیج فارس و همسایگان شرقی مشاهده شده شامل سردرد، کمردرد و پشت درد، تب معمولاً شدید و در برخی موارد خارش و جوش در قسمت‌های مختلف بدن بوده است.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد ادامه داد: تب دنگی به عنوان «تب استخوان شکن» نیز شناخته می‌شود، چرا که به دلیل درد شدید حاصل از آن بیمار تصور می‌کند، استخوان‌هایش در حال شکستن است.

دکتر قربان‌زاده با اشاره به اینکه میزان آزمایش‌های حشره شناسی در دانشگاه علوم پزشکی مشهد از سال گذشته چند برابر شده است، بیان کرد: همچنین نظارت‌ها و کنترل‌های بهداشتی لازم در خصوص کالاهای وارداتی هم انجام می‌شود و باید اشاره کنیم که تاکنون پشه آئدس مهاجم ناقل در محدوده استان شناسایی نشده است.

وی با اشاره اینکه تاکنون 111 مبتلا به تب دنگی در کشور شناسایی شدند، بیان کرد: همه این افراد دارای سابقه سفر به کشورهای آلوده بوده و از این تعداد 3 نفر فوت شده‌اند.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه تاکنون 3 بیمار مشکوک به تب دنگی در مشهد شناسایی شدند که هر 3 نفر آنها سابقه سفر به مناطق آلوده در سایر کشورها را داشتند، خاطرنشان کرد: تا به این لحظه یک بیمار با حال عمومی خوب از بیمارستان مرخص شده و تحت مراقبت و پیگیری است و منتظر پاسخ آزمایش 2 نفر دیگر هستیم.

دکتر قربان‌زاده همچنین در خصوص علائم بیماری تب دنگی، گفت: تب بالا و افزایش درجه حرارت بدن، دردهای عضلانی و استخوانی، درد پشت حدقه چشم و ضعف در حوزه بینایی، حالت تهوع، اسهال و استفراغ از جمله علائم این بیماری است و در صورتی که فردی دچار این علائم می‌شود باید بلافاصله به پزشک مراجعه نماید.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد در پایان گفت: به کسانی که به مناطق پر خطر که آلوده به پشه آئدس سفر داشته‌اند توصیه می‌کنیم که تا مدت زمان 14 روز درجه حرارت بدنشان را به طور مستمر اندازه‌گیری کنند تا در صورت بروز علائم به سرعت درمان شوند و به افرادی هم که مبتلا به تب دنگی شده‌اند توصیه می‌کنیم که تا زمان بهبود بیماری در جمع‌‌های شلوغ حاضر نشوند، گرچه این بیماری از انسان به انسان قابل انتقال نیست، اما بهتر است که توصیه‌ها و نکات بهداشتی بیان شده در راستای بهبودی هرچه سریع‌تر خود این افراد رعایت شود.

مدیر سلامت کار و محیط معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد اظهار کرد: 104 نفر از کارشناس بهداشت محیط بر شرایط آلاینده های محیطی فضای کار شاغلین نظارت دارند و در صورت عدم رعایت ایمنی محیط کار، کارفرما به مرجع قانونی ارجاع داده می شود. 

دکتر فرشید وفا، در گفتگو با وب دا با اشاره به اینکه حفظ سلامت نیروهای شاغل و کاهش خطرات شغلی برای سلامت جسم و روان از رویکردهای مهم نظام سلامت محسوب می شود، خاطر نشان کرد: اکثر شاغلین حداقل 8 ساعت را در محیط کار خود می گذرانند بنابراین باید فضای کار، آسیبی برای سلامت افراد ایجاد نکند. 

وی با بیان اینکه عوامل زیان آور محیط کار دسته بندی شده است، تصریح کرد: عوامل زیان آور فیزیکی در قالب سر و صدا، تنش گرمایشی و سرمایشی، امواج پرتو و ارتعاشات و روشنایی نامناسب دسته بندی می شود ، علاوه براین آلایند های شیمیائی به خصوص مواجهه با گازها و گردو غبار می تواند تهدید کننده سلامتی باشد که زمینه ابتلا به بیماریهای مختلف از جمله سرطان را فراهم کند. 

دکتر وفا با اشاره به اینکه در حوزه عوامل ارگونومیک آسیب رسان می توان به عدم کیفیت لازم ابزار کار و ابتلا به کمردرد و گردن درد اشاره کرد، گفت: عوامل بایولوژیک مانند قارچ ها ، ویروس ها و انگل نیز می تواند در محیط کار سلامت فرد را به خطر بیاندازد مانند افرادی که در محیط کار درگیر بیماریهای عفونی مانند کرونا، تب کریمه کنگو، سیاه زخم و ... می شوند. 

وی با اشاره به اینکه عوامل سایکولوژی نیز که بر روی روح و روان فرد آسیب می رساند نیز از اهمیت بالایی برخوردار است به عنوان مثال درگیری کارگر با کارفرما، می تواند بر انگیزه و راندمان کاری فرد تاثیر منفی باقی بگذارد، گفت: 80 هزار واحد کاری در مناطق تحت پوشش  دانشگاه علوم پزشکی مشهد فعالیت می کنند که سلامت نیروهای آن را کارشناسان بهداشت و مراکز طب کار دانشگاهی و بخش خصوصی ارزیابی و نظارت می کنند .

مدیر سلامت کار و محیط معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد ابراز کرد: بررسی میزان مواجهه شاغلین در محیط کار با آلاینده ها و پیگیری رفع آلاینده های محیطی از کار از جمله وظایف کارشناسان بهداشتی است.

مدیر گروه بهبود تغذیه جامعه دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: در روزهای گرم سال میوه بیشتر بخوریم و برای آنکه ذخایر آب بدنمان را بالا ببریم بهتر است آب را همراه مواد فیبری نگهدارنده مصرف کنیم.

دکتر زهرا اباصلتی در گفتگو با وب دا، اظهار کرد: در فصل گرما نوع تغذیه‌ ما تغییر می‌کند و اصلاً به همین دلیل است که میوه و سبزی های این فصل ویژگی‌های خاص خود را دارند، در واقع نوع نیاز ما در فصل گرم سال با خلقتمان همگون شده است و باید متناسب با تغییر شرایط آب و هوایی تغییراتی هم در تغذیه‌ ما ایجاد شود.

وی با اشاره به اینکه باید در روزهای گرم سال بدن خود را مرطوب و هیدراته نگهداریم، بیان کرد: در فصل تابستان به دلیل گرمای هوا، بدن برای خنک نگه داشتن خود عمل تعریق را بیشتر انجام می‌دهد، بنابراین یکی از مسائل اولیه در این روند، تأمین آب و الکترولیت‌های بدن است و نکته‌ای که در این خصوص باید مورد توجه قرار گیرد آن است که افرادی که در محیط‌های گرم کار می‌کنند و تعریق زیادی دارند طبیعتاً احساس تشنگی بیشتری می‌کنند و نیاز به نوشیدن آب در آن‌ها بیشتر می‌شود.

مدیر گروه بهبود تغذیه جامعه دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه باید قبل از آن که دچار کم‌آبی بشویم آب بدنمان را تأمین نماییم، خاطرنشان کرد: کار درست این است که اصلاً به مرحله‌ای نرسید که به دلیل حس تشنگی آب بنوشید و توصیه‌ ما این است که به اندازه‌ کافی در این فصل به بدن‌تان آب برسانید تا از آسیب‌های ناشی از کم‌آبی دور بمانید و آب رساندن به بدن هم به این معنی نیست که تنها آب بخورید.

دکتر اباصلتی اضافه کرد: باید در روزهای گرم سال میوه بیشتر بخوریم و برای آنکه ذخایر آب بدنمان را بالا ببریم بهتر است آب را همراه مواد فیبری نگهدارنده مصرف کنیم تا به تدریج وارد دستگاه گوارشمان شود و سریع دفع نشود؛ به طور مثال مصرف هویج، هندوانه، طالبی، خربزه، هلو یا خاکشیر می‌تواند بسیار مفید باشد و مصرف این نوع از میوه‌ها به دلیل فیبری که دارند مانع از یبوست‌ می‌شود.

وی با ذکر این نکته باید به جای آب، آب‌الکترولیت‌دار بنوشیم، تأکید کرد: البته نباید فراموش کنیم که با تعریق فقط آب از دست نمی‌رود بلکه الکترولیت‌های با ارزشی مثل سدیم و پتاسیم هم از دست می‌روند؛ سدیم و پتاسیم ۲ عنصر بسیار مهم برای حفظ فشار اسمزی خون و عملکرد سیستم عصبی، اسکلتی و ریتم قلب هستند و به همین علت تأمین الکترولیت‌ها مهم است.

دکتر اباصلتی افزود: با با تغذیه مناسب از پوستمان محافظت کنیم و علاوه بر استفاده از کرم‌های ضدآفتاب که متخصصان پوست در این فصل تأکید ویژه‌ای بر استفاده از آن دارند، بهتر است به گروه‌های غذایی نیز برای مقابله با اشعه UV توجه شود.

وی با تأکید بر اینکه آنتی‌اکسیدان‌ها گروهی از مواد غذایی‌اند که صدمه‌های ناشی از تخریب UV را جبران می‌کنند، گفت: همچنین مصرف آب هویج هم به دلیل وجود فلاوونوئیدها و کاروتنوئیدها و ویتامین A که دارد در این فصل توصیه می‌شود، ضمن اینکه، آنتی‌اکسیدان مینرالی نظیر سُلنیوم هم که در برخی آجیل‌ها کمابیش وجود دارد نیز برای این فصل مناسب است.

مدیر گروه بهبود تغذیه جامعه دانشگاه علوم پزشکی مشهد با ذکر این نکته که در روزهای گرم باید انتخابمان غذاهای سرد باشد، تأکید کرد: در فصل تابستان مصرف غذاهایی که طبع سرد دارند و فعالیت غدد عرق را بیشتر می‌کنند و باعث گشادی عروق در سطح پوست و خنکی بدن می‌شوند، بهتر است و از جمله این نوع غذاها می‌توان به غذاهای دریایی همراه با سیر، ماست و خیار و دوغ با مقدار کمی نمک که تأمین‌کننده املاح بدن باشد، اشاره کرد؛ همچنین بهتر است که در این فصل به جای گروه کربوهیدرات‌ها بیشتر از سبزیجات استفاده کنید و میزان مصرف پروتئین و چربی را در حد استاندارد نگهدارید.

دکتر اباصلتی تصریح کرد: خوردن یک صبحانه کامل همراه با مصرف میوه‌های تازه، خوردن ماهی، استفاده از غذاهای سبک و انواع نوشیدنی‌های گیاهی، عدم استفاده از مایعات سرد، عدم خوردن غذا در بیرون، عدم مصرف انواع فست فودها، استفاده از غذاهای حاوی گوشت، سبزیجات و منابع پروتئینی و حبوبات، خوردن میوه و سبزی همراه غذاهای سرخ کرده، استفاده از میوه‌های سرد و مرطوب مثل گوجه فرنگی، خیار، کیوی، انبه و آناناس و عدم مصرف غذاهای سرخ کرده و غذاهای گریل شده و آسیب زننده به سیستم هضم انسان از حمله دیگر موارد مورد تأکید در فصل تابستان است.

وی خاطرنشان کرد: همه ما باید به یاد داشته باشیم که تابستان از فصل‌های زیبای خدا است و در طول این فصل رعایت نکات ذکر شده و استفاده از مواهب و نعمات الهی را داشته باشیم می‌توانیم از زندگی خود لذت ببریم و از بسیاری از بیماری‌ها و مشکلات به‌دور باشیم.