بهداشت و پیشگیری

تغذیه در ایام ماه رمضان با سایر ایام سال تفاوت اساسی نداشته و همانگونه که در حالت عادی استفاده از 5 گروه غذایی توصیه می شود در ماه مبارک رمضان و روزه داری نیز استفاده از این گروه های غذایی برای حفظ سلامت بدن ضروری است.

به گزارش وب دا، مدیر گروه بهبود تغذیه  معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد اظهار داشت: تغذیه صحیح درماه مبارک رمضان مانند سایر اوقات سال به معنی رعایت دو اصل تنوع و تعادل در برنامه غذایی است. تنوع به منزله استفاده از گروه های غذایی اصلی شامل نان و غلات، شیر و لبنیات، سبزی ها، میوه ها و گروه گوشت و جایگزین های آن می باشد و تعادل بدین معنی است که از همه گروه های غذایی به مقدار کافی مصرف شده و از کم خوری و پرخوری پرهیز شود.

دکتر زهرا اباصلتی خاطر نشان کرد: گروه نان و غلات شامل انواع نان، برنج، ماکارونی ، گندم و جو است. این گروه تامین کننده انرژی، بعضی از ویتامین های گروه B ، آهن و مقداری پروتئین است. توصیه می شود افراد بزرگسال با توجه به جثه و جنس و میزان تحرک جسمی، روزانه 6 تا 11 واحد از مواد غذایی این گروه استفاده کنند.

وی افزود: گروه شیر و لبنیات شامل شیر، ماست، پنیر، کشک و بستنی است. با مصرف مواد غذایی این گروه بخش مهمی از نیاز بدن به مواد مغذی مهم نظیر پروتئین، کلسیم، فسفر و بعضی از انواع ویتامین های گروه A و B تامین می شود. توصیه می شود افراد بزرگسال روزانه 2 واحد یا بیشتر از مواد غذایی این گروه استفاده کنند.

مدیر گروه بهبود تغذیه  معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد اظهار داشت: گروه سبزی ها  در این گروه سبزی هایی غنی از ویتامین ها، مثل سبزی های برگی و سبزی های غنی از ویتامین A مثل هویج، گوجه فرنگی و سایر سبزی ها قرار می گیرند. سبزی ها مهمترین منبع انواع ویتامین، املاح و فیبر مورد نیاز بدن هستند و توصیه می شود افراد روزانه 3تا5 واحد سبزی استفاده کنند.

دکتر اباصلتی افزود: گروه میوه ها شامل انواع میوه ها که مهمترین منبع ویتامینها، املاح و فیبر مورد نیاز بدن بوده و توصیه می شود روزانه 2 تا 4 واحد از انواع میوه ها مصرف شود.

وی گفت: گروه گوشت، حبوبات و تخم مرغ شامل انواع گوشت های قرمز (گوسفند، گوساله) گوشت های سفید (مرغ ، ماهی) امعاء و احشاء (جگر، دل، قلوه ، زبان و مغز) ، تخم مرغ و حبوبات (نخود، لوبیا، عدس،باقلا، لپه و ماش) و مغز دانه های خوراکی (گردو، بادام، فندق، پسته و انواع تخمه) است. با مصرف مواد غذایی این گروه بخش مهمی از نیاز بدن به مواد مغذی نظیر پروتئین، آهن، روی و بعضی از انواع ویتامین های گروه ب تامین می شود. برای افراد بزرگسال و سالم مصرف روزانه 2 تا 3 واحد از این گروه توصیه می شود.

رییس گروه سلامت دهان و دندان مرکز بهداشت استان اذعان کرد: پشت سرهم و بدون فاصله خوردن مواد غذایی و مایعات سرد و گرم باعث ترک های میکروسکوپی در دندان می شود لذا برای پیشگیری از ترک دندان مواد غذایی و مایعات سرد و گرم را با فاصله مصرف کنید.

دکتر بهمن کلالی مقدم در گفتگو با خبرنگار وب دا گفت: برای پوسیدگی دندان باید پلاک میکروبی دندان از روی دندانها حذف شود، پلاک میکروبی لایه بی رنگ و چسبنده ای است که روی دندان ایجاد می شود و این لایه تولید اسید و ایجاد پوسیدگی دندان می کند و این پلاک میکروبی فقط با مسواک و نخ دندان از روی دندان از بین می رود.

وی افزود: بهتر است در طول ایام و در ماه مبارک رمضان از خوردن مواد بسیار شیرین مانند زولبیا، بامیه و خرما به مقدار کم استفاده شود زیرا مواد غذایی به ویژه مواد غذایی قندی تولید اسید می کنند و مواد قندی راحت تر در دسترس میکروبها قرار می گیرند و باعث پوسیدگی بیشتر دندان می شوند.

دکتر کلالی مقدم با بیان اینکه در طول روز مسواک و نخ دندان توصیه می شود، اظهار داشت: در ماه مبارک رمضان باید بعد از سحر و افطار مسواک و نخ دندان استفاده شود به ویژه مسواک در آخر شب هنگام خواب که بزاق دهان کمتر ترشح و دهان خشک و باعث تولید بیشتر پلاک دندان روی دندانها می شود، ضروری می باشد.

رییس گروه سلامت دهان و دندان مرکز بهداشت استان تصریح کرد: برخی افراد در طول روز هنگام غذا خوردن به ویژه در زمان افطار که روزه دار گرسنه و تشنه است مواد و مایعات سرد و گرم را بلافاصله پشت سر هم می خورند که این کار باعث ترک های میکروسکوپی می شود و به دنبال آن اگر ترمیم نشود ایجاد پوسیدگی در دندان می کند، لذا بهتر است مواد غذایی و مایعات سرد و گرم حداقل با فاصله سه الی چهار دقیقه مصرف شوند.

وی با بیان اینکه روزه دار در طول روز بوی بد در دهان خود احساس می کند که باعث ناخوشایندی خود و اطرافیان می شود، خاطرنشان کرد: این بوی بد به خاطر پلاک میکروبی و ترکیب میکروبها با مواد غذایی مانده در سطوح بین دندانی است بنابراین روزه دار می تواند در طول روز به طوریکه آب و خمیر دندان از گلوی او پایین نرود تا روزه اش باطل نشود برای رفع بوی دهان از مسواک و نخ دندان استفاده نماید.

دکتر کلالی مقدم با بیان اینکه پوسیدگی های جزیی و سطحی به مرور تبدیل به پوسیدگی های عمقی می شوند بنابراین باید در همان ابتدا ترمیم شوند، توصیه کرد: هر 6 ماه یکبار یا حداقل هر یکسال یکبار بررسی دندان توسط دندانپزشک برای سلامت بیشتر دندانها و پیشگیری از پوسیدگی دندان توصیه می شود.

مدیر سلامت جمعیت ،خانواده و مدارس دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: با توجه به اینکه بارداری زیر 18 و بالای 35 سال جزو بارداری  های در معرض خطر بیشتر محسوب  می شود، لذا سن مناسب برای فرزند آوری در بازه  سنی 35-18 و مناسب ترین آن در  سنین 20 تا 30 سال  می باشد و بهتر است زوجینی که واجد شرایط فرزند آوری هستند،فرزند آوری خود را به تاخیر نیاندازند.

 دکتر حامد قضاوی افزود : برطبق سرشماری سال 1395 کشوری،  افزایش باروری  به ترتیب در گروه های سنی 39-35 و34-30 و 19-15 سال در زنان ساکن در مناطق شهری کشور قابل مشاهده است.  بيشترين افزايش در باروري ويژه سني 39-35ساله زنان شهري صورت گرفته است . اين تغيير الگوي سني سهم بسزايي در رسيدن ميزان باروري كشور به سطح جانشيني را داشته است . وی افزود: در سیاست های کلی جمعیت ابلاغ شده از سوی مقام معظم رهبری افزایش نرخ باروری به بیش از سطح جایگزینی مورد تاکید معظم له بوده است.

دکتر حامد قضاوی افزود: الگوي سني باروري در سالهاي اخير از الگوي زودرس فرزندآوري به سمت الگوي ديررس فرزندآوري در حال تغيير بوده است. میزان باروری کلی به زبان ساده به تعداد فرزندانی که یک زن می تواند در طول دوره باروری خود به دنیا آورد اطلاق می شود . میزان باروری کلی برابر با 2.1 به عنوان پایین ترین حد لازم برای جایگزینی در نظر گرفته می شود.که البته بر اساس دیدگاه برخی جمعیت شناسان میزان 2.5 مطمئن تر می باشد.

وی افزود :میزان باروری کلی کشور بر اساس نتایج سرشماری 1395 برابر با 2.01 بوده که نسبت به  سرشماری قبلی با میزان 1.8 افزایش داشته است. این میزان در رابطه با خراسان رضوی 2.41  می باشد،که علیرغم بالابودن نسبت به کشور در مقایسه با  سرشماری قبلی در کل استان کاهش اندک داشته است. 

وی افزود:حداقل ميزان باروري كلی مربوط به استان گيلان برابر با 1.38 و بیشترین مربوط به استان سیستان و بلوچستان برابر با 3.96 فرزند بوده است. متوسط نرخ رشد سالانه کشور در سال های 95-90 برابر با 1.24 و در خراسان رضوی برابر با 1.43 بوده که از میانگین کشوری بالاتر می باشد. 

دکتر قضاوی اضافه کرد ،بعد خانوار در این سرشماری در مناطق شهری 3.3 و در مناطق روستایی کشور 3.4 بوده است.

وی افزود: در رابطه با مباحث جمعیتی در روستا باید با احتیاط بیشتری برخورد کرد تا به عنوان مثال تبدیل شدن برخی مناطق روستایی به منطقه شهری به عنوان کاهش جمعیت  روستایی ناشی از کاهش زاد و ولد  در آن مناطق محسوب نشود.

مدیر سلامت جمعیت ،خانواده و مدارس دانشگاه علوم پزشکی مشهد  به لزوم  هنجار سازی  و فرهنگ آفرینی در مباحث جمعیتی پرداخت و اضافه نمود، باید به جوانان لزوم ازدواج موفق و آسان  گوشزد و تسهیلات لازم نیز فراهم شود. همچنین عواقب تاخیر در فرزند آوری نیز بازگو گردد و زوجین تشویق گردند که در همان سال های اولیه ازدواج فرزند آوری داشته و این امر را به سالهای بعد موکول نکنند.

مشاور مدیر کل سلامت جمعیت خانواده و مدارس وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی در ادامه به گوشه ای از آمارهای جمعیتی  مناطق تحت پوشش دانشگاه نیز اشاره کرد و افزود: میزان باروری کلی در مناطق شرقی  بیشتر از میزان آن در مناطق مرکزی و غربی استان بوده است. که این امر باید در تصمیم گیری برای  ارایه خدمات مورد توجه سازمانهای مرتبط قرار گیرد. به عنوان مثال درصد جمعیت سالمند در برخی شهرستانها بالاتر بوده که با توجه به لزوم رسیدگی به این گروه سنی لازم است همزمان  در رابطه با مناطقی که در آنها جمعیت زیر 15 سال بسیار بالاتر بوده نیز تمهیدات لازم برای تهیه زیر ساخت های اصلی ارایه خدمات به سالمندان جهت  آینده تقویت شود.

 مدیر سلامت محیط و کار مرکز بهداشت استان خراسان رضوی گفت: در ماه مبارک رمضان  تمرکز عمده ناظران و بازرسان بهداشتی در ماه مبارک رمضان بر روی قنادی ها(مراکز تهیه و توزیع زولبیا و بامیه) و رستوران ها است.

مهندس حسنی در گفتگو با وب دا اظهار داشت: پیش از ماه مبارک رمضان نشست های آموزشی با اتحادیه قنادی ها برگزار شد و در خصوص نوع روغن مصرفی، عدم استفاده از رنگ، استفاده از مواد اولیه مرغوب برای زولبیا نکات آموزشی ارائه شد.همچنین در این جلسات مقرر گردید که قنادی ها ضوابط و شرایط کیفی زولبیا و بامیه را به شهروندان اطلاع رسانی نمایند.

مهندس حسنی با بیان اینکه کار نمونه برداری و بازدید مراکز تهیه و توزیع زولبیا و بامیه  آغاز شده است، اظهار داشت: در بحث نمونه برداری موارد خاص برای نتایج دقیق به آزمایشگاه ارسال می شود و اگر در بازدیدها و نتایج نمونه برداری به مشکلی خاص برخورد شود با صنف مورد نظر برخورد قانونی انجام خواهد شد.

وی در ادامه تصریح کرد: در مورد حلیم، شله و آش جلساتی نیز با اتحادیه صنف رستوران ها، کباب و حلیم برگزار شد و بر اساس هماهنگی های انجام شده شرایط بهداشت مراکز طبخ؛ با توجه به فضا و امکانات و تجهیزات خود مواد غذایی مورد نیاز را در ماه مبارک رمضان تهیه نمایند همچنین در این جلسات در خصوص مواد اولیه، عدم استفاده از چربی زیاد قید کردن نوع گوشت در غذای مورد نظر با توجه به نرخ که در حیطه اختیارات اتحادیه است، صحبت شد.

مدیر سلامت محیط و کار مرکز بهداشت استان خراسان رضوی بیان کرد: همچنین در این جلسات بحث استفاده از ظروف عرضه مواد غذایی مطرح شد که اگر قرار است از ظروف یکبارمصرف استفاده شود حتما این ظروف دارای پروانه ساخت و علامت استاندارد باشند و بر اساس نوع دمای مواد غذایی نوع ظروف را مشخص نمایند.

وی به یکی دیگر از اقدامات انجام شده اشاره و تصریح کرد: برای کنترل مراکز عرضه سالاد و سبزی که در ایام ماه مبارک مخاطبین زیادی دارد جلسات مشترکی با کارخانه ها  و با حضور کارشناسان غذا و دارو در راستای مواد ضدعفونی کننده و بسته بندی خوب برگزار شد که در این زمینه مشکلی رخ ندهد.

مهندس حسنی به فعالیت 185 تیم بازرسی اشاره کرد و اظهار داشت: 185 تیم بازرسی در ایام ماه مبارک رمضان در ساعات اداری، قبل و بعد از افطار و در روزهای تعطیل فعالیت خواهند داشت همچنین برنامه هایی برای بازدید از مساجد برای شرایط بهداشت به ویژه در مراسم خاص و شب های قدر انجام می شود.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: جلساتی تحت عنوان کمیته بهداشت مساجد با همکاری سازمان اوقاف و امور مساجد داشته ایم تا ساماندهی مناسبی انجام شود.

مهندس حسنی توصیه کرد: شهروندان از اماکن مجاز و بهداشتی زولبیا، حلیم، آش و ... خود را تهیه و در صورت مشاده هرگونه تخلف با  شماره 190 برای رسیدگی به شکایات تماس بگیرند.