بهداشت و پیشگیری

بيماري تب کريمه کنگو يکي از مهمترين بيماري هاي قابل انتقال بين انسان و حيوان  است ، عامل این بيماري ويروسي است که از طريق گزش کنه هاي ناقل بيماري به حيوان و نهايتاً به انسان منتقل مي شود.

به گزارش وب دا، مدير پيشگيري و مبارزه با بيماري هاي معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکي مشهد با اشاره به اينکه بيماري تب کريمه کنگو  يکي از مهمترين بيماري هاي قابل انتقال بين انسان و حيوان  است، خاطر نشان کرد: اين بيماري ويروسي از طريق گزش کنه هاي ناقل بيماري به حيوان و در نهایت به انسان منتقل مي شود.

دکتر محمد جعفر صادقی گفت: این بیماری در دام هیچ گونه علامتی ندارد، اما در انسان در مراحل اولیه با علائمی مانند سرماخوردگی و در مراحل پیشرفته با خونریزی داخلی، خونریزی لثه، خونریزی بینی و ادرار خونی ظاهر می شود که در صورت درمان نشدن به موقع با مرگ همراه است.

وی با بیان اینکه  با آغاز فصل گرما و افزایش دما، فعالیت کنه های ناقل بیماری آغاز می گردد که این امر موجب شیوع بیماری تب کریمه کنگو می‌گردد اظهار داشت: خطر ابتلای این بیماری در افرادی که مستقیم با دام درارتباط هستند به دلیل احتمال گزش کنه و همچنین ذبح غیر بهداشتی دام و تماس با جگر و گوشت تازه بیشتر است.

مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری های دانشگاه علوم پزشکی مشهد؛ علت اصلی ابتلا به بیماری CCHF  یا همان تب کریمه کنگو را ذبح غیر بهداشتی دام دانست  و اجتناب از مصرف گوشت و جگر تازه خام و يا نيم پز، پرهيز از ذبح دام در معابر، منازل و مراسم هاي گوناگون و تهيه محصولات دامي از مراکز معتبر را از جمله راهکارهاي پيشگيري از اين بيماري برشمرد.

 دکتر صادقی در ادامه با اشاره به احتمال سرایت بیماری از لاشه تازه ذبح شده از طریق زخم‌های سطحی دست عنوان کرد: دو عامل مهم در انتقال بیماری تب کریمه کنگو در انسان، ذبح غیر بهداشتی دام و گزش و تماس با کنه های آلوده است برهمین اساس جلوگیری از کشتار دام در خارج از کشتارگاهها و سمپاشی دام‌ها و جایگاه‌های آنها برای مقابله با این بیماری توصیه می‌شود.

وی تصریح کرد: دامی که ذبح می‌شود باید ۲۴ ساعت در شرایط ویژه (دمای 0 تا 40 درجه)، نگهداری شود تا ویروس احتمالی موجود در گوشت از بین رفته و قابل استفاده شود.

وی تاکید کرد در غیر این صورت، فردی که دام را تمیز می‌کند یا گوشت آن را خرد می‌کند، ممکن است به‌طور سهوی آلوده و مبتلا به بیماری تب کریمه کنگو شود. 

دکترصادقی بهترین روش تشخیص و مقابله با بیماری برای افراد مبتلا به تب کریمه کنگو را انجام آزمایش در صورت مشاهده علایم عنوان و تاکید کرد: در صورت تشخیص بموقع این بیماری قابل درمان می باشد.

مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری ها حوزه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: کمبود ید در دوران بارداری باعث سقط جنین، عقب ماندگی ذهنی و جسمی، کرولالی و بروز برخی مشکلات دیگر برای جنین می شود.

دکتر محمدجعفر صادقی در خصوص ید و نقش آن در کم کاری مادرزادی تیروئید در گفتگو با خبرنگار وب دا  گفت: ید یک ماده مغذی مورد نیاز برای انسان است که بطور روزانه باید مصرف شود، کمبود ید در دوران بارداری می تواند یکی از عوامل موثر در ابتلا نوزاد به کم کاری مادرزادی تیروئید باشد.

وی افزود: حیاتی ترین نقش ید در بدن، شرکت در ساختمان هورمون های تیروئید می باشد هورمون های تیروئید در رشد و تکامل جسمی و عصبی، عملکرد طبیعی مغز و سیستم عصبی حفظ دمای بدن، تولید انرژی و سوخت و ساز تاثیر می گذارد.

دکتر صادقی با اشاره به بروز مشکلات به علت کمبود ید، اظهار داشت: سقط جنین، زایمان زودرس، تولد نوزادان مرده، اختلال رشد مغزی جنین، تولد نوزاد مبتلا به عقب ماندگی ذهنی و جسمی، کرولالی مشکلات کمبود ید در دوران بارداری و عقب ماندگی ذهنی، تاخیر رشد اندام های حرکتی، نارسائی یا توقف رشد بدنی، ناتوانی جسمی، اختلالات عضلانی، فلج اعصاب، اختلال تکلم، اختلال شنوایی و کم کاری تیروئید مشکلات کمبود ید در دوران کودکی است.

وی با اشاره به میزان ید مورد نیاز بدن گفت: مقدار ید مورد نیاز یک فرد بالغ به طور متوسط 150 میکروگرم (به اندازه یک سر سوزن) در روز و مقدار مورد نیاز ید در تمام طول عمر انسان به طور متوسط یک قاشق چایخوری است.

دکتر صادقی با بیان اینکه بهترین منابع ید، غذاهای دریایی هستند اما به دلیل کمی مصرف در رژیم غذایی، ید مورد نیاز بدن را تامین نمی کنند، اذعان کرد: میزان ید موجود در محصولات کشاورزی و دامی بستگی به خاک منطقه دارد از آنجایی که خاک بسیاری از مناطق جهان از جمله ایران حاوی مقادیر کافی ید نمی باشد لذا محصولات کشاورزی و دامی این مناطق دچار کمبود ید هستند بنابراین رژیم غذایی انسانها که به این منابع وابسته اند نیز به مقدار کافی ید نخواهد داشت.

مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری ها حوزه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد تصریح کرد: به منظور مبارزه با کمبود ید مقادیر اندکی از این ماده معدنی باید به رژیم غذایی روزانه افزوده شود این کار با بهترین نحو و با کمترین هزینه با یددار کردن نمک مصرفی انجام می شود.

دکترصادقی به نحوه چگونگی مصرف و نگهداری نمک ید دار خاطرنشان کرد: نگهداری و ذخیره نمودن نمک ید دار به مدت طولانی (بیش از یکسال) موجب از دست رفتن بخشی از ید آن می شود لذا برای حفظ ید در نمک باید نمک را دور از نور و رطوبت و در ظرف در بسته پلاستیکی، چوبی، سفالی یا شیشه ای رنگ نگهداری کرد و جهت اضافه کردن آن به غذا در زمان طبخ نمک را در انتهای پخت اضافه نمود تا ید در حداکثر مقدار حفظ شود.

وی همچنین توصیه کرد: همواره باید به تاریخ مصرف و وجود پروانه ساخت وزارت بهداشت و قید عبارت (تصفیه شده) بر روی بسته بندی دقت کرد.

در جامعه افرادی هستند که با برخی از بیماری های پوستی که علل مختلفی دارند درگیرند برخی از این بیماری ها از اهمیت بالایی برخوردار هستند که حتما باید برای درمان آن اقدام نمود.

 سالك یك بیماری پوستی است كه عامل آن انگل تك‌سلولی به نام لیشمانیا که از طریق گزش و خونخواری پشه خاكی از حیوانات آلوده (جوندگان و سگ) یا انسان مبتلا به انسان سالم منتقل می‌شود و علائم بیماری معمولاً یک ماه تا یكسال بعد از گزش ظاهر می‌گردد در خصوص کسب اطلاعات بیشتر از این بیماری دکتر محمدجعفر صادقی مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری ها حوزه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در گفتگو با وب دا اطلاعاتی را در زمینه این بیماری و راهکارهای پیشگیری از ان ارائه نموده است.

مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری ها حوزه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد  اظهار داشت: ناقل بیماری گونه هایی از پشه خاکی های ماده از جنس فلبوتوموس است که اندازه آن 3-1.5میلیمتر است .حشره بالغ روزها در پناهگاههای تاریك، گرم و نسبتاً مرطوب مانند زیرزمین منازل، شكافهای عمقی دیوار، داخل درزها، سقفهای چوبی و بیرون از منزل در اصطبل ها، اطراف توده‌های زباله، نخاله های ساختمانی با ماندگاری بالا، كودهای دامی و سایر انباشتهای پس‌مانده منازل، اماكن متروكه، لانه جوندگان و غارها به فراوانی وجود دارند.

دکترمحمد جعفر صادقی در خصوص عوارض این بیماری خاطر نشان کرد: ایجاد زخم‌های با منظره زشت كه بمدت طولانی در محل باقیمانده (عموماً در نقاط باز بدن و بیشتر در صورت) كه پس از بهبودی نیز اسكار (جای زخم) از خود باقی می‌گذارد و از نظر زیبایی و ایجاد عوارض روحی در بیمار مشكل عمده‌ای ایجاد می‌نماید، ضمن اینكه بروز زخم در نقاط حساسی نظیر پلك چشم‌ها، لاله گوش، لبها و بینی ممكن است به نقص این اعضاء بیانجامداز عوارض این بیماری به شمار می رود.

وی با بیان اینکه آلودگی ثانویه زخم موجب عفونت باكتریایی می شود و نیاز به درمان آنتی‌بیوتیكی دارد اظهار داشت: همچنین این بیماری در بعضی از انواع منتشر محتاج درمانهای طولانی بوده و گاهی ایجاد موارد مقاوم به درمان که زیانهای اقتصادی ناشی از درمان، عوارض دارویی و تزریقات طولانی دردناك به اهمیت بیماری می‌افزاید.

دکتر صادقی افرود: شایعترین نوع سالك در کشور نوع روستایی(لیشمانیا ماژور) است كه مخزن آن جوندگان می‌باشد ولی در استان خراسان شایعترین نوع سالک نوع شهری(لیشمانیا تروپیکا)می باشد که مخزن بیماری انسانهای مبتلا به بیماری می باشند البته ناقل هرکدام از انواع بیماری متفاوت می باشد بطوریکه در سالک نوع روستایی فلبوتوموس پاپاتاسی و در نوع شهری فلبوتوموس سرزانتی می باشد.

وی گفت: بیماری در محل گزش پشه بصورت جوش كوچكی پس از طی دوره كمون (2-1 ماه) ظاهر شده كه رفته رفته بزرگتر شده و به زخم تبدیل می‌شود كه این زخم بسته به نوع سالک آن 12-8 ماه طول كشیده و پس از آن بهبود می‌یابد و بجای آن اسكار باقی می‌ماند (در نوع شهری هم دوره كمون و هم طول مدت بیماری طولانی‌تر است).

دکتر صادقی در خصوص راهکارهای درمان این بیماری گفت: برای درمان سالک دو نوع روش درمانی وجود دارد تزریق گلوكانتیم که می تواند بصورت موضعی و سیستمیک باشد و سرما درمانی (كرایوتراپی) که همراه تزریق موضعی گلوکانتیم انجام می شود پس از درمان به هر حال جای زخم باقی می‌ماند پس در صورت بروز زخم که بیش از دوهفته طول کشید حتما به پزشک مراجعه کنیم تا از ایجاد زخم وسیع با درمان به موقع جلوگیری بعمل آید.

مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری های حوزه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، رعایت بهداشت فردی و محیطی را مهمترین راهکار در پیشگیری از این بیماری برشمرد و اظهار داشت: عدم ریختن زباله ها و نخاله های ساختمانی در اطراف منازل،استفاده از پشه بند، توری و پرده بهداشتی ( منافذ ريز و آغشته به حشره كش) به خصوص در هنگام غروب و در طول شب،استفاده از لباس های كاملاً پوشيده با آستين های بلند و شلوار بلند به خصوص هنگام غروب و در طول شب،استفاده از پمادهای دوركننده حشرات به خصوص در هنگام غروب و در طول شب،نرفتن  به مناطق آلوده در هنگام غروب و در طی شب،عدم نگهداری دام ها در نزديكی محل سکونت از جمله راهکارهای پیشگیری از این بیماری است.

وی با تاکید بر اینکه هر ضایعه پوستی که بیشتر از 14 روز طول بکشد نیاز به بررسی دارد خاطر نشان کرد: افراد می توانند با مراجعه به مراكز بهداشتی در صورت بروز هر ضايعه مشكوك و همکاری با کارکنان بهداشتی درمانی نسبت به درمان ضایعه پوستی اقدام کنند.

فقرآهن و کم‌خونی یکی از مشکلات شایع در میان دختران نوجوان بوده که به ضعف و خستگی،کاهش قدرت یادگیری و افت تحصیلی منجر می‌شود.

به گزارش وب دا، رییس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به تبعات کم خونی بر سلامت افراد گفت: از حدود ١۵ سال پیش، وزارت بهداشت، طرح «آهن‌یاری»  را با هدف پیشگیری از عوارض کم خونی در دانش‌آموزان دختر آغاز نموده است.

دکتر زهرا اباصلتی اظهار داشت: حدود ٨۵ درصد دختران  مقطع متوسطه اول و دوم زیرپوشش دانشگاه علوم‌پزشکی مشهد، مشمول طرح آهن‌یاری می باشند.

رییس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: با اجرای طرح آهن یاری،کم‌خونی در میان دختران نوجوان کاهش چشمگیری داشته است.

وی افزود: با بررسی‌های آزمایشگاهی و پاراکلینیکی در گروه هدف، مشخص شد میزان کم‌خونی، حدود ٨ درصد در جمعیت هدف تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد کاهش داشته به نحوی که در حال حاضر کم‌خونی در این گروه سنی، دیگر یک مشکل حاد نمی باشد.

دکتر اباصلتی توزیع مکمل ویتامین‌دی در مدارس دخترانه و پسرانه طی چهار سال گذشته را از دیگر برنامه های حوزه بهداشت دانشگاه برشمرد و گفت: تحقیقات نشان داده است که حدود ٩٠ درصد گروه سنی نوجوان اعم از دختر و پسر با کمبود ویتامین دی مواجه هستند.

وی گفت: این طرح، با هدف پیشگیری  و نه درمان در حال اجرا است و در حال حاضر 60 درصد جمعیت هدف را پوشش می دهد.

رییس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به تاثیرات قابل توجه ویتامین دی در سلامت افراد گفت: مطالعات نشان داده‌است که بیماری دیابت، افسردگی‌ها، اختلالات پوستی و ضعف‌های دوره پریودی، برخی سرطان‌ها، مشکلات کبدی و ... می‌تواند با کمبود ویتامین‌دی ارتباط داشته باشد.

وی از خانواده ها خواست ضمن آموزش به فرزندان در خصوص اهمیت مصرف مکمل آهن و ویتامین دی که در مدارس با صرف هزینه های گزافی تامین و توزیع می شود در تامین سلامت آینده جامعه شریک باشند.